Hoorcollege 10 Rechtsvergelijking ( HC 1 Privaatrecht)
Familierecht: huwelijk- en echtscheidingsrecht in rechtsvergelijkend perspectief
Prof. Dr. Masha Antokolskaia
Familierecht is een mooi voorbeeld om naar verschillende Rv aspecten van verschillende
landen te kijken. Het verschilt in zekere zin ook van anderen rechtsgebieden die wij al
hebben bestudeerd, van Sr bestuursrecht en rest van privaatrecht. Tijdens HC 1 zagen we
dat Rv was niets voor niets altijd privaatrechtelijk ingesteld. Op gebied van privaatrecht
gebeurd er veel meer dan op anderen gebieden, namelijk ook in de middeleeuwen was er
een Romeinsrecht waardoor er een ius commune was gestaan. Daardoor was vergelijken
gemakkelijk. Common law was minder beïnvloed door die ius commune. En civil law zagen
we. Dan zien we veel gemeenschappen. Op terrein van familierecht zien we dat nog niet >
zien we vandaag. We hebben gemerkt dat HC is niet alleen voor vandaag maar ook voor
donderdag. Alle onderwerpen staan er al in. vandaag huwelijk en echtscheiding.
Inhoud
Huwelijk en echtscheiding in Europa vanuit rechtsvergelijkend perspectief
Ouderlijk gezag en co-ouderschap vanuit een
rechtsvergelijkend perspectief
Huwelijks- (relatie)vermogensrecht in Europa vanuit een
rechtsvergelijkend perspectief
Eerst huwelijk en echtscheiding in EU vanuit Rv.
Huwelijk en echtscheiding
in Europa vanuit rechtsvergelijkend perspectief
Ontwikkeling van het concept van huwelijk
Huwelijk als informele feitelijke staat (Klassieke Rome)
Huwelijk is een sacrament (middeleeuwse Canonieke ius commune)
Huwelijk is geen sacrament maar een eervolle staat (Protestantse leer)
Huwelijk als een van de wegen naar geluk (Verlichting)
Huwelijk is een van de vele vormen van samenleving tussen
personen van verschillend en gelijk geslacht (het heden)
Verschillende gemeenschappelijk ijkpunten. Eerste plaats het romeins recht. dat heeft ook
onze ideeën sterk beïnvloed. Kijken vaak niet verder dan 18e eeuw. Vroeger heel restrictief
en daarna veel makkelijker geworden. Als je echt verder kijkt dan zie je dat dat niet altijd zo s
geweest. In Romeinse tijd. Klassieke periode > paar eeuwen voor christus en daarna.
Familierecht in die tijd heel permissief. We zien dat in die tijd huwelijk is een informele
feitelijke staat. Het is bijna niet door de wet geregeld en zeker geen religieuze
aangelegenheid. Was een zaak van families zelf. Was gebaseerd op instemming van de
partners en de gezinshoofden van de bruid en de bruidegom. Geen bemoeienis en geen
registratie > geen formaliteiten. Dus soms moeilijk om achter te halen of het een huwelijk
1
, was omdat het zo informeel was. Romeins idee van huwelijk komt onder invloed te staan
want de ideeën over het huwelijk van verschillende barbaarse volken die EU in het begin van
de vorige millennium, 2 daarvoor eigenlijk, 3e/4e naar christus > komen dichterbij Romeinse
rijk en zien dat die volkeren, Germaanse en Slavische etc. > hebben anderen ideeën over
huwelijk en echtsscheiding. Is een zaak van gewoonterecht net als bij die anderen maar er
zijn veel meer formele handelingen. Bijv. overdacht van bruid, verloving etc.
Christelijke leer over het huwelijk vormt het middeleeuws huwelijksrecht. Dat is anders dan
barbaars en romeins recht, namelijk wordt daar gezien dat alle huwelijken is vooral
belangrijk de vrij instemming van beiden partijen. In de middeleeuwen komt er een spanning
tussen deze vereisten van vrije instemming van partijen en behoeftes van middeleeuwse
maatschappij om belangrijke verbintenissen door huwelijk te bevestigen. Ze willen eigenlijk
door middel van huwelijk hun macht vergroten. Voor boeren is het ook niet zonder belang
wie het land erft, dus huwelijk moet met een bepaald persoon gesloten worden. Wordt niet
geaccepteerd door de kerk. Die blijft eisen dat persoenen vrij instemmen en dat nog de
federale overheid nog de ouders zich ermee bemoeien en keuzes hebben over
huwelijkspartners.
Huwelijk rond 11e eeuw wordt het definitief verklaard, komen formele eisen tot stand.
Huwelijk wordt voorafgaand door verloving en vastgelegd door de kerk. Dan nieuwe
periode. Eeuwenlang in Romeinse tijd en Germaanse volken en middeleeuws familierecht, is
een situatie dat huwelijk wordt gezien als plichten. Er is een situatie dat huwelijk wort gezien
als plichten. Je trouwt niet om je een plezier te doen, niet omdat je verliefd bent, maar
omdat het zo moet. Huwelijk is hoeksteen van de samenleving je moet trouwen om kinderen
te krijgen en familie voort te zetten en om eigendommen over te dragen aan de volgende
generaties. Kinderen en vrouwen staan onder gezag van man en man heeft het niets voor
niets maar omdat hij op die manier de maatschappij moet dienen. Of mensen gelukkig zijn of
niet is hun persoonlijke zaak. Dat is het concept.
Wij zijn bewust of onbewust allemaal de kinderen van de verlichting. Wij hebben anderen
ideeën van huwelijk en samenleving. In tijd van verlichting wordt namelijk oor het eerst
gedacht dat e mens is centraal en niet de maatschappij. Mens heeft recht om geluk na te
streven en huwelijk is 1 van de middelen om die te bevestigen. Huwelijk is niet meer alleen
een plicht het is ook een instituut waar mens zich kan ontplooien en geluk kan nastreven.
Dat zien we ook bij huwelijk ontbinding > dat moet kunnen op moment dat geluk niet meer
aanwezig is. Onder invloed van verlichting dus huwelijksvoorwaarden aangepast. Geleidelijk
rechten en plichten van echtgenoten meer gelijk. Vrouw en kinderen niet meer onder gezag
van man.
Samenleving van nu: huwelijk wordt nu gezien als 1 van de vormen van samenleving, niet de
enige. We zien dat huwelijk wordt 1 van de velen mogelijke vormen van samenleving.
Huwelijk nu gezien als 1 van de vormen van samenleven. Vroeger was het dé vorm van
samenleving en andere vormen niet wettelijk erkend. Bij andere vormen konden kinderen
niet erven en geen status in samenleving. Hebben nu GP – huwelijk en ongehuwd
samenleven. Maakt niet uit voor de kinderen etc. je moet wel samenlevingscontract sluiten
voor vermogensrechtelijke gevolgen. Maar verder maakt het niet uit. Mensen van
verschillende en gelijk geslacht mogen in huwelijk treden. Echtgenoten worden gelijk. Aan
de hand van verschillende landen zie je ook dat formaliteiten van aangaan van huwelijk
meerdere vormen voor mogelijk zijn. Sommige landen kan je kiezen tussen burgerlijk en
religieus huwelijk.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper missjessica. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.