Samenvatting fundamenten van de
psychologie
Hoofdstuk 1, 3, 4, 5, 6, 7, 9 en 10
Inhoud
Hoofdstuk 1 – Wat is psychologie? ................................................................................................... 6
1.1 Een definitie van psychologie ................................................................................................. 6
1.2 Ontwikkelingen die de psychologie mogelijk gemaakt hebben ..................................... 6
Rede, intuïtie en geloof............................................................................................................... 6
De wetenschappelijke revolutie ................................................................................................ 6
De groeiende macht van de wetenschappen en het ontstaan van twee culturen .......... 7
De toepassing van de wetenschappelijke methode op het menselijke functioneren ... 8
De evolutietheorie........................................................................................................................... 8
1.3 Het ontstaan van de psychologie .................................................................................................. 9
Ontwikkelingen binnen de filosofie................................................................................................. 9
Psychologie als nieuwe wetenschap ............................................................................................... 9
1.4 De moderne psychologie: drie invloeden op het gedrag .............................................. 11
1.5 Onderzoeksmethoden in de psychologie .................................................................................... 12
Beschrijvend onderzoek ................................................................................................................ 13
Correlatieonderzoek ...................................................................................................................... 14
Experimenteel onderzoek ............................................................................................................. 14
1.6 De plaats van de psychologie in de samenleving ........................................................................ 16
De psychologisering van de maatschappij .................................................................................... 16
Het beeld van de psycholoog ........................................................................................................ 16
Psychologen in het beroepenveld ................................................................................................. 16
Hoofdstuk 3 De waarneming ................................................................................................................. 17
3.1 Van zintuiglijke gewaarwording naar waarneming ..................................................................... 17
Het verschil tussen gewaarwording en waarneming .................................................................... 17
Waarneming is een actief proces .................................................................................................. 17
3.2 Van de retina naar de hersenen: bottom-up processen ............................................................. 18
De primaire schets ......................................................................................................................... 18
Perceptuele organisatie................................................................................................................. 18
Patroon- en objectherkenning ...................................................................................................... 19
3.3 De perceptie verbeteren door de informatieopname te sturen: top-down processen ............. 20
Evidentie voor top-downinvloeden ............................................................................................... 20
1
, 3.4 waarneming van diepte en beweging ......................................................................................... 20
De waarneming van diepte ........................................................................................................... 20
De waarneming van beweging ...................................................................................................... 21
3.5 Waarneming en actie .................................................................................................................. 22
Spiegelneuronen ........................................................................................................................... 22
3.6 perceptuele capaciteiten van pasgeborenen .............................................................................. 23
Hoofdstuk 4 Conditionering .............................................................................................................. 24
4.1 klassieke conditionering .............................................................................................................. 24
De inzichten van Pavlov ................................................................................................................. 24
Kenmerken van klassieke conditionering ...................................................................................... 25
De behavioristische interpretatie en problemen hiermee............................................................ 26
Het cognitieve alternatief.............................................................................................................. 27
Klassieke conditionering bij mensen ............................................................................................. 28
4.2 Operante conditionering ............................................................................................................. 28
Thorndike en Skinner .................................................................................................................... 28
Bekrachtiging ................................................................................................................................. 29
Straf ............................................................................................................................................... 29
Waarom is straf dikwijls niet effectief? ......................................................................................... 30
Vermijdingsleren en aangeleerde hulpeloosheid ......................................................................... 30
4.3 observerend leren ....................................................................................................................... 31
Culturele verschillen ...................................................................................................................... 32
Hoofdstuk 5 Het geheugen.................................................................................................................... 32
5.1 De bevindingen van Ebbinghaus in de 19e eeuw ........................................................................ 33
5.2 Het geheugenmodel van Atkinson en Shiffrin............................................................................. 33
De sensorische geheugens ............................................................................................................ 34
Het kortetermijngeheugen (KTG) .................................................................................................. 34
Het langetermijngeheugen (LTG) .................................................................................................. 34
5.3 Verdere ontwikkelingen in de geheugentheorieën..................................................................... 35
Van KTG naar werkgeheugen ........................................................................................................ 35
Een realistischere kijk op de informatieoverdracht van werkgeheugen naar LTG ....................... 36
5.4 Informatie oproepen uit het LTG ................................................................................................ 37
Het belang van oproepingsaanwijzingen ...................................................................................... 37
Interferentie bij het oproepen ...................................................................................................... 37
Distinctie als hulp bij het herinneren ............................................................................................ 38
De wonderbaarlijke kracht van toetsen en examens .................................................................... 38
5.5 Herinnering is reconstructie ........................................................................................................ 38
2
, Organisatieschema’s ..................................................................................................................... 39
Ooggetuigenverklaringen .............................................................................................................. 39
Reconstructie en verdrongen herinneringen ................................................................................ 39
5.6 Amnesie en het impliciete geheugen .......................................................................................... 40
