Moraal zou niet alleen kunnen bestaan op basis van een bovennatuurlijke macht. Veel
godsdiensten stellen dat bepalingen over goed en kwaad hun basis vinden en
neergeschreven staan in heilige teksten. Er zijn verschillende voorbeelden dat morele
normen voor de opkomst van deze geloven bestonden.
- Codex Hammurabi: Het oudste bekende wetboek van de wereld
- Egyptische dodenboek: zonder moraal samenleving onmogelijk (controle farao)
- het oude Athene: morele normen die los stonden van goddelijke bepalingen. Er werd
door Kleisthenès een reeks bepalingen gevormd die de basis vormden voor de
eerste democratie onder Pericles.
- De Romeinen kenden een uitgebreid rechtssysteem (Twaalfstafelenwet). Ook kregen
normen een dynamisch karakter omdat ze mee evolueerden met de
maatschappelijke ontwikkelingen.
Geschiedenis
- Keerpunt: Concilie van Constantinopel (381): christendom werd staatsgodsdienst
- 1075: Paus Gregorius verleende de paus het hoogste gezag in maatschappij en kerk
- Moraal gebaseerd op ‘heilige teksten’ leidde tot immorele handelingen -> kritiek op
Rome -> Reformatie: de grootste scheuring in christendom
- Cruciale omwenteling: Franse Revolutie (1789): religieuze bepalingen moesten
plaats maken voor Verklaring van de Rechten van de Mens en Burger
- 1948: de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, deze bevatten
waarden en normen in de vormen van wettelijke bepalingen ter bescherming van de
mensenrechten.
Morele normen zijn dus het product van mensen die samenhorigheid van de groep wilden
beschermen en versterken. Moraliteit gebaseerd op goddelijk voorschrift is problematisch
omwille van de intrinsieke dwang die ervan uitgaat. Het is een voorschrift van morele
overwegingen van duizenden jaren geleden, geen gevolg van eigen morele overtuiging.
Moraal is dan ook onaantastbaar. Naarmate de interdependentie tussen mensen en diverse
groepen groter werd, moesten morele normen dan ook worden aangepast. Ethiek is een
dynamisch proces waarin het begrip ‘naaste’ gedurende de tijd werd verbreed.
De gedachte dat mensen over zelfbeschikkingsrecht beschikken is relatief nieuw. Eerst
dacht men dat de mens geen greep had op zijn eigen lot. Dit recht is naast rechtvaardigheid
een van de belangrijkste ethische principes. We denken en geloven wat we zelf willen en
veronderstellen. Echter laat de Verklaring uit 1948 zien dat bepaalde normen ook universele
geldigheid geniet. Zo is er ook een universeel verzet tegen onvrijwillig ondergaan van pijn.
Uit deze weerstand kunnen we alle morele bepalingen afleiden die verbieden dat men
iemand onderdrukt of als mens niet gelijkwaardig acht. Deze vaststelling bevestigt het
bestaan en de waarde van de autonome moraal. Vertrekkend vanuit een autonome moraal
kunnen we ook een reeks algemene ethische principes opstellen met betrekking tot de
media. Het gaat niet om ‘westerse’ waarden, maar om zaken die universele geldingskracht
hebben. Deze wordt sterker naarmate media minder gebonden zijn aan landsgrenzen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jornboone. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.