Samenvatting Recht voor organisaties 2020-2021
Business Law A – HAN – C-cluster
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Ondernemingsrecht en bedrijfskundige aspecten .................................................................... 2
1.1: Ondernemingsrecht en bedrijfskunde........................................................................................................... 2
1.2: Strategie en interne sturing .......................................................................................................................... 2
1.3: Strategische modellen................................................................................................................................... 3
1.4: Compliance en bedrijfsethiek ........................................................................................................................ 3
Hoofdstuk 2: Ondernemingsrecht................................................................................................................ 3
2.1: Onderneming en rechtspersoon.................................................................................................................... 3
2.2: Vertegenwoordiging en volmacht ................................................................................................................ 4
2.3: Het Handelsregister ...................................................................................................................................... 4
2.4: Financiële verslaggeving ............................................................................................................................... 4
2.5: De ondernemingsraad .................................................................................................................................. 6
2.6: Enquêterecht ................................................................................................................................................. 8
2.7: Wet op de economische delicten .................................................................................................................. 8
2.8: Wet controle op rechtspersonen................................................................................................................... 9
2.9: Organisaties en publiekrecht ........................................................................................................................ 9
Hoofdstuk 5: Naamloze en besloten vennootschap .................................................................................... 10
5.1: Oprichting ................................................................................................................................................... 10
5.2: Vennootschap in oprichting ........................................................................................................................ 10
5.3: Vermogen.................................................................................................................................................... 10
5.4: Kapitaal ....................................................................................................................................................... 10
5.5: Winst en verlies ........................................................................................................................................... 11
5.6: Aandelen ..................................................................................................................................................... 11
5.7: Algemene vergadering van aandeelhouders .............................................................................................. 13
5.8: Bestuur ........................................................................................................................................................ 14
5.10: Ondernemingsraad ................................................................................................................................... 16
5.11: Corporate governance code...................................................................................................................... 16
5.13: Beschermingsconstructies......................................................................................................................... 17
Hoofdstuk 6: Arbeidsrecht ........................................................................................................................ 17
6.6: Rechten van werknemers bij de overgang van de onderneming................................................................ 17
Hoofdstuk 7: Innovatie en samenwerking .................................................................................................. 19
7.2: Fusie ............................................................................................................................................................ 19
7.3: Concernrecht ............................................................................................................................................... 20
1
,Samenvatting Recht voor organisaties 2020-2021
Business Law A – HAN – C-cluster
Hoofdstuk 1: Ondernemingsrecht en bedrijfskundige aspecten
1.1: Ondernemingsrecht en bedrijfskunde
Traditionele indeling profit- of non-profitorganisatie
Moderne indeling people, planet en profit = 3 P’s
Indeling bedrijfsleven groot of MKB
Modellen die organisatie beïnvloeden:
• DESTEP-model = demografische, economische, sociaal-culturele, technologische, ecologische en politiek-
juridische factoren
• PEST-model = politiek, economisch, sociaal en technologisch
• STEEPLED-model = sociaal, technologisch, economisch, environmental, politiek, legal, education en demografisch
Wet- en regelgeving zijn externe politieke invloeden
Rechtsgebieden: specifieke onderdelen van het recht voor organisaties zie figuur 1.3 en 1.4
