Deze samenvatting is gebaseerd op de hoorcolleges van de eerste bachelor geneeskunde van het vak Anatomie. Het bestaat uit 2 delen, omdat het oorspronkelijk een te groot bestand was. Dit is deel 2 en behandelt: pelvis, perineum, wervelkolom, bovenste en onderste lidmaten en schedel. Het is een goed...
, Diepe groep .................................................................................................................................................... 0
,Pelvis en perineum
Algemeen overzicht
Bekken bestaat uit pelvis major (deel van abdomen = valse pelvis)
en pelvis minor (echte pelvis).
Begrenzing:
• Craniaal: os pubis tot S1 (promotnorium)
• Posterior: os sacrum + os coccygis
• Lateraal: beenderige+ ligamentaire structuren bekkenbotten
• Caudaal: bekkenbodem
Onder bekkenbodem ligt perineum: ankerplaats externe genitalia
Bekken bevat elementen van: GI-stelsel, urinair stelsel, vpl.-stelsel
Ook peritoneum in bekken → vormt inhammen en plooien:
• Bij vrouw: Excavatio rectouterina en
o Excavatio vesicouterina: tussen blaas-uterus Excavati rectovesicalis =
o Excavatio rectouterina: tussen rectum-uterus Douglasholte
▪ Loopt over in septum rectovaginale
o Lig. Latum uteri: laterale bekkenwand-corpus uteri
▪ Onderverdeeld in: mesometrium, mesosalpinx, mesovarium (zie verder)
▪ In bovenrand ligt tuba uterina = eileider
• Bij man:
o Excavati rectovesicalis: tussen blaas-
rectum
Kliniek: douglasholte = ruimte waar bloed/pus gemakkelijk zal collecteren en is onmogelijk om
abdominaal te palperen → rectaal onderzoek voor nodig
Bekkenwand
Bestaat uit:
• Botten: os ischium, os sacrum, os coccygis
• Ligamenten:
o Lig. Sacrospinosum: ∆-ig lig. Met basis op sacrum/coccyx en apex op spina
ischiadicum
o Lig. Sacrotuberosum: ∆-ig, maar breder lig. Met basis op heel sacrum/coccyx en
tuber ischiadicum
o Membrana obturatoria: vult foramen obturatorium volledig behalve canalis
obturatorius
o Functie: steun sacrum: verhinderen dat het door verticale kracht zou kantelen
4
, • Spieren:
Spieren Origo Insertie Verloop
M. piriformis Voorzijde sacrum Trochanter major Door foramen ischiadicum major:
(femur) sacrum → heup
Grootste deel posterolaterale
wand pelvis minor
M. obturator internus Anterolaterale Trochanter major /
wand os ischium (heup)
• Openingen:
o Canalis obturatorius: doorgang n. obturatoris en bloedvaten
o Foramen ischiadicum majus: belangrijke doorgang gesplitst door m. piriformis:
▪ Craniale deel: doorgang n. glutealis superior en bloedvaten
▪ Caudale deel: doorgang: n. glutealis inferior, n. ischiadicus, n. pudendus, nn.
naar m. obturator internus en m. quadratus femoris
o Foramen ischiadicum minus: onder bekkenbodem; doorgangsroute perineum-
gluteaalstreek voor n. pudendus
5
,Bekkenbodem
Gevormd door 2 waaiervormige spieren (m. levatores ani) en een stevige fascia (membrana
perinealis)
m. levatoris ani:
• Komen samen op middelijn in een raphe (anococcygeaal lig.)
• m. levatores ani + m. coccygeus = diafragma pelvi
• 2 openingen:
o Opening anaal kanaal
o U-vormige opening = urogenitale hiatus
Membrana perinealis:
• Sluir urogenitale hiatus af
• Verankering externe genitalia
• Heeft doorgangsroutes met
sluitspiertjes voor urethrea en vagina
Kliniek:
• Bij bevallingen: incisie in membrana
perinealis = episiotomie →
vergemakkelijking bevalling + risico
ongecontroleerde scheur voorkomen
• M. levator ani → controle defecatie
door sling rond rectum → hoek is
scherp → ontspannen → hoek wordt
stomper → rectum recht
Viscera
Gastrointestinaal stelsel
Rectum
= in continuïteit met sigmoid naar peoximaal en anaal kanaal naar distaal
Het terminale deel = rectale ampulla
Ligt net anterior van sacrum en is ervan gescheiden door een losmazig meso (hierin lopen
lymfebanen) → uitzaaiing rectale tumoren
Anaal kanaal
Begint waar rectale ampulla vernauwt en door bekkenbodem gaat.
Externe anale sfincter: diepe, oppervlakkige en subcutane skeletspiercellen + somatische innervatie
Interne anale sfincter: gladde spiercellen in darmwand + viscerale innervatie
In anaal kanaal circulaire rij klieruitmondingen en vormen de linea pectinata → geven
slijmafscheiding die helpen bij defecatie.
