HOORCOLLEGE 1 - INTRODUCTIE - 20 APRIL - GEEN LITERATUUR
Deel 1
Waar gaat TCP over?
Aanpassen van de omgeving aan de mens
Voorbeeld treinstation:
- Is het een prettige omgeving?
- Is het duidelijk waar je heen moet?
- Zijn kaartjesautomaten overzichtelijk en duidelijk voor zowel jongeren als ouderen?
- Beslissingen nemen, compatibiliteit, aandacht, etc
Wat doet een TCP-er?
Evalueert de interactie van gebruikers met de omgeving en komt met mogelijke oplossingen
Verschil TCP-er en sociaal psycholoog
TCP laat de interactie met andere mensen erbuiten. Gaat over het aanpassen van de omgeving
aan de mens, en niet om het aanpassen van de mens (dit is sociaal psychologisch).
Welke kennis gebruikt een TCP-er?
- Waarneming
- Aandacht
- Geheugen
- Taal
- Motoriek
- Beslissen
- Hoe doe je goed onderzoek? Belangrijk voor de evaluatie
Als je weet hoe mensen denken en handelen (ook in stress bv) dan kun je daarop
objecten/diensten ontwerpen.
Vraagstukken TCP
Variëren van ernstig tot niet ernstig (heel breed), bv van veiligheid tot gebruikersvriendelijkheid.
- Bijvoorbeeld van hoe een ernstig (trein)ongeluk had kunnen worden voorkomen tot het
optimaliseren van beleving van een station
Voorbeelden
Vaak worden dit soort voorbeelden veroorzaakt door een combinatie van mechanische,
procedurele en cognitieve fouten
1. Ongeval neerstorten van een vliegtuig → wat was de oorzaak van de Kegworth Airplane
Crash 1989?
, - Mechanische en procedurele fout: nieuwe propellor werd geupgrade van een bepaald
model; eerste fout want ze hebben die propellor getest in het lab, maar niet op hoogte
- In tegenstelling tot voorgaande modellen kwam de airconditioning van links en rechts ipv
enkel van de rechter motor → piloten hadden daar geen training in gehad
- Fout vanuit confirmation bias: verkeerde motor uitgezet op basis van de aanname dat de
airconditioning afkomstig was van 1 motor (ze zagen rook)
- Niet gelet op trillingsmeter omdat er vanuit andere modellen was gebleken dat deze niet
betrouwbaar en lastig af te lezen waren
- Ketting van reacties waardoor ongeluk is gebeurd → komt neer op human error, want
de piloot heeft de verkeerde motor uitgezet. Echter in hoeverre is het de piloot aan te
rekenen? Veel andere fouten, waardoor het ook een designfout zou kunnen zijn (veel
knopjes, ..)
Confirmation bias
- Als je denkt te weten wat er aan de hand is, dan pik je alle info op die dat bevestigd en
info die het niet bevestigd pik je niet op
- Vanuit eigen gedachten een idee of model in hoofd hebben van wat er aan de hand zou
kunnen zijn. Alle gebeurtenissen worden bekeken vanuit dat model, in plaats van een
objectieve blik naar het probleem
2. Waar moet een mobiele telefoon voor ouderen aan voldoen?
- Verminderd zicht
- Veranderde cognitieve vermogens
- Filmpje digital conversion https://www.dailymotion.com/video/x7br54#.UXASFb8jDFI
Is het duidelijk hoe een (nieuw) product gebruikt moet worden?
Mensen gebruiken vaak kennis die ze al hebben over iets in de manier waarop ze naar een
nieuwe product kijken (omslaan blz op e-reader; filmpje
https://www.youtube.com/watch?v=pQHX-SjgQvQ) .
Hoe gaat de mens om met digitale verandering?
Verbeteren → nieuwe tools ontwerpen om leven beter en veiliger te maken; gebruiken mensen
de tools ook op de manier zoals de ontwerper het bedacht heeft?
- Voorbeeld: systemen die rijden ondersteunen (cruise control, automatisch afstand
houden etc)
- Veiliger of juist niet?
- Als mensen minder te doen hebben gaan ze wellicht andere zaken doen en ze minder
snel kunnen ingrijpen
- Hoe ontwerp je deze systemen zodat het duidelijk is voor de gebruiker wat er aan de
hand is?
- Zelfrijdende auto
- Hoe kan verkeersstroom geoptimaliseerd worden? Filmpje dmv ductape (aanpassen
omgeving) fietsverkeer veiliger te maken (gedrag vd mens zonder dat zij een
, veranderende mening hebben over het fietsverkeer)
https://archive.org/details/NudgingCyclistsAtKeizerKarelpleinNijmegen
Toepassing kennis in de praktijk
- Perceptie
- Aandacht
- Compatibiliteit
- Beslissen
- Human error
- Veroudering
- Vermoeidheid
Perceptie en aandacht in de praktijk
- Visuele perceptie → kamer die recht lijkt maar in werkelijkheid scheef is waardoor
linkerhoek kleine mensen lijken en rechterhoek grote mensen
- Toepassen illusie in praktijk; weg met auto → verticale strepen op de weg en kruising in
de kuil van de weg. Het gevaar is dat mensen heel hard naar beneden rijden, daarom
hebben ze kleine dwarse strepen geplaatst die telkens dichter op elkaar komen te staan
waardoor dit het beeld geeft aan de autobestuurder dat hij of zij harder begint te rijden
en dus zal afremmen.
A B
, - Overal 100 rijden → positief omdat er minder verwarring ontstaat over hoe hard je mag
rijden, maar op weg A (rustig, veel banen) voelt het alsof je veel harder kunt rijden. Op
weg B voelt het alsof je minder hard kunt rijden. Dit is visuele perceptie.
- Rode kruizen hebben een gaatje in het midden → contrast en perceptie beter maken
ivm kleurenblinden
- Fietspad niet goed te zien (vooral voor kleurenblinden) omdat er geen contrast is en
door gevaarlijke situatie voor voetgangers. Dit probleem is niet goed aangepakt omdat
de psychologische kennis niet voldoende werd toegepast.
Visuele perceptie en/of human error?
- Rechtszaak over machinist die rood sein had genegeerd → is het de machinist aan te
rekenen?
- Rode sein stond in de struik, viel niet op en weinig contrast
Aandacht voorbeeld overstappunt arriva ns ov
- Niet uitchecken bij overstappunt paaltje want dan kom je beneden niet meer uit de
poortjes
- Uitgang metro en uitgang trein niet duidelijk
- Alle informatie is er wel, maar toch ziet men het niet (niet goed zichtbaar, gestresst,
geen tijd, etc)
- Oplossing: goede feedback ipv alleen de informatie geven
Samenvattend, TCP gaat over
- Bevorderen veiligheid
- Verbeteren van alledaagse dingen
- Ondersteuning van de werk- en leefsituatie
Door
- De omgeving aan te passen aan de mens
En
- Daarbij kennis en methoden uit de cognitieve psychologie te gebruiken