Samenvatting
Samenvatting Strafrechtelijke aanpak van terrorisme (RM2303)
Samenvatting van de gehele cursus RM2303 Strafrechtelijke aanpak van terrorisme (dus reader, artikelen en uitspraken).
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 92 pagina's
Voorbeeld 4 van de 92 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Week 1 t/m 2De erfenis van Syrië
Tijdlijn:
- 2012 → oprichting Jahbat-al-Nusra in opdracht Iraakse ISIS-leider
- 2014 → ISIS behoort niet langer tot de Al Qaida familie
- 2014 → uitroeping kalifaat
- 2014 → ISIS roept op aanslagen te plegen in het Westen
- 2015 → aanslagen in het Westen
- 2015 → Oprichting Jabhhat Fateh al-Sham als opvolger Jabhat al-Nusra
- 2016 → afscheiden Jabhat al-Nusra van Al Qaida vanwege niet kunnen vinden van geldschieters en moeilijke
aansluiting vinden bij andere gewapende oppositiegroepen vanwege het merknaam Al Qaida
- 2017 → Na samenvoeging Jabhat Faeth al-Sham met kleine strijdersgroepen oprichting
Hay’at Tahrir al-Sham
- 2017 → val van het ISIS-bolwerk Mosul in de zomer en val Raqqa in het najaar
- 2018 → oprichting Tanzim Hurras al-Din (groep met nadrukkelijke aandacht voor de internationale
jihadistische agenda
- 2018 → opleving ISIS-propogandamachine
- 2018 → Poging aanslag met een biologisch wapen (eerste poging complexere aanslag)
Indeling aanslagen:
- aangestuurd door leiderschap;
- gestimuleerd door individuen van oppositiegroepen zoals Al Qaida;
- geïnspireerd (do-it-yourself-jihadisme).
ISIS (en overigens ook Al Qaida) maakt gebruik van Turkije als strategische uitvalsbasis vanwege de relatieve
rust. Van hieruit kan ISIS zich herstellen, reorganiseren en de ondergrondse strijd in de regio verder vormgeven.
Het feit dat de Turkse belangen niet altijd overeenkomen met de Europese prioriteiten op het gebied van
terrorismebestrijding is problematisch. De Turkse autoriteiten treden weliswaar op tegen zowel ISIS als Al
Qaida, maar geven prioriteit aan het bestrijden van bijvoorbeeld de PKK. Hierdoor hebben beide organisaties
voldoende ademruimte en bewegingsvrijheid om zich te kunnen handhaven.
Een groot kalifaat
Al Qaida en ISIS streven naar het vestigen van een kalifaat waarin de wereldwijde moslimgemeenschap
kan leven onder islamitische wet- en regelgeving zonder bloot te worden gesteld aan ‘onzuivere’
invloeden.
Sinds de tweede helft van de jaren negentig ziet Al Qaida het Westen nadrukkelijk als legitiem
doelwit van aan- slagen. Aanslagen moeten ertoe leiden dat (militaire) steun voor ‘afvallige
moslimregimes’ in de islamitische wereld door het Westen beëindigd wordt. Zonder deze Westerse
steun zouden deze regimes niet in staat zijn hun macht in stand te houden en omvergeworpen kunnen
worden. Hierna kunnen islamitische emiraten worden gevestigd die uiteindelijk verenigd worden in
een groot kalifaat.
ISIS is vooral gericht op Syrië en Irak, maar flirt vanuit zijn voorgeschiedenis als Al Qaida in
Irak tegelijkertijd met een internationale jihadistische agenda. De aandacht voor het Westen als
legitiem doelwit van aanslagen bestond al langer, maar werd prominenter nadat de anti-ISIS-coalitie
werd opgericht die een militaire luchtcampagne tegen ISIS in Irak en Syrië begon. Vanaf dat moment
benadrukt ISIS dat gepleegde en geclaimde aanslagen een vergelding zijn voor het leed dat de moslims wordt
aangedaan.
