LES 1: DUURZAAM BOUWEN
Definitie duurzaam bouwen:
Op een dusdanige manier bouwen dat hier aan de huidige behoefte wordt voldaan, zonder dat de
mogelijkheden voor andere volkeren en toekomstige generaties wordt verminderd (People, Profit,
Planet)
Milieuproblemen:
Primaire milieuproblemen (door het produceren van materialen):
- Vervuiling (Fabrieken, afval materialen, vervoer)
- Uitputting (onzorgvuldige omgang met materialen)
- Aantasting (Vernietiging van de natuurlijke structuur)
Secundaire milieuproblemen:
- Schade aan menselijke gezondheid (Ventilatieproblemen)
- Schade aan planten en dieren
- Schade door functieverlies van apparaten of van een gebouw
Het verkleinen of voorkomen van milieuproblemen door middel van de 3-stappen-strategie:
IN-stroom:
1. Beperk de vraag en voorkom onnodig gebruik (van materialen)
2. Gebruik duurzame en eindeloze bronnen
3. Ga verstandig om met eindige bronnen
UIT-stroom:
1. Voorkom afval
2. Hergebruik afval
3. Verwerk (overig) afval verstandig
Duurzaam bouwen gaat door alle schaalniveau’s:
Wereld-land-regio-stad-wijk-buurt-gebouw-detail
Wij beperken ons tot maatregelen op stedenbouwkundig en bouwkundig schaal niveau.
Aandachtspunten van stedenbouwkundig schaalniveau:
1. Landschap en natuur
Problematiek: Versnippering van de natuurlijke samenhang tussen gebieden, zowel stedelijk als
landelijk.
Gevolg: De verscheidenheid aan planten en dieren komt onder druk te staan. (ook de snelle
verstedelijking van gebieden werkt hier aan mee)
Maatregelen:
1 Het herstellen van ecologische hoofdstructuur
Benut hierbij ecologische kwaliteit in samenhang met de aanwezige bodemopbouw en
waterhuishouding:
Woning en wegen op draagkrachtige grond
Keuze afwatering afstemmen op aanwezige boven- en ondergrondse waterhuishouding
Probeer groenzones te creëren op interessante overgangsgebieden
Werk met een gesloten grondbalans
2 Bevorder Gelegenheid voor broeden en verblijven
3 Gefaseerd maaibeheer en het opschonen van waterwegen
4 Stimuleren van begroeide daken en gevels.
, 2. Water
Problematiek: Verdroging in zowel stedelijk als landelijk gebied
Oorzaken: Snelle afvoer van regenwater en de winning van grondwater voor diverse doeleinden
Maatregelen:
1 Gescheiden opvang van Hemelwater
2 Beperking van verhard oppervlakte
3 Berging van regenwater
3. Energie
Problematiek: Hoe kunnen wij gebieden energieneutraal krijgen? Hierbij heeft ieder gebied
specifieke mogelijkheden
Maatregelen:
1 Zon georiënteerd verkavelen
2 Is de geologische ondergrond geschikt voor WKO (Warmte en Koude Opslag)
3 Zijn er mogelijkheden voor wind- of zonne-energie parken
4 Bouwvoorschriften voor compacte bouw
4. Verkeer
Bouwkundig schaalniveau (Bouwwerkniveau)
1. Gezond binnenmilieu
= Een binnenmilieu waarin lichamelijk, geestelijk en sociaal welbehagen centraal staat.
Bepalende onderdelen voor een gezond binnenmilieu:
- Luchtkwaliteit (Voldoende ventilatie, Beperking emissies uit bouwmaterialen)
- Thermisch comfort (warm in de winter, Koel in de zomer)
- Geluid, Licht en uitzicht, Gebruiksveiligheid, Locatie, privacy, inrichting en afwerking
Problematiek: Geluidshinder, vochtproblemen, Fijnstof, Radon of emissies uit materialen zoals verf
Gevolgen: Gezondheidsklachten als allergieën, hoofdpijn, long- en luchtwegaandoeningen,
concentratie verminderd, irritaties aan ogen, huid of slijmvliezen.
Maatregelen:
1 Beperk Radon in het binnenmilieu
Radon is een radioactief gas wat voorkomt in beton en de aarde, om dit tegen te gaan moet een
luchtdichte detaillering nodig, vooral van de begane grond vloer. Daarnaast is het belangrijk om de
kruipruimte te ventileren.
2 Beperk producten waar schadelijk stoffen in zitten
Geen alkalyne meer!!
Spaanplaten, MDF met formaldehyde, het formaldehyde gehalte moet zo laag mogelijk
Ook moeten oplosmiddelen in houtlijm of verf (alkydverf) beperkt worden
3 Maatregelen tegen geluidshinder
Gebruik maken van een ankerloze spouwmuur, de plattegronden van de woningen aan elkaar
spiegelen zodat de trappen beide op dezelfde plek zitten. Maak gebruik van een ventilatierooster
met suskast (nadeel = gordijn kan hier niet boven gehangen worden). Gebruik absoptiemateriaal.
4Gebruik een goed ventilatiesysteem
WTW met mechanische toe en afvoer, als de gebruikers niet goed geïnformeerd zijn zetten zij deze
waarschijnlijk uit omdat dit geluid maakt, als deze uit wordt gezet leidt dit tot
gezondheidsproblemen, dus de gebruiker moet goed geïnformeerd worden.
, 2. Materialen en afval
Problematiek van grondstoffen en bouwmaterialen:
Uitputting van grondstoffen (primair probleem)
Aantasting van landschap door winning (primair probleem)
Vervuiling door:
Primair: productie, verwerking en onderhoud
Secundair: Sloop- bouw en sloopafval
Verontreiniging binnenmilieu door emissie tijdens gebruiksfase
Verontreiniging door emissie naar bodem, water en lucht.
Verminder de milieubelasting door:
1. Beperk grondstoffen
- Optimaal ruimtegebruik, flexibele indelingen
- Voorkom lastige aansluit details
- Ontwerp geen grillige vormen
- Verleng de levensduur; dak overstekken, eenvoudige demontage
- Voorkom onnodige afwerklagen
- Beperk de bouwmassa (Lean Architecture)
2. Gebruik duurzame grondstoffen
- Hout met FSC keurmerk
- Natuurlijke isolatiematerialen zoals Vlas of Hennep
- Schelpen als kruipruimte-isolatie bij bestaande bouw
- Rieten daken en wanden van stro en leem
3. Gebruik ‘niet duurzame’ grondstoffen verstandig
- Verf op waterbasis in plaat van alkydverf
- Gebruik reststoffen (granulaat in beton)
- Hergebruik van dakpannen
- Demontabele constructies voor hergebruik (Geen ingestorte leidingen. geen lijm, pur of kit
etc. en geen lasverbindingen.)
- Gebruik prefab onderdelen
Kijk naar de volledige levenscyclus van een bouwmateriaal (winning, vervaardiging, transport,
gebruik, sloop of hergebruik) milieugerichte LCA
- Ladder van Lansink: Preventie, hergebruik, Recycling, verbranden, Storten
Maatregelen stimuleren hergebruik:
- Afvalscheiding aan de bron (op de bouwplaats)
- Zorg voor afzetmogelijkheden (betongranulaat voor wegenbouw, grintvervanger)
- Financiële prikkels (Hoge stortkosten ongesorteerd afval)
- Verbod op het storten van herbruikbaar afval