Types van amnesie ........................................................................................................................ 40
De ontdekking van het impliciete geheugen ................................................................................. 40
Hoofdstuk 6 Motivatie........................................................................................................................... 41
6.1 soorten motivatie ........................................................................................................................ 41
Motivatie en behoeften ................................................................................................................ 41
Motivatie en doelen ...................................................................................................................... 42
Conflicterende motivaties ............................................................................................................. 44
6.2 Honger ............................................................................................................................................. 44
Biologische signalen voor honger en verzadiging ......................................................................... 44
Cognitieve en sociaal-culturele invloeden .................................................................................... 45
6.2 Seks .............................................................................................................................................. 46
Hormonen en seksueel gedrag ...................................................................................................... 46
Sociaal-culturele factoren ............................................................................................................. 47
Homoseksualiteit en biseksualiteit................................................................................................ 47
6.4 Prestatiemotivatie ....................................................................................................................... 49
De verschillende componenten van prestatiemotivatie ............................................................... 49
Prestatiemotivatie wordt geleerd ................................................................................................. 50
De wet van Yerkes en Dodson ....................................................................................................... 51
Hoofdstuk 7 Intelligentie ....................................................................................................................... 52
7.1 Wat verstaan mensen onder intelligentie? ................................................................................. 52
7.2 Analytische intelligentie .............................................................................................................. 53
De ontwikkeling van intelligentietests .......................................................................................... 53
Kenmerken van intelligentietests .................................................................................................. 54
De structuur van de analytische intelligentie ................................................................................ 56
Evidentie voor een erfelijke component in IQ-scores ................................................................... 58
Evidentie voor een milieucomponent in IQ-scores ....................................................................... 58
Schattingen van de nature-nurture bijdragen in onze maatschappij. .......................................... 59
7.3 Praktische intelligentie ................................................................................................................ 60
De theorie van Gardner ................................................................................................................. 60
Evidentie voor het belang van praktische intelligentie ................................................................. 61
Tests voor praktische intelligentie ................................................................................................ 61
7.4 Sociale en emotionele intelligentie ............................................................................................. 62
3
, Tests voor sociaal-emotionele intelligentie .................................................................................. 62
Het leren van sociale vaardigheden .............................................................................................. 63
Hoofdstuk 9 Psychopathologie.............................................................................................................. 63
9.1 Wat zijn mentale stoornissen? .................................................................................................... 63
Wanneer is er sprake van een mentale stoornis? ......................................................................... 63
Factoren die een rol spelen bij mentale stoornissen .................................................................... 64
Mentale stoornissen classificeren: de DSM .................................................................................. 64
9.2 Aan een middel gebonden stoornissen ....................................................................................... 65
Stoornis in alcoholgebruik en alcoholintoxicatie .......................................................................... 65
9.3 Psychotische stoornissen ............................................................................................................ 67
Schizofrenie ................................................................................................................................... 67
Oorzaken van schizofrenie ............................................................................................................ 68
9.4 Stemmingsstoornissen ................................................................................................................ 69
Bipolaire stoornis........................................................................................................................... 69
Depressiestoornis .......................................................................................................................... 70
Oorzaken van depressie ................................................................................................................ 70
9.5 Angststoornissen en obsessieve-compulsieve stoornissen......................................................... 72
Hoofdstuk 10 Therapieën ...................................................................................................................... 73
10.1 De behandeling van mentale stoornissen ................................................................................. 73
Therapeutische benaderingen ...................................................................................................... 73
Types van therapeuten.................................................................................................................. 73
10.2 Biologische therapieën .............................................................................................................. 73
Geneesmiddelentherapie .............................................................................................................. 73
Doeltreffendheid van geneesmiddelentherapie ........................................................................... 74
10.3 Psychologische therapieën ........................................................................................................ 75
Gemeenschappelijke kenmerken van psychotherapieën ............................................................. 75
10.4 Psychoanalytische therapie ....................................................................................................... 76
Vrije associatie, droomanalyse en interpretatie van afweermechanismen.................................. 76
Weerstand, overdracht en catharsis ............................................................................................. 76
Psychoanalyse sinds Freud ............................................................................................................ 76
10.5 Humanistische therapie ............................................................................................................ 77
Cliëntgerichte therapie .................................................................................................................. 77
10.6 Cognitieve gedragstherapie ...................................................................................................... 78
Technieken voor de behandeling van angststoornissen ............................................................... 78
Technieken voor de behandeling van depressiestoornissen ........................................................ 78
10.7 Huwelijks- en gezinstherapie, groepstherapie en gemeenschapsvoorzieningen ..................... 79
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittvs99. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.