Het herstel van Al Qaida
Het Al Qaida-leiderschap probeert te profiteren van het verval van ISIS en de eigen organisatie opnieuw te
positioneren als aanvoerder van het mondiale jihadisme. Het Al Qaida-leiderschap heeft Hamza bin Laden, de
zoon van de in mei 2011 gedode Al Qaida-leider Osama bin Laden, naar voren geschoven als prominent
boegbeeld van de organisatie in een poging om nieuwe mensen aan zich te binden en de Al Qaida-gelederen te
versterken. Naast zijn afkomst en charisma wordt het feit dat hij ISIS niet expliciet heeft bekritiseerd, gezien als
,een voordeel. De jonge Bin Laden kan mogelijk fungeren als bruggenbouwer en gedesillusioneerde ISIS-leden
en strijders bewegen zich (opnieuw) bij Al Qaida aan te sluiten.
Naar verwachting komen de in 2015 gearresteerden jihadisten rond 2019 en 2023 op vrije voeten. Dat vormt een
risico t.a.v. aanslagen in het Westen. Een ander onderdeel van de erfenis van Syrië dat van invloed is op de
langetermijndreiging van het mondiale jihadisme is het transnationale karakter van de jihadistische beweging,
dat mede door het conflict in Syrië is versterkt. De contacten die buitenlandse strijders in het strijdgebied hebben
gelegd en de gemeenschappelijke ervaring die in het strijdgebied is opgedaan, hebben mogelijk banden gesmeed
die ook op langere termijn effect kunnen hebben op de jihadistische terroristische dreiging.
Welpen van het kalifaat → de nieuwe generatie jihadisten. Ook is de jihadistische beweging inmiddels versterkt
door een jongere generatie die tijdens de uitreisgolf vanaf 2012 nog te jong was om zelf uit te reizen.
Over waargenomen onrechtvaardigheid en radicalisering
In het onderzoek naar terrorisme kan onderscheid worden gemaakt in visie op terrorisme tussen:
- syndroom (de specifieke kenmerken van een terrorist. Terrorisme wordt als een mentale ziekte aangemerkt.)
- instrument (gericht op de rol van normale psychologische processen. In deze benadering is veel aandacht voor
de vraag wanner terrorisme wordt gezien als een effectief middel om een bepaald doel (maatschappelijke
verandering) te behalen.
Verband tussen beide is dat percepties van onrecht (kunnen worden) gezien als belangrijke onderliggende factor
in het proces van radicalisering naar terrorisme, zoals oneerlijke verdeling van bronnen en goederen (Adams
1965) of oneerlijke behandeling (Tyler & Lind 1992).
Wanneer het gaat om de rechtvaardigheid van een verdeling spreken we vaak van distributieve rechtvaardigheid
en hierbij spelen ideeën over ‘het verdienen’ (deservingness) en ‘ergens recht op hebben’ (entitlement) een
belangrijke rol (Feather 2003; Walster e.a. 1973).
Uit onderzoek onder Nederlandse jongeren naar rechts-extremistische en moslimextremistische denkbeelden
blijkt dat gevoelens van relatieve deprivatie vaak een rol spelen bij radicalisering (Doosje e.a. 2012, 2013).
Binnen radicalisering onder rechtse jongeren in Nederland speelt vooral het idee dat moslims hun banen, hun
huizen en hun vrouwen afpakken. Daarentegen brengen moslimjongeren hun negatieve gevoelens van relatieve
deprivatie vooral in met een falende overheid, die onvoldoende geïnteresseerd is in het welzijn van deze
jongeren en te weinig doet tegen discriminatie.
Het lijkt dus zo te zijn dat specifieke vormen van deprivatie belangrijker zijn binnen verschillende vormen van
radicalisering. Waar rechtse jongeren vooral relatieve deprivatie ervaren ten opzichte van vergelijkbare groepen
in de samenleving (horizontale relatieve deprivatie), lijken moslimjongeren vooral gericht te zijn op het gebrek
aan kansen die geboden worden door autoriteiten binnen de samenleving (verticale relatieve deprivatie). In
plaats van gevoelens van relatieve deprivatie, speelt bij links-extremistische radicalisering vaak een gevoel van
moreel onrecht een centrale rol. Over moreel gelijk hebben bestaat meestal geen mogelijkheid voor discussie
waardoor beïnvloeding lastig is. Externe werking = agressie. Interne werken = angst.
