Dit is een samenvatting van het boek navigeren met KPI-dashboards van Eldert de Jager en Jako van Slooten. Het boek bevat de hoofdstukken 1 t/m 7 behalve hoofdstuk 6. Het gaat om de 1e druk. De afbeeldingen uit het boek zijn ook terug te vinden in de samenvatting.
Samenvatting Navigeren met KPI’s dashboards
Hoofdstuk 1 – Het opstellen van bedrijfsdoelstellingen
In dit hoofdstuk worden de eerste drie fase doorlopen in de ontwikkeling en het gebruik van een KPI-
dashboard. De drie stappen zijn:
1. vaststellen van de missie
2. Vaststellen van de visie
3. opstellen van de strategie en het ondernemingsplan
§1.1 De organisatievorm
Om als organisatie zaken te kunnen doen in het maatschappelijk verkeer zijn diverse juridische
constructies mogelijk. Daarmee verkrijgt de organisatie rechtspersoonlijkheid. Dit heeft vervolgens
invloed op de wijze van het verkrijgen van bezittingen en schulden, het sluiten van contracten, het
dragen van aansprakelijkheid en het voeren van rechtszaken.
We kennen enerzijds publiekrechtelijke rechtspersonen en anderzijds privaatrechtelijke
rechtspersonen.
- Een publiekrechtelijke rechtspersoon wordt opgericht via een officiële akte vanuit de
overheid. Deze organisaties zijn ingesteld om overheidstaken uit te voeren, waaraan door
middel van een wettelijke regeling of besluit rechtspersoonlijkheid is toegekend. (Denk aan
een gemeente, een provincie of een waterschap)
- Een privaatrechtelijke rechtspersoon ontstaat door een vrijwillige overeenkomst tussen twee
of meer partijen. Het zijn rechtspersonen voor particulier gebruik door groepen personen. De
privaatrechtelijke rechtspersoon kan zich voordoen als vereniging, naamloze vennootschap,
coöperatie, besloten vennootschap etc.
Ook een natuurlijk persoon kan deelnemen aan het rechtsverkeer en de wijze van werken
vastleggen. Vaak is er dan sprake van een bedrijf, oftewel een persoon of groep mensen die
goederen producten of diensten verlenen om winst te maken. Hierbij kun je denken aan een
eenmansbedrijf, vof of bv.
Onderneming= een bedrijf dat streeft naar het maken van winst.
§1.2 Het opstellen van de missie
Voor welke organisatievorm ook gekozen is, de organisatie start met het vaststellen wat de primaire
activiteiten zijn. De volgende stap is om zicht te hebben op datgene wat de organisatie als van
wezenlijk belang ervaart. Wat is de missie en welke waarden keren steeds terug in de wijze waarop
zaken worden aangepakt? Een missie betekent ook het maken van keuzes in wat je wel doet en wat
je vooral niet doet. Heb je de missie helder, dan weet je wat de organisatie uniek maakt. In de
marketing wordt de bestaansreden ook wel samengevat met de term Unique Selling Point, USP. Uit
de vaststelling van de missie komt naar voren wat het bestaansrecht en de identiteit van de
organisatie is.
Missie =zegt wat de organisatie wil zijn of ‘waar we voor gaan’
1
,De vier elementen van de missie
De missie bestaat doorgaans uit vier elementen:
1. Het werkterrein
Het benoemen van de kernactiviteiten geeft
antwoord op de vraag in welk werkterrein de
organisatie actief is. Je bepaalt wat je
businessscope is.
De volgende drie vragen geven richting aan het
bepalen van het werkterrein:
1. Product Welke producten en diensten
bieden we aan? In welke behoefte voorzie je?
2. Markt Op wie richten we ons? Welke
klantengroepen spreek je aan?
3. Competentie Hoe maken we dit waar?
Waarin onderscheid je je?
2. Bestaansreden
Een bestaansreden is dat je een probleem op een unieke manier oplost. Waarom ben jij dan degene
die daar langdurig succes mee gaat boeken? De bestaansreden moet zinvol zijn in de perceptie van
de klant. Hoe sterker de bestaansreden, hoe succesvoller je bent.