1.2: Strategie en interne sturing
Bedrijfsmodel van interne sturing:
1. Strategisch = missie en visie van organisatie doelstellingen
2. Tactisch = hoe en met wat worden lange termijn doelen gerealiseerd
3. Operationeel = uitvoering werkzaamheden om doelen te realiseren
Strategisch management: strategische analyse van organisatie samen met omgeving en implementatie hoe kan
organisatie bepaalde doelen bereiken
• = strategisch besturingsniveau het ‘richten’ van de organisatie
• Waarheen
Onderwerpen strategisch beleid:
• Juridische • Concernvorming • Juridisch risicomanagement
structuur/rechtsvorm
• Governance code / • Or • Beschermingsconstructies
principes van good tegen vijandige overname
governance
• Strategie op verwerving van • Kartelovereenkomsten • Aanbestedingsbeleid
marktaandeel
• Samenwerkingsafspraken: • Fusies • Overnames
franchise / joint venture
Tactisch management: inrichten tactische of meerjarenplanning faciliteiten (her)inrichten
• Hoe
Operationeel management: feitelijk beleid uitvoeren binnen kaders die tactisch management heeft gesteld
Strategiefocus = model van Kaplan en Norton: doel is inkaderen van besturing van organisatie op korte, middellange en
lange termijn
• Afstemming interne bedrijfsprocessen zodat kwaliteit van organisatie en producten en diensten toeneemt
o SWOT-analyse: strategie en concurrentiekracht van organisatie bepalen uitkomsten worden gebruikt
om vast te stellen over strategie aansluit op ontwikkelingen in concurrerende markt
Sterktes/zwaktes = intern
Kansen/bedreigingen = extern
Managementprocessen: plannen, controleren, evalueren en bijsturen van organisatie
Strategie: formuleren van richting voor de toekomst van organisatie op langere termijn
Tactisch proces: manier waarop langetermijnvisie gerealiseerd gaat worden
Operationeel proces: uitvoeren van werkzaamheden draagt bij aan realisering van lange termijn doelen
2
,Samenvatting Recht voor organisaties 2020-2021
Business Law A – HAN – C-cluster
1.3: Strategische modellen
Aan de hand van SWOT-analyse strategisch plan opstellen met model dit plan toetsen op feasibility = mogelijkheid in
hoeverre is strategische optie mogelijk
• Factoren feasibility komen uit FOETSJE-model:
o F = financieel haalbaar
O = organisatorisch haalbaar
E = economisch haalbaar
T = technologisch haalbaar
S = sociaal haalbaar
J = juridisch haalbaar
E = ethisch haalbaar
Ondernemingsrecht biedt organisaties juridische structuur afhankelijk van rechtsvorm
Bedrijfskunde richt zich op bedrijfsprocessen van organisaties interne organisatie en externe marktomgeving van
organisatie
1.4: Compliance en bedrijfsethiek
Compliance: aangeven of organisatie conform geldende wet- en regelgeving werkt
• Regelgeving, handhaving van regelgeving en verbinding tussen deze twee
• Nakomen van juridische normen = regelgeving
Compliance bij maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) om gewenste organisatiedoelstellingen te realiseren
• Managen van organisatie, beheersen organisatorische en maatschappelijke risico’s en toepassen van wet- en
regelgeving
Bedrijfsethiek waarden en normen van organisatie + gewenste gedrag vastgelegd in codes en/of voorschriften
Ethische principes vormen vaak basis voor wetgeving gaan verder dan reikwijdte van wetgeving
Hoofdstuk 2: Ondernemingsrecht
2.1: Onderneming en rechtspersoon
Handelsregisterwet (Hrw) o.a. registratieplicht bij Kamer van Koophandel
Kenmerken van onderneming op basis van Wet op de ondernemingsraden (WOR):
• Winstgericht
• Organisatorisch verband
• Rechtsvorm is niet relevant
Organisatievormen:
Zonder rechtspersoonlijkheid Met rechtspersoonlijkheid
• Eenmanszaak • Vereniging
• Maatschap • Coöperatie
• Vennootschap onder firma (vof) • Onderlinge waarborgmaatschappij
• Commanditaire vennootschap (cv) • Naamloze vennootschap
• Besloten vennootschap
• Stichting
Soorten rechtspersonen:
• Privaatrechtelijke rechtspersonen: art. 2:3 BW vereniging, coöperatie, onderlinge waarborgmaatschappij,
NV/BV en stichting
• Publiekrechtelijke rechtspersonen: art. 2:1 BW Staat, provincies, gemeenten en waterschappen
• Kerkgenootschappen: art. 2:2 BW
Corporate identity keuze van rechtsvorm bepaalt inrichting van organisatie rechtsvorm (juridische identiteit) is
kenbaar voor iedereen bij KvK
3
,Samenvatting Recht voor organisaties 2020-2021
Business Law A – HAN – C-cluster
2.2: Vertegenwoordiging en volmacht
Vertegenwoordigingsbevoegdheid: bevoegdheid van vertegenwoordigers van onderneming
• Vertegenwoordiger verricht rechtshandeling, maar is niet aan rechtshandeling gebonden
vertegenwoordigende organisatie is gebonden aan rechtshandeling
Vertegenwoordiging in organisaties:
• Ondernemingsrechtelijke wetgeving lid van bestuur is bevoegd om organisatie te vertegenwoordigen
• Geen bestuurslid, wel vertegenwoordigingsbevoegdheid afspraak gebaseerd op:
o Wettelijk onderwerp volmacht art. 3:60 BW
o Opdracht of lastgeving art. 7:300, 414 BW
Volmacht staat in BW dus privaatrechtelijke grondslag
• Toepassen door particulieren en organisaties
• Volmachtgever verleent bevoegdheid dat de gevolmachtigde in naam van volmachtgever rechtshandelingen mag
verrichten art. 3:60 BW
2.3: Het Handelsregister
Handelsregister: basisregister van ondernemingen en rechtspersonen
• In art. 5 Hrw staan ondernemingen vermeld die ingeschreven moeten worden bij KvK
Doel inschrijfplicht:
• Informatievoorziening iedereen kan informatie over ingeschreven onderneming verkrijgen bij KvK
• Derdenbescherming bij inzage van ingeschreven gegevens/informatie kan erop vertrouwd worden dat
gegevens juist zijn
Op basis van art. 38 Hrw kunnen overheidsinstanties gegevens inzien
2.4: Financiële verslaggeving
Bij schending van wet- en regelgeving over jaarrekening sprake van non-compliance leidt vaak tot procederen over
jaarrekening
Iedereen met eigen bedrijf of die zelfstandig beroep uitvoert is verplicht tot bijhouden van correcte administratie art.