Wanneer mensen het gevoel hebben dat deze eisen uit de maatschappij onrechtvaardig zijn, vergroot dit de kans
dat zij zich zullen afzetten tegen deze maatschappij. Op deze manier kunnen gevoelens van persoonlijke
onzekerheid dus een moderator zijn in de relatie tussen percepties van onrecht en radicalisering. Specifiek
kunnen radicale denkbeelden werken als een afweermechanisme voor gevoelens van persoonlijke onzekerheid.
Omdat persoonlijke onzekerheid een negatief gevoel is, zullen mensen ernaar streven deze gevoelens zo snel
mogelijk te verminderen. Radicale ideologieën bieden dan vaak een uitkomst, omdat deze voornamelijk bestaan
uit zwart-witideeën, waarbij geen ruimte is voor nuances, onduidelijkheden en dus onzekerheden. Wanneer
mensen op zoek zijn naar zekerheid, kunnen radicale denkbeelden daarom aantrekkelijker worden.
,Het correctieproces is een belangrijke moderator in de relatie tussen percepties van onrecht en het
radicaliseringsproces. In een onderzoekssetting kunnen deze correctieprocessen worden bemoeilijkt door mensen
een extra denktaak te geven tijdens het reageren op een bepaalde situatie. Op die manier hebben zij minder
mentale ruimte vrij, oftewel lage cognitieve capaciteit, om hun initiële emoties te corrigeren. Uit dit type
onderzoek blijkt dat wanneer correctieprocessen worden bemoeilijkt, negatievere, impulsievere en rigide reacties
vaker voorkomen (Van den Bos e.a. 2006).
Binnen een radicale ideologie staat vaak een aantal sociale normen en gedragsregels centraal. Geconfronteerd
met kritiek op deze ideologie zal de radicaliserende persoon zich vaak bedreigd voelen in zijn wereldbeeld en de
ideologie rigide verdedigen. Het proces van radicalisering kan daardoor juist versnellen en verhevigen.
Ingrijpen in de eerste stadia van radicalisering is belangrijk, denken wij, om ten minste twee redenen. Ten eerste
kunnen interventies worden gericht op een relatief grote groep individuen. Het proces van radicalisering kan
worden gezien als een piramide bestaande uit een brede basis sympathisanten en een spitse top, waarin het kleine
aantal personen die volledig radicaliseren naar terrorisme zich bevindt (McCauley & Moskalenko 2008). Door
interventies te richten op de basis van de piramide wordt een relatief grotere groep individuen aangesproken.
Daarnaast hebben interventies in deze vroege stadia van radicalisering waarschijnlijk een grotere kans van slagen
dan interventies in een later stadium, omdat de gevolgen van radicalisering dan moeilijker omkeerbaar zijn.
Kortom, ervaren onrechtvaardigheid kan een belangrijke bron zijn van toenemende radicalisering. Ervaren
rechtvaardigheid, daarentegen, kan mogelijkerwijs bijdragen aan de preventie van radicalisering. Het kan dus
interessant zijn onrechtvaardigheids- en rechtvaardigheidspercepties in toekomstige studies en beleid verder uit
te werken.
, De Nederlandse jihadist
De plotselinge groei van het aantal buitenlandse jihadistische strijders vanaf 2012 wordt deels verklaard door het
feit dat het relatief gemakkelijk was om in Syrië aan de gewapende strijd deel te nemen. Anders dan voor de
eerdere generatie Nederlandse jihadistische strijders die aansluiting zocht in moeilijk te bereiken gebieden als
Tsjetsjenië, Afghanistan of Somalië en bij groeperingen die niet zomaar iedereen aannamen, was het voor de
nieuwe jihadisten niet moeilijk zich in Syrië bij strijdgroepen aan te sluiten. Contacten met buitenlandse
strijdgroepen waren een stuk gemakkelijker te leggen, onder andere
dankzij het internet en sociale media. Bovendien namen veel groeperingen die tegen het regime van al-Assad
streden in eerste instantie buitenlanders in hun gelederen op zonder al te veel vragen te stellen.