3. Betekenis van belanghebbenden
Met het leveren van een product of dienst aan bedrijven of consumenten voorziet de organisatie in
een behoefte. Deze heb je onder je bestaansreden gedefinieerd. Het verschil tussen behoeften wordt
opgesplitst in drie categorieën:
1. Primaire behoeften Voedsel, kleding, onderdak en veiligheid.
2. Secundaire behoeften Onderwijs of sport.
3. Tertiaire behoeften Dure producten als sieraden of sportauto’s.
4. Normen, waarde en overtuigingen
- Waarde= een betekenisgevend ideaal; een overtuiging over wat nagestreefd wordt of zou
moeten worden. Uit deze waarden volgen allerlei concrete normen. De beschrijving van de
waarden in de missie maakt duidelijk hoe de medewerkers binnen en buiten de organisatie
met elkaar omgaan. We spreken dan over de gewenste cultuur.
- Normen= zijn concrete gedragsregels die we elkaar opleggen. Soms zijn ze beschreven en
soms niet. Zo volgt uit de waarde veiligheid de concrete norm aan inspecteurs om een helm
te dragen als deze een bouwplaats inspecteert. Waarden hebben een grotere invloed op het
inrichten van de organisatie dan menigeen zich bewust is.
Lees §1.2.2 Voorbeelden van een missie op blz. 16 en 17 van het boek.
De weg naar het bepalen van de missie
Het belangrijkste element van de missie en de visie is niet datgene wat daarvan op papier is gezet,
maar het proces dat daartoe heeft geleid. De missie komt tot stand door het betrekken en
consulteren van meerdere werknemers en mensen in en buiten de organisatie. Dit leidt tot draagvlak
in de organisatie, draagvlak bij medewerkers die zorgen voor realisatie van de missie.
2
,Houd de missie actueel en durf te kiezen
Het bepalen van de missie om deze scherp en actueel te houden geeft drie voordelen:
1. Iedere betrokkene in de organisatie weet waar wel en waar niet geld en energie in te steken.
2. Het is goed voor de saamhorigheid en het geeft inspiratie om hetzelfde na te streven.
3. De visie en de uiteindelijke KPI’s sluiten beter aan bij de missie
Veranderen van missie?
Het veranderen van de missie gaat over het verleggen van de kernactiviteiten en kerncompetenties
van de organisatie en dus de medewerkers. Het betekent ook een andere sturing van de organisatie.
De herijking leidt tot ander KSF’s en andere KPI’s.
Relevantie van een duidelijke missie
De relevantie van een goede missie is dat deze niet alleen sturing geeft aan het bepalen van de visie
en het opstellen van het ondernemingsplan, maar juist ook het inrichten van de interne processen.
§1.3 Het bepalen van de visie
De visie is nog bondiger dan de missie en moet inspireren en enthousiasmeren om een bepaald doel
te bereiken.
Visie= in de visie staat waar de organisatie naartoe wil, waar de organisatie voor wil gaan. De visie
vormt het doel om naartoe te werken en binnen een gestelde termijn te bereiken.
Elementen van een visie
De visie bestaat uit de volgende drie elementen:
1. Omgevingsveld
Bij het omgevingsveld is de kernvraag ‘Hoe ziet de relevante
omgeving voor onze organisatie er in de (verre) toekomst uit?
Een antwoord op deze vraag komt voort uit de interpretatie
van huidige ontwikkelingen en observaties. Interpretatie van
huidige ontwikkelingen en observaties. Uit analyse kan blijken
dat de huidige product-marktcombinatie dusdanig verandert
dat het noodzakelijk is voor de onderneming om nieuwe
producten te ontwikkelen binnen de bestaande markt, of dat
nieuwe afzetkanalen moeten worden gevonden voor de
bestaande producten buiten de bestaande markt.
2. De gedroomde positie
De gedroomde positie geeft aan wat in de gekozen omgeving
wordt nagestreefd. De gekozen omgeving betreft de product-marktcombinatie (PMC) waarin de
onderneming actief is. De aspiratie kan zijn om het marktleiderschap te bereiken in een bepaalde
productgroep bijvoorbeeld.