3:15i lid 1 BW
Wet op de formele buitenlandse vennootschappen (Wet Fbv) geldt ook administratieplicht volgens de wet art. 5 lid 1
Ondernemer zal administratie mede opzetten/bijhouden conform eisen van fiscus wegens fiscale regels
• Fiscus voert boekencontrole uit controleren of belastingaangifte op correcte wijze is gedaan
Administratieplicht wordt aangevuld met balansplicht en plicht tot opmaken van winst- en verliesrekening lid 2 art. 2:15i
BW
• Ook bewaarplicht digitaal of papier
Onbehoorlijke taakvervulling kan gezien worden als oorzaak van faillissement leidt tot privéaansprakelijkheid van
bestuurders voor schulden in faillissement art. 2:138, 248 BW
• Administratie kan ook dienen ter bewijs rechter kan dit verplichten te tonen art. 3:15i BW
Jaarrekening: financieel verslag van organisatie welke financiële informatie bevat
• Kan door iedereen worden ingezien wordt openbaar gemaakt d.m.v. (digitale) afgifte bij KvK
• Jaarrekeningsrecht is product van Europees recht
• Geeft inzicht in omvang van winst en in gevoerde beleid
• Informatiebron voor diverse partijen
• Wordt opgesteld door bestuur vervolgens vastgesteld door ALV
Wet op jaarrekening art. 2:360 lid 1 BW geldt voor coöperatie, onderlinge waarborgmaatschappij, nv/bv
• Afhankelijk van concrete situatie kan dit ook gelden voor stichting en vereniging
Jaarrekening bestaat volgens art. 2:361 BW uit:
• Balans
• Winst- en verliesrekening
• Toelichting op beide
Bij groeps- of concernvorming wordt geconsolideerde winst- en verliesrekening gemaakt
4
, Samenvatting Recht voor organisaties 2020-2021
Business Law A – HAN – C-cluster
Jaarrekening heeft volgens art. 2:362 BW deze functies:
• Inzicht in vermogen en resultaat
• Inzicht in solvabiliteit en liquiditeit
Wanneer definitieve cijfers nog niet bekend zijn betekent dit niet dat dit buiten jaarrekening kan blijven financiële
verplichtingen die niet uit balans blijken moeten in toelichting opgenomen worden
Jaarverslag wordt behandeld in art. 2:391 BW = bestuurs- of directieverslag tekstuele aanvulling op cijfermatige
jaarrekening
• Informatie over producten onderneming, ontwikkelingen op markt van producten, financieel-economische
ontwikkeling en gerealiseerde investeringen
• Informatiebron t.a.v. personeelsbeleid, R&D en verwachte ontwikkelingen in komende jaar
Onder overige gegevens volgens art. 2:392 BW vallen:
• Accountantsverklaring als afsluiting van deskundigenonderzoek
• Statutaire winstbestemming
• Evt. vermelding van bijzondere statutaire rechten, vb. prioriteitsaandelen
Volgens art. 2:393 BW moet jaarrekening onderzocht worden door accountant opdracht wordt verleend door Algemene
Vergadering, anders door raad van commissarissen (RvC), anders door bestuur
• Onderzoek doen naar jaarrekening en jaarverslag
o Uitkomst onderzoek wordt vermeld in accountantsverklaring uitkomsten:
Goedkeurend
Goedkeurend met beperking
Oordeelsonthouding
Afkeurend
Publiceren: openbaar maken van jaarstukken, volgens art. 2:394 BW (digitaal) afleveren bij KvK
• Jaarrekening
• Jaarverslag
• Overige gegevens
Nv/bv moeten binnen vijf maanden na boekjaar jaarstukken opstellen en openbaar maken door AVA kan dit verlengen
met zes maanden
Coöperatie en onderlinge waarborgmaatschappij moeten binnen zes maanden opstellen door ALV kan dit verlengen met
vijf maanden
Het niet voldoen aan vereiste van publicatie art. 2:394 lid 3 BW is economisch delict
• Straf is hechtenis of geldboete
Welke regels wel/niet moeten worden toegepast is afhankelijk van omvang van rechtspersoon
• Criteria omvang bepalen:
o Waarde van activa
o Netto-omzet
o Gemiddeld aantal werknemers
• Soorten rechtspersonen:
o Kleine rechtspersoon art. 2:396 BW
Waarde activa < €4.400.000
Netto-omzet < €8.800.000
Gemiddeld aantal werknemers < 50
o Middelgrote rechtspersoon art. 2:397 BW
Waarde activa < €17.500.000
Netto-omzet < €35.000.000
Gemiddeld aantal werknemers < 250
o Anders dan hierboven genoemd is grote rechtspersoon
o Bij groepsvorming moeten groepsmaatschappijen bij moedermaatschappij worden inbegrepen
daardoor wordt moedermaatschappij vaak grote rechtspersoon
Groep = concern groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen en vennootschappen die met elkaar in groep zijn verbonden
art. 2:24b BW
Grote rechtspersoon heeft geen vrijstellingen t.a.v. wettelijke verplichtingen
Middelgrote rechtspersoon mag beperkte jaarrekening publiceren voor jaarverslag gelden geen vrijstellingen
• Verplicht inschakelen accountant
5
