Een overzichtelijke samenvatting van de hoofdstukken 1 t/m 9. Voor de voortgangstoets van pedagogiek op de HAN is dit alle theorie die je uit dit boek moet kennen.
1.1 Het communicatieproces: de plaats van waarneming en interpretatie
Waarnemen = wat je ziet en wat je opneemt in jezelf
Interpreteren = persoonlijk beredeneerd oordeel over de betekenis van een waarneming of
een tekst.
Waarnemings- en interpretatiefouten kunnen leiden tot ernstige communicatiestoornissen
tussen mensen. Er ontstaat een kloof tussen datgene wat de een bedoelt en dat wat de
ander daaruit begrijpt.
Degene die spreekt of op een andere wijze informatie geeft noemen we de zender. Degene
tot wie de informatie is gericht, degene die luistert, kijkt ruikt, tast of proeft noemen we de
ontvanger. Datgene wat de zender aan de ontvanger wil laten weten, noemen we de
boodschap. Dit alles vindt plaats in de context van de situatie waarin beiden zich bevinden.
De boodschap wordt via een kanaal doorgegeven (gesprek, telefoon)
Encoderen: het omzetten van gedachten naar tekens of andere waarneembare uitingen, via
een gesprek.
Decoderen: de ontvanger ontcijfert de boodschap.
1
, 1.2 Factoren die het proces van waarnemen en interpreteren beïnvloeden
Factoren die aan de situatie zelf zijn gelegen: contextuele factoren
- De plaats waar gecommuniceerd wordt
- De aanwezigheid van derden
- Tijdsdruk
- Pregnantie: aspecten van de situatie die zo sterk de aandacht trekken dat zij een
speciale betekenis geven aan afzonderlijke elementen van de situatie; onze
waarneming wordt erdoor gestuurd.
• Verandering/beweging: als je naar een groep mensen kijkt, waarvan er maar
één beweegt, zal deze ene de aandacht naar zich toetrekken;
• Afwijking: als in een groep een van de deelnemers eruit springt door kleding of
haardracht, zal dit meteen opvallen; dit verschijnsel wordt ook in boeken gebruikt
door sommige gedeelten bijvoorbeeld cursief te zetten;
• Herhaling: een groepslid dat een enkele keer de vraag stelt, zal daardoor niet
opvallen, tenzij het zo zelden gebeurt dat het afwijkt van wat de anderen
verwachten; stelt iemand met grote regelmaat vragen, dan zal dat de anderen ook
gaan opvallen; zij onderkennen dan een patroon in het gedrag.
• Intensiteit: bepaalde woorden of zinnen die van belang zijn voor het begrijpen
van een boodschap zul je met meer nadruk uitspreken, goed gearticuleerd of met
stemverheffing.
Factoren aan de kant van de zender
- De zender wil informatie achterhouden
- De zender weet niet precies wat hij wil/moet zeggen
- De zender is erg met zichzelf bezig
- De zender spreekt een andere taal dan de ontvanger
- Pregnantie door de zender
- Het non-verbale gedrag is niet in overeenstemming met wat iemand zegt.
Bijvoorbeeld iemand die glimlachend zegt dat hij vreselijk kwaad is.
Factoren aan de kant van de ontvanger
- Kennis en ervaring: we nemen bij voorkeur informatie waar die ons bekend voorkomt
of waar we al eerder ervaring mee hebben opgedaan. We interpreteren informatie bij
voorkeur in een bekende richting.
- Gevoelens: hoe voelt de ontvanger zich? Als de ontvanger zich op zijn gemak voelt
zal het andere dingen opvallen dan wanneer hij gespannen of onzeker is.
- Aandacht: we richten onze aandacht op de informatie die voor ons doel nodig is.
- Opvattingen, normen, waarden, cultuur: we nemen eerder en gemakkelijker
informatie waar als deze past binnen ons referentiekader.
- Motivatie
- Humeur: als je in een goede bui bent zie je alles van de zonnige kant.
- Lichamelijke gesteldheid: is van invloed op hoe en wat je waarneemt.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sabinelouise. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
