College aantekeningen
Samenvatting hoorcolleges, werkgroep en tekst week I
Samenvatting van beide hoorcollege's, werkgroep en tekst uit de syllabus van week 1.
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 4 pagina's
Voorbeeld 2 van de 4 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Week I HC en WGHet rechtsbegrip
Waarom is er recht? Wat is de bedoeling van normen?
3 doelen:
1. rechtszekerheid: mensen mogen elkaar niet schaden en ter voorkoming van oorlogen en chaos.
2. rechtvaardigheid: twee manieren om onrecht te voorkomen
- vrijheidsrechten garanderen, d.m.v. Grondwet
- onrecht burgers onderling voorkomen d.m.v. privaatrecht
3. doelmatigheid: recht als overheidsinstrument om doelen te realiseren, voorkomt leed en vergroot
efficiëntie waardoor verspilling van publieke middelen wordt voorkomen.
spanningen
Rechtszekerheid versus rechtvaardigheid
Voorbeeld: ne bis in idem. Mensen kunnen niet twee keer voor hetzelfde worden veroordeeld, maar soms
kunnen zich wel nieuwe feiten voordoen waardoor het gerechtvaardigd is om opnieuw te berechten.
Nu zegt de regering dat het onder omstandigheden wel mogelijk moet zijn bij ernstige misdrijven.
Onrechtvaardig om door een procedurele fout de zaak af te doen maar anderzijds moet de dader niet altijd
door strafvervolging op de hielen worden gezeten. Ander voorbeeld is het repareren van historisch onrecht,
zoals slavernij.
Rechtszekerheid versus doelmatigheid
Voorbeeld: bezuinigingen op rechtsbijstand. Deze maatregel is doelmatig omdat het veel rechtszaken en
geld scheelt, maar de vraag is in hoeverre deze maatregel burgers belemmert op hun weg naar de rechter.
Als burgers zich belemmert voelen, dan komt de rechtsstaat in gevaar. De weg naar de rechter is er wel,
maar je kunt het niet betalen, waardoor er eigenlijk feitelijk geen mogelijkheid is om naar de rechter te
gaan.
Ander voorbeeld: gebruik van drones in de strijd tegen terrorisme. Ze zijn doelmatig om terroristen uit te
schakelen, maar aan de andere kant leveren ze ook een enorm gevaar voor het leven van gewone burgers
op.
Rechtvaardigheid en doelmatigheid
Voorbeeld: aardbevingen in Groningen. In één plaats wordt de gaswinning verminderd (doelmatig), maar
aan de andere kant is dat niet rechtvaardig voor mensen in andere plaatsen.
Ander voorbeeld: Iemand onverdiend zwaarder straffen of uitsluiten omdat de meeste mensen dat willen
(publieke opinie). Het volk roept om veroordeling, dus zetten we diegene maar vast om de rust weer te
laten keren.
Utilisme: overheidsregel is rechtvaardig indien de uitkomst van die maatregel zodanig is dat het grootste
geluk voor de grootste groep mensen wordt gewaarborgd. Vanuit utilistisch oogpunt is het dan een
rechtvaardig besluit. De meeste mensen kunnen door de gaswinning koken en de kachel opstoken, dus de
meeste mensen zijn gelukkig. Aan de andere kant, als er doden vallen, dan kan het toch niet meer
rechtvaardig zijn.
Kant: het is fout om andere mensen op te offeren voor een hoger doel. Mag mensen niet alleen als middel
gebruiken, maar ook als doel. Het is dus niet de bedoeling het ene mens op te offeren voor het andere
mens.
Wat is recht? Hoe identificeer je normen?
Rechtspositivisme accent op rechtszekerheid
Ze spreken gewoon niet uit welke moraal het recht uit moet dragen en zijn wat dat betreft waardenneutraal.
Kijken als het ware als buitenstaanders naar het recht. Hoe het recht moreel ook geladen wordt, de relatie
tussen recht en rechtszekerheid is er altijd volgens deze theorie.
- Recht is wat er in de rechtsbronnen staat (wet, jurisprudentie, verdragen, gewoonten).
- Lagere regels ontlenen hun gelding aan hogere regels. Ontlenen gelding dus niet aan morele inhoud.
Wat als er geen hogere regel is? Kelsen: er is een soort ongeschreven Grundnorm, deze moeten we
veronderstellen. - Geldend recht kan onwenselijk of immoreel zijn. Moet je dit recht dan ook gehoorzamen?
Nee, want dat is een morele kwestie, buiten juridisch, daar gaan de rechtspositivisten niet over.
- De rechter moet volgens de letter van de wet rechtspreken en niet zijn eigen subjectieve voorkeur volgen.
Dus zoveel mogelijk grammaticaal interpreteren en niet volgens de bedoeling van recht. Als het recht heel
slecht is, dan moet de wetgever daar iets aan doen en niet de rechter.
, Natuurrecht accent op rechtvaardigheid
- Recht is wat correspondeert met wat onveranderlijk goed en rechtvaardig is. De gelding van recht hangt
hier ook mee samen en er bestaat een directe relatie met een bepaalde moraal.
