Kindermishandeling over de levensloop – Colleges
College 1. Aantekeningen
Deel 1. Geschiedenis
Redenen voor meer aandacht kindermishandeling:
- Gevolgen voor slachtoffers
- Economische analyse stimulans voor de politiek (965 miljoen euro kost het voor de staat).
Oudste bewijs van kindermishandeling: Egyptisch skelet van een heel jong kind met verschillende
botbreuken ontstaan op verschillende momenten. Staat van botten en haartjes vertelden ook dat het
kind veel te weinig eten had gekregen.
(1874): Mary Ellen Wilson casus: eerste rechtszaak bij verwaarlozing en mishandeling door
pleegmoeder. Society fort he Prevention of Cruelty to Animals
- (1875): oprichting van de Society fort he Prevention of Cruelty to Children.
- (1899): In Nederland bond Kinderbescherming
Kempe (1962): Battered Child Syndrome
- Eerste keer dat artsen zich verenigden tegen kindermishandeling als gevolg van de ontwikkeling
van röntgen apparaten. Het werd duidelijker wanneer botbreuken waren ontstaan (verschillende
momenten indicatie mishandeling).
Kindermishandeling:
‘’Clinical condition with diagnosable medical and physical symptoms resulting from deliberate
physical assault’’.
Wat mist er in deze definitie?
- Elke arts moet zich afvragen of er sprake is van kindermishandeling bij (1) plotseling overlijden
van een kind en (2) als het verhaal van de ouders niet klopt met de symptomen.
- Kinderartsen zijn van nature niet geneigd om in twijfel te trekken wat een patiënt verteld. Hij
geeft tips in het artikel.
Reactie op Kempe’s onderzoek:
- Alle artsen liepen de zaal uit omdat ze dit niet wilde horen of geloven.
Deel 2. Definities
Volgens de jeugdwet:
‘’Kindermishandeling is elke vorm van voor een minderjarige bedreigende of gewelddadige interactie
van fysieke, psychische of seksuele aard, die de ouders of andere personen ten opzichte van wie de
minderjarige in een relatie van afhankelijkheid of van onvrijheid staat, actief of passief opdringen,
waardoor ernstige schade wordt berokkend of dreigt te worden berokkend aan de minderjarige in de
vorm van fysiek of psychisch letsel.’’
- De kans op schade is genoeg, er hoeft niet altijd schade aanwezig te zijn.
Definities verschillen per perspectief:
- Medisch: Fysiek letsel?
- Juridisch: Is er sprake van schade?
- Sociologisch: Geldt overal en altijd dezelfde definitie? (Bijvoorbeeld verschillen in westerse
wereld/armere landen en over tijd zoals veel Ipad uren in de opvoeding)
- Ecologisch: Welke factoren spelen een rol? (Leeftijd, bijvoorbeeld een kind 2 uur alleen laten)
,Ontwikkelingsniveau bepaald ook of iets mishandeling is of niet en hoe zich dit uit. Dit verschilt
bijvoorbeeld per leeftijd van het kind en uit zich in verschillende gevolgen (bedplassen peuter versus
depressie puber).
Omission Commission
Verwaarlozing Actief schade toebrengen
Fysieke verwaarlozing Fysieke mishandeling
Emotionele verwaarlozing Seksuele mishandeling
Onderwijs verwaarlozing Emotionele mishandeling
Seksueel misbruik
‘’Alle seksuele aanrakingen die een volwassene een kind opdringt. Door het lichamelijke of
relationele overwicht, de emotionele druk, of door dwang en geweld van de volwassene kan het kind
die aanrakingen niet weigeren.’’
- Onderscheid van de rest doordat ¾ van de gevallen plaatsvinden buiten het gezin.
Emotionele mishandeling
‘’Van psychische of emotionele mishandeling is sprake wanneer ouders of andere opvoeders met
hun houding en hun gedrag afwijzing en vijandigheid uitstralen tegenover het kind. Ze schelden het
kind regelmatig uit of maken het kind opzettelijk bang.’’
Emotionele verwaarlozing
‘’Bij psychische of emotionele verwaarlozing schieten de ouders of opvoeders doorlopend tekort in
het geven van positieve aandacht aan het kind. Daarmee negeren ze structureel de basale behoeften
van het kind aan liefde, warmte, geborgenheid en steun.’’
- Het is geen momentopname, er is continu geen aandacht.
Emotionele mishandeling en verwaarlozing
Criteria van Glaser (2002) – Artikel
Raamwerk
Dit raamwerk verbind zij ook aan verschillende categorieën.
Een kind is:
1. A person who exists Emotionele onbeschikbaarheid, non- responsief en verwaarlozing.
2. This child with his or her own attributes Negatieve attributies en misattributies naar het
kind (ouder hoort het kind huilen en denkt dat dit expres is om het kind te dwarsbomen).
3. Vulnerable, dependent, and rapidly developing Ongepaste interacties met het kind
(moeder deelt emotionele problemen met een kind van 6 of is overbeschermend).