Slijmvlies boven linea pectinata = ongevoelig zoals in rectum
Slijmvlies onder linea pectinata = gevoelig zoals huid
Fossa ischiorectalis = streek rond anaal kanaal tussen bekkenbodem en anus aan de huid
6
,Urinair stelsel
Distale ureters
In bekken over splitsing a. iliaca communis in a. iliaca interna/externa
→ over bekkenwand → retroperitoneaal naar blaas en wordt
gekruist door:
• Bij de man: vas deferens
• Bij de vrouw: a. uterina
Blaas
Ligging:
• Lege blaas: volledig in klein bekken
• Volle blaas: tot in abdomen
Bestaat uit:
• Apex: gericht naar symphysis pubis
• Basis: gericht naar posteroinferior; uitmonding ureters; caudaal vertrekt urethra
o ∆ gevormd door ureters en urethra = trigonum
• Inferolaterale zijdes: rust bij man op prostaat
Kliniek: meest getroffen orgaan bij abdominale stomp
Uretrha
Bij de vrouw:
• Kort traject: 3-4 cm
• Opening ligt anterior van vaginale opening
• Kliniek: sonderen = makkelijker, alsook
opstijgende infecties
Bij de man:
• Lang traject: 20-tal cm
• 2 bochten
• Delen:
o Pars preprostatica: van blaas tot prostaat
o Pars prostatica: door prostaat (kliniek: vernauwd op latere leeftijd door toename
volume)
o Pars membranosa: door membrana perinealis en eindigt met eerste bocht (kliniek:
makkelijkst gekwetste deel blaassonde)
o Pars spongiosa: omgeven door erectiel weefsel in corpus spongiosum
7
,Reproductief systeem
Bij de man
Testikels
Ontstaan hoog aan posterieure abdominale wand → zakken door lieskanaal en slepen omgevende
structuren mee
In het scrotum: testes omgeven door tunica vaginalis
Testis zelf bestaat uit tunica albuginea: bezit tubuli
seminiferi (productieplek spermatozoa) → rete testis
→ efferente ductuli → bijbal/epididymis
Epididymis
Bestaat uit: caput epididymis en corpus epididymis
Gaat over in ductus deferens
Functie: spermatozoa: 1) vruchtbaar en 2) opslag
Ductus deferens/vas deferens
= lange musculaire tube die spermatozoa van epididymis-ductus ejaculatorius vervoert
Scrotum → lieskanaal → interne liesring → lateraal om a. epigastrica inferior naar mediaal → over
grote bekkenbloedvaten → over bekkenwand, retroperitoneaal → over ureter posterieur vd blaas →
vanaf hier breder = ampulla ductus deferens → posteromediaal tussen blaas-rectum → mondt
samen met zaadblaasjes (vesicula seminales) uit in ductus ejaculatoris → door prostaat in pars
prostatica
Kliniek: sterilisatie man: vas deferens hoog in scrotum bilateraal afbinden en doornemen
Prostraat
Kastanje-vormige klier die volledig de urethrea omgeeft.
Ligt achter symphysis pubis juist onder de blaas en voor het rectum (gemakkelijk voelbaar bij PPA).
Ejaculaat = spermatozoa
+ secretie vesicula seminales
+ secretie prostaat
Prostaatkanker = meest voorkomende kanker bij mannen.
Lymfedrainage via LN naast iliaca interna vaten → para-aortale klieren
Bulbourethrale klieren/klieren van Cowper
Gepaarde exocriene klieren onderaan weerszijden prostaat: scheiden kleurloos vocht af die
urineresten in urethra neutraliseren → spermatozoa overleven
8
, Bij de vrouw
Ovariae
Ontstaan hoog aan posterieure abdominale wand → zakken naar klein bekken tegen laterale wand
met omliggende structuren (niet door lieskanaal).
Embryonale rest: lig. Rotundum wel doorheen lieskanaal tot oppervlakige liesring.
Hangen vast aan mesovarium (=peritoneale plooi) → behoort tot lig. Latum (Broad ligament).
Functie: oogenese
Ligamentum latum
= broad ligament = brede peritoneale plooi die van laterale bekkenwand naar corpus uteri loopt.
In de bovenrand loopt de tuba uterina.
Bestaat uit 3 delen:
• Mesovarium: uitstulping peritoneaalplooi
• Mesosalpinx: deel tussen inplanting mesovarium en tuba uterina
• Mesometrium: grootste, meest caudale deel lig. latum
Bloedvaten, lymfevaten… ovaria komen niet via mesovarium, maar wel via het lateral lig.
suspensorium vh ovarium of lig. Infundibulopelvis.
Uterus
= stevig gespierd hol orgaan op middellijn
tussen blaas-rectum.
Bestaat uit: fundus, corpus, cervix
Bovenaan vertrekken tubae uterinae:
• Monden uit in trompetachtige
opening infundibulum
afgezoomd met fimbriae (maken
captatie eicellen makkelijker)
• Infundibulum gaat over in
ampulla: plaats waar bevruchting
normaal plaatsvindt
Kliniek:
• Innesteling bevruchtte eicel normaal in uterus → innesteling in ampulla =
buitenbaarmoederlijke zwangerschap = extra-uteriene zwangerschap
• Sterilisatie vrouw: beiderzijds clip plaatsen op tuba uterina en deze doornemen.
• Rechtstreekse verbinding buitenwereld → risico opstijgende infecties = PID (Pelvic
Inflammatory Disease)
Cervix
Distale deel uterus → projectie in vagina
Ruimte tussen cervix-posterieure vaginawand = fornix posterior = toegangsweg peritoneaalholte
Uterus in anteflexie tov cervix in anteflexie tov vagina
Vagina
= uitrekbare fibromusculaire tube
Uitmonding:
• Juist posterieur van urethra
• Anterieur van rectum
Loopt posterosuperior door membrana perinealis naar cervix
9
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper kjellvanrompa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