3. Succesformule
De succesformule geeft aan hoe die gedroomde positie bereikt wordt. Dat kan op verschillende
manieren. De keuze moet wel herkenbaar zijn voor de bestaande en potentiële klanten. De
succesformule kan bijvoorbeeld bestaan uit het zijn van de goedkoopste aanbieder of juist door een
excellente service te leveren.
De visie geeft antwoord op de vraag hoe wij onszelf zien in de wereld van morgen. Het niet kiezen
van een positie om te bereiken in een markt kan negatieve consequenties hebben.
3
, Het bepalen van een geloofwaardige visie
Het traject dat leidt tot het formuleren van een inspirerende visie en het delen van elkaars ideeën,
opvattingen en ambities geeft de visie inhoud. Evenals de missie komt ook de visie tot bij voorkeur
tot stand door het betrekken en consulteren van meerdere werknemers of andere directbetrokkenen
van het management met wie het mogelijk is om positief kritisch te klantborden.
De visie wordt allereerst geformuleerd in concept op managementniveau. Vaak is de eerste
uitwerking niet in één keer scherp en moet er wat schaafwerk gedaan worden.
Is het schaafwerk afgerond en is de visie in concept beschikbaar, dan resteert nog een vraag: ‘Past
deze visie helemaal bij ons en gaan we deze met 100% kracht uitdragen?’.
Het is een goed gebruik om de visie jaarlijks te toetsen en vast te stellen voor het komend jaar. Het
kan zijn dat de visie nog geheel voldoet en inzetbaar is voor de organisatie. Ook dan is het meer dan
nuttig om wat er ligt te toetsen.
Het heeft geen zin om een visie na te streven waarvan het duidelijk is dat deze niet haalbaar is; dat
ondermijnt de motivatie binnen de organisatie. Ambitie is goed en is ook noodzakelijk, maar kan op
gespannen voet staan met de realiteitszin.
Draagvlak en communicatie van de visie
Het actief communiceren van de missie en visie voorkomt dat het papieren tijger wordt die de
bureaulades niet uit komt. Is de visie eenmaal neergezet, communiceer deze dan ook binnen de
organisatie. Vertaal de visie naar datgene wat concreet van de medewerkers wordt verwacht, welk
gedrag daarbij hoort en waar je als leidinggevende met je team heen wilt.
Lees §1.3.4 voorbeelden van een visie op blz. 24 en 25 van het boek.
Relevantie van een geloofwaardige visie
De relevantie van een goede visie is dat deze sturing geeft aan het opstellen van het
ondernemingsplan voor de korte termijn, omdat het ondernemingsplan de diverse strategieën
uitwerkt om de visie te realiseren. Bij de visie hebben we het over het ‘punt op de horizon’. Er hoort
een verhaal bij. Het moet in de eerste plaats aanzetten tot motivatie om een bepaalde richting op te
gaan. Ook geeft het focus aan de financiële en klantperspectieven op de balanced scorecard. Dan
wordt het niet toevallig om de visie daadwerkelijk te realiseren. Als de visie inhoudt dat de omzet
verdubbelt in de komende drie jaar, dan moet dat zichtbaar zijn in het ondernemingsplan, als KSF bij
het financieel perspectief en de bijbehorende KPI’s en doelen.
§1.4 Het vormgeven van de strategie
Het strategisch plan beschrijft hoe de in de visie gestelde inzichten en doelenstellingen bereikt gaan
worden en geeft een samenhangende reeks stappen aan voor het handhaven van de continuïteit op
langere termijn.
Een conceptstrategie wordt vanuit twee verschillende gezichtspunten door Stoner en Freeman
gedefinieerd:
1. Wat een organisatie van plan is te doen
In het eerste gezichtspunt is strategie ‘het brede programma om de doelstellingen van een
organisatie te definiëren en haar missie te implementeren’.
2. Wat een organisatie uiteindelijk doet
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hiekevanderheijden. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
