H1 Inleiding tot de sociale psychologie
§1 Wat is sociale psychologie
Psychologie De wetenschap van het gedrag en de psychische processen van het
individu.
Sociale psychologie De wetenschap die bestudeert hoe de gedachtes, gevoelens en
Sociale invloed is gedragingen van mensen worden beïnvloed door de echte of
de kern van sociale denkbeeldige aanwezigheid van anderen.
psychologie
Sociale invloed Het effect dat de woorden, daden of alleen al de aanwezigheid van
andere mensen hebben op onze gedachten, gevoelens, attitudes of
gedrag.
Empirische methode Op waarneming en/of onderzoek gebaseerde methode voor het
toetsen van hypothesen.
Hypothese Een als voorlopige aangenomen waarheid, maar nog te bewijzen
veronderstelling
Construct De manier waarop mensen de sociale wereld waarnemen, begrijpen en
interpreteren
Determinant bepalende factor in een ontwikkeling of toestand
Individuele Die aspecten van de persoonlijkheid die mensen onderscheiden van
verschillen anderen.
Er zijn verschillen tussen de verwante disciplines van sociologie, sociale psychologie en
persoonlijkheidspsychologie.
Sociologie Verschaft algemene wetten en theorieën over samenlevingen, niet over
individuen
Sociale Onderzoekt de psychologische processen die mensen met elkaar
psychologie gemeenschappelijk hebben en hen gevoelig maken voor sociale invloed.
Persoonlijkheids- Onderzoekt de kenmerken die maken dat individuen uniek zijn en van
psychologie elkaar verschillen individuele verschillen
§2 De macht van de situatie
Fundamentele Neiging om de mate waarin iemands gedrag wordt veroorzaakt door de
attributiefout rol van persoonlijke eigenschappen en andere interne factoren te
overschatten en de rol van externe, situationele factoren te
onderschatten. (Gedrag judgen, maar niet de situatie weten.)
Attributie Het toeschrijven van oorzaken aan het eigen of aan andermans gedrag
en het daarmee voorzien van verklaringen.
,§3 De macht van sociale interpretatie
Behaviorisme Stroming in de psychologie die de stelling verdedigt dat men, om
menselijk gedrag te kunnen begrijpen, slechts hoeft te kijken naar de
Kijkt dus niet naar
interpreteren van de bekrachtigende eigenschappen van de omgeving. (Dus niet denken en
situatie. voelen, wel prijzen en straffen.)
Gestaltpsychologie Stroming in de psychologie die het belang benadrukt van het
bestuderen van de persoonlijke manier waarop een object wordt
waargenomen, in plaats van het bestuderen van de manier waarop de
fysieke eigenschappen van het object zijn samengevoegd. (Kijken naar
het schilderij als geheel, niet naar opbouw van verf etc.)
Fenomenologie Filosofische methode die probeert door de geestelijk intuïtieve
beschouwing van de dingen, niet door rationele kennis, de constitutie
van de wereld in de geest en het wezen der dingen te beschrijven
Kurt Lewin (1890-1947) wordt beschouwd als de grondlegger van de moderne sociale
psychologie.
Als iemand in een kamer zit en denkt dat hij plafond niet naar beneden valt, handelt hij
daarnaar (subjectieve waarschijnlijkheid), Ook al zou een architect anders beweren
(objectieve waarschijnlijkheid).
Fritz Heider (1896-1988) is mede oprichter van de sociale psychologie.
Naïef realisme Overtuiging dat ieder van ons dingen waarneemt ‘zoals ze echt zijn’.
§4 De oorsprong van constructen: fundamentele menselijke motieven
Twee motieven zijn op sociaal psychologisch gebied van essentieel belang:
Behoefte aan een positief zelfbeeld.
Positief zelfbeeld: evaluatie van mensen van hun eigenwaarde, dat wil zeggen; de
mate waarin ze zichzelf beschouwen als goed, competent en beschaafd.
Behoefte om de wereld accuraat waar te nemen.
Een positief zelfbeeld is een nuttige zaak, maar wanneer er het toe leidt dat iemand zijn
acties rechtvaardigt en er niets van leert, kan dat verandering en zelfverbetering in de weg
staan.
Sociale cognitie Hoe mensen denken over zichzelf en de sociale wereld.
Specifieker: Hoe mensen de sociale informatie selecteren,
interpreteren, herinneren en gebruiken om oordelen te vormen en
beslissingen te nemen.
Soms beïnvloeden onze verwachtingen over de sociale wereld over ons vermogen om die
wereld accuraat waar te nemen. Onze verwachtingen kunnen zelfs de aard van de sociale
wereld veranderen (door onbewust gedrag, bv. meer aandacht geven aan een leerling.)
,§5 Sociale psychologie en maatschappelijke problemen
Waarom willen we inzicht hebben in sociale invloed?
Nieuwsgierig
Bijdrage leveren aan de oplossing voor sociale en maatschappelijke problemen.
, H2 Methodologie: Hoe doen sociaal psychologen onderzoek?
§1 Sociale psychologie: Een empirische wetenschap
Hindsight bias De neiging van mensen om hun vermogen om een uitkomst te voorspellen
overdrijven, nadat ze te weten zijn gekomen hoe die uitkomst eruit ziet.
Sociale psychologen houden zich, net als elke andere wetenschap, bezig met een continue
proces van theoretische verfijning: hypothese experiment test resultaat nieuwe
hypothese etc.
Sociale psychologie gaat over fenomenen die we in het dagelijks leven tegenkomen.
Onderzoeksmethoden:
Observationeel - beschrijven
Wat is de aard van het fenomeen?
Correlationeel - voorspellen
Als we x kennen, kunnen we y dan voorspellen?
Experimenteel - causaliteit
Is variabele x de oorzaak van variabele y?
§2 Observationele methode: Sociaal gedrag beschrijven
Observationele Techniek waarbij een onderzoeker mensen observeert en zijn metingen of
methode indrukken over hun gedrag systematisch vastlegt. (Als een onderzoek
bedoeld is om een beschrijving te geven van een groep/bepaald gedrag.)
Bv. Etnografie Methode waarbij een onderzoeker probeert een groep of
cultuur te begrijpen door die van binnenuit te observeren,
zonder de groep zijn eigen normen en waarden op te leggen.
Interbeoordelaars- De mate van overeenkomst tussen de resultaten van twee of meer
betrouwbaarheid mensen die onafhankelijk van elkaar een dataset observeren en
coderen.
Belangrijk voor betrouwbaarheid van het onderzoek.
Analyse van Vorm van observationele methode waarbij de onderzoeker de verzamelde
archieven documentatie van een cultuur onderzoekt.
(bv. boeken, kranten, tweets, etc.)
Nadeel van de observationele methode is dat je geen antwoord krijgt op de vraag ‘waarom?’
Sociaal psychologen willen dit juist weten, ze willen gedrag kunnen voorspellen en
uitleggen.