4. An individual possessing and experiencing her or his own feelings, thoughts, and perceptions
fallen tot het erkennen van het kinds individualiteit en psychologische grenzen. (bij een
vechtscheiding wil een moeder haar eigen dingen en vergeet dat het kind ook een eigen
mening hierover heeft).
, 5. A social being who will increasingly interact and communicate within her or his own social
context Falen bij het aanmoedigen de sociale adaptatie van het kind. (een kind wordt
geisoleerd en mag niet met vriendjes afspreken).
Wat houdt emotionele mishandeling en verwaarlozing in volgens het framework van
Glaser? Noem drie criteria.
Fysieke verwaarlozing
‘’Bij fysieke verwaarlozing komen ouders of opvoeders gedurende langere tijd onvoldoende
tegemoet aan de lichamelijke basisbehoeften van het kind. Het krijgt niet de zorg en verzorging waar
het gezien zijn leeftijd en ontwikkeling behoefte en recht op heeft.’’
- Voorbeeld: kinderen zijn onder toezicht gesteld wegens obesitas. Een opiniestuk vindt het niet
aan de rechter om dit te oordelen vooral als je kijkt naar hoeveel obesitas gevallen er zijn.
Getuige van huiselijk geweld
‘’Kinderen die getuige zijn van geweld in het gezin zien of horen conflicten tussen hun ouders of
worden geconfronteerd met de gevolgen, bijvoorbeeld verwondingen bij de ouder of het moeten
vluchten van een ouder.’’
- Valt vaak onder emotionele verwaarlozing.
Fysieke mishandeling
‘’Alle vormen van lichamelijk geweld tegen het kind, zoals slaan, schoppen, bijten, knijpen, krabben,
het toebrengen van brandwonden of het kind laten vallen. Bijzondere vormen zijn het shaken-
babysyndroom, Münchhausen-byproxysyndroom, en meisjesbesnijdenis.’’
- Shaken baby syndrome: Schudden van de baby wat leidt tot hersenschade of
hoofdbeschadiging. Vaak bij kinderen jonger dan 2 jaar.
Welke vormen van mishandeling worden onderscheiden?
Bedenk voor elke vorm een voorbeeld
Kindermishandeling en huiselijk geweld kunnen best veel overlap hebben.
Co- morbiditeit: Samen voorkomen van subtypen kindermishandeling.
- Ongeveer de helft van de kinderen heeft meer dan 1 subtype.
Pedagogische tik
Twee opiniestukken met verschillende meningen:
- ‘’Kinderen moeten grenzen leren accepteren’’.
- ‘’Wat leert een kind er dan van? (…) Als we er vanuit gaan dat kinderen vooral gedrag leren door
het af te kijken van anderen in hun omgeving, dan kan je stellen dat een kind leert dat slaan soms
geoorloofd is om een ander te laten doen wat je wilt’’.
Nederlandse wetgeving zegt:
‘’Onder verzorging en opvoeding worden mede verstaan de zorg en de verantwoordelijkheid voor
het geestelijk en lichamelijk welzijn en de veiligheid van het kind alsmede het bevorderen van de
ontwikkeling van zijn persoonlijkheid. In de verzorging en opvoeding van het kind passen de ouders
geen geestelijk of lichamelijk geweld of enige andere vernederende behandeling toe’’.
Onderzoek wetgeving:
Finland: onderzoek naar hoeveelheid fysiek straffen na het wettelijk verbieden hiervan.
, - Fysiek straffen bleek significant af te nemen na de wettelijke verbieding.
Gevolgen fysiek straffen:
Alcohol, Depressie, Psychische problemen, Schizotypische persoonlijkheid, Echtscheidingen,
Suicidepogingen.
Onderzoek naar invloed van slaan op de ontwikkeling van het kind:
- Elizabeth T. Gershoff
In een meta- analyse zijn verschillende onderzoeken samengenomen en met elkaar vergeleken.
Spanking: het kind met een vlakke hand een tik geven.
Fysiek mishandelen: doel hebben om het kind te verwonden.
Uitkomst: negatieve effecten voor beiden, grotere effecten voor fysieke mishandeling.
- Fysiek straffen is niet effectief en beangstigend
- Er treed meer probleemgedrag op en minder gehoorzaamheid
- Op de lange termijn: meer psychische problemen en criminaliteit
- Geeft een verhoogd risico op een omslag naar fysieke mishandeling
Wat waren de belangrijkste resultaten van de meta-analyse van Gershoff et al over de
effecten van slaan en fysieke mishandeling?
Welke conclusies kun je hieraan verbinden?
College 2. Aantekeningen
Incidentie en prevalentie
Incidentie: aantal nieuwe gevallen in periode X uit de risicogroep (x100 voor % en X1000 voor op de
1000).
- Bijvoorbeeld: mishandeling door grootouders, alle kinderen zonder grootouders weglaten.
Prevalentie: Totaal aantal gevallen uit de totale populatie.
Life- time prevalentie: Totaal aantal gevallen die de aandoening nu of ooit hebben gehad uit de
totale populatie.