- Het positieve recht moet corresponderen met de uitingen van het natuurrecht en is een uitwerking van
het natuurrecht en ontleent daar zijn gelding aan. Bij immoreel recht kan gelding ophouden te bestaan.
- Natuurrecht geldt rechtstreeks, ongeacht menselijke tussenkomst. Dit heeft iets metafysisch. Het feit dat
het natuurrecht geldt, daar kunnen wij geen invloed op uitoefenen.
- Een onrechtvaardige menselijke wet is geen geldend recht.
Constructivisme accent op rechtvaardigheid Dworkin
- Recht is meer dan in rechtsbronnen staat: ook achterliggende waarden, idealen en beginselen.
Deze informeren geldend recht, behoren ook tot positieve recht. Rechtspositivisten zien te weinig recht.
- Recht is een dynamisch fenomeen (de idealen van de samenleving werken door in het recht).
- Rechters zijn betrokken bij de rechtsontwikkelingen en hebben d.m.v. interpretatie ook een taak als
ontwikkelaar.
- Rechters doen niet aan politieke rechtspraak maar baseren hun oordeel op ongeschreven beginselen en.
Juridisch pragmatisme accent op doelmatigheid
- Recht is wat rechters doen o.b.v. common sense, wat onder specifieke omstandigheden nuttig voor de
samenleving is. Niet naar de letter van de wet kijken maar maken beslissing die het meest van pas komt.
Meest passende en nuttige oplossing zoeken, los van geschreven recht.
- Juist is de beslissing die per saldo het meeste geluk voor de meeste mensen oplevert (beetje utilistisch).
- Rechter moet niet alleen rekening houden met wat er in de wet staat, maar ook met de publieke opinie
(populisme). Voorbeeld: overvallers in Deurne.
The case of the speluncean explorers (Grotverkenners)
Fullers Grotverkenners: In de fictieve staat Newgarth is er een grotverkennersvereniging, die grotten
onderzoeken. Ze gaan met vijf man op onderzoek uit in de grot en die grot stort in. Er heeft kannibalisme
plaatsgevonden omdat dat de enige manier was om te overleven. Whetmore was de leider van de groep en
had een voorstel. We gaan niet overleven zonder dat een van ons wordt opgegeten. Hij had dobbelstenen
en zei dat dat de eerlijkste manier was om aan te geven wie het slachtoffer werd. Uiteindelijk wordt er goed
over nagedacht en dan zegt Whetmore dat hij niet meer mee wil doen. De groep gaat voor hem dobbelen
en Whetmore wordt het slachtoffer.
De vier grotverkenners worden uiteindelijk gered door grotwerkers, waarvan er tien de dood vinden. De wet
van Newgarth is erg regide dus worden ze ter ter dood veroordeeld. Er geldt een soort cirkelredenering, als
ze schuldig zijn, dan zijn ze schuldig. Dan belandt de zaak bij het Supreme Court van Newgarth. Er zijn vijf
verschillende rechters met vijf verschillende opvattingen. De belangrijkste filosofische visies komen hierbij
aan de orde.
C. J. Truepenny rechtspositivist
Feiten:
- Er wordt een arts gevraagd of ze zullen overleven: antwoord is nee
- Arts zegt dat de mogelijkheid tot overleven wel bestaat indien ze iemand opeten
- Het betreft een regide strafbepaling, er zijn geen uitzonderingen mogelijk
- Degene die werd opgegeten werd aangewezen aan de hand van een dobbelspelletje
Oordeel: strafwet is regide en ze kunnen daar niet omheen
- doet een beroep op het belang van de geschreven wet, schuldig bevinden is fair and wise en was de
enige mogelijkheid die openstond voor de rechters, er waren geen afwijkingen van de regel toegestaan.
- hij adviseert dwingend, de Chief Executive moet gratie verlenen (6 maanden i.p.v. dood) gezien de
omstandigheden van het geval is genade op zijn plaats.
- zijn oordeel is niet zuiver juridisch maar dubbelzinnig want enerzijds leeft hij de wet na maar anderzijds
geeft hij een dwingend advies aan de president (de uitvoerende macht en dit is niet volgens de trias-
leer)om ze niet ter dood te veroordelen.
J. Foster constructivisme 2 redeneringen
Voorstel van Truepenny te voor de hand liggend, is geshockeerd en zegt dat niet alleen de levens van de
verdachten, maar de gehele rechtsorde op het spel staat. Hij staat voor rechtvaardigheid en veroordelen is
Dit zijn jouw voordelen als je samenvattingen koopt bij Stuvia:
Bewezen kwaliteit door reviews
Studenten hebben al meer dan 850.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet jij zeker dat je de beste keuze maakt!
In een paar klikken geregeld
Geen gedoe — betaal gewoon eenmalig met iDeal, creditcard of je Stuvia-tegoed en je bent klaar. Geen abonnement nodig.
Direct to-the-point
Studenten maken samenvattingen voor studenten. Dat betekent: actuele inhoud waar jij écht wat aan hebt. Geen overbodige details!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ftrdhxcw. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 69052 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 15 jaar dé plek om samenvattingen te kopen