En dan is er een nogal basale verklaring voor de plotselinge groei, en dat is het feit dat het relatief eenvoudig is
om naar Syrië
te reizen. Er gaan diverse goedkope vluchten naar Turkije en je kunt er ook nog eens met de auto naartoe. Je hebt
als EU-burger geen visum nodig voor Turkije en dat land deed lange tijd bijzonder weinig om de grens met Syrië
voor buitenlandse strijders te sluiten. Een andere verklaring voor het feit dat er vanaf eind 2012 opeens zoveel
jonge Nederlandse moslims zijn de buitenlandse satellietzenders, internet sociale media.
Categorieën jihadisten volgens Maher:
- zelfmoordaanslagplegers (de kleinste groep);
- avontuurzoekers;
- idealisten/humanitaire jihadisten;
- onverzettelijke jihadisten.
Categorieën jihadisten volgens Bjorgo:
- ideologische activist;
- rondhangers en volgers;
- bekeerlingen tot de islam (nieuwelingen)
- sociaal gefrustreerde jongeren
→ geen idealisten maar zij omarmen geweld, wat hen interessant maakt voor jihadisten groeperingen. In ruil
daarvoor spanning, actie en heldendom.
Strafblad nr. 4: Terrorisme en zijn achtergronden
Al Qaida, de terreurgroep die in de jaren tachtig van de vorige eeuw in Afghanistan als verzetsgroep tegen de
bezetting door de Sovjet-Unie werd opgericht en tot 2011 onder leiding stond van Osama bin Laden, is zeker
niet de eerste en enige terroristische groep met een extreem religieuze ideologie, maar wel vanwege de aanslagen
op de Verenigde Staten de bekendste groep.
In 2004 werd door Abu Musab al-Zarqawi, een meedogenloze ex-crimineel uit Jordanië, een nieuwe groep onder
de naam ‘Al Qaida in Irak’ opgericht. Deze extremistische groep streefde naar een eigen islamitische staat. In
2006 smolt Al Qaida in Irak samen met andere fundamentalistische groeperingen en ging vervolgens een tijd als
Islamitische Staat van Irak (ISI) en later als Islamitische Staat van Irak en Levante (ISIL) door het leven. Toen in
2011 ook in buurland Syrië een burgeroorlog uitbrak trok ISI de grens over en werd nu Islamitische Staat van
Irak en Al-Sham (ISIS).
Op 2 november 2004 vond de eerste (en tot op heden enige) aanslag in Nederland plaats. Het was een gerichte
aanval en moordaanslag op Theo van Gogh, die ’s ochtends vroeg op straat midden in Amsterdam werd
vermoord door Mohammed B. Rond die tijd kwam ook de Hofstadgroep in beeld. Deze geradicaliseerde
jongeren kwamen veel bij Mohammed B. thuis voor zogeheten huiskamerbijeenkomsten waar zij gezamenlijk
discussieerden en de Koran lazen.In de jaren daarna kreeg het proces tegen de Hofstadgroep veel media-
aandacht, waarbij vooral de vraag centraal stond of de Hofstadgroep al dan niet een organisatie was met als
oogmerk het plegen van terroristische misdrijven.
Het onderliggende gedachtegoed van extremistische moslimjongeren is het salafisme. Het salafisme pleit voor
een terugkeer naar de zuivere islam. De wereld moet worden ingericht zoals door Allah bedoeld, iedere vorm
van vernieuwing en modernisering wordt verworpen en de shariawetgeving moet worden ingevoerd. Het betreft
dus een zeer traditionele en orthodoxe opvatting van de islam waarbij iedereen met een iets andere of afwijkende
visie als afvallige en ongelovige wordt gezien.
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper AESAnouk. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
