Samenvatting Basis van het Recht
Hoofdstuk 1: De basis van het recht
1. Wat is het recht?
Je komt het recht overal tegen. Je hebt het strafrecht waarbij een verdachte van een
strafbaar feit door het Openbaar Ministerie wordt vervolgd, maar het recht speelt ook een
belangrijke rol bij het aanvragen van een uitkering. Er zijn veel personen of instanties die met
het recht te maken hebben zoals advocaten, makelaars en notarissen. Daarnaast is er de
overheid: de gemeente, het Openbaar Ministerie, de rechtbanken en gerechtshoven.
In dit boek maak je kennis met verschillende aspecten van het recht. Je leert verschillende
wetten en regels, hoe je wetsartikelen moet opzoeken in de wettenbundel en hoe je door
middel van een brief of een gesprek een eenvoudig juridisch advies kan geven. Je leert
bijvoorbeeld ook hoe je cliënten of klanten kunt helpen. Je moet ze informatie en een
eenvoudig (juridisch) advies kunnen geven. Ook moet je juridische documenten zoals een
dagvaarding kunnen lezen en daarover uitleg kunnen geven aan een cliënt en je moet zelf
juridische documenten kunnen opstellen, zoals een bezwaarschrift tegen de weigering om
iemand studiefinanciering te verlenen. Verder zul je gaan werken met (digitale) dossiers die
je moet bijhouden en ordenen, ook controleer je de juistheid van gegevens uit het dossier.
Het is daarom belangrijk dat je nauwkeurig en zorgvuldig kunt werken.
Het recht
Het begrip recht is moeilijk te omschrijven en het is lastig er een definitie van te geven waar
iedereen het mee eens is. Het recht is een veelomvattend begrip waarover je altijd kunt
discussiëren.
Je zou het recht kunnen omschrijven als een geheel van wetten en regels die moeten zorgen
voor orde in de samenleving en die conflicten moeten voorkomen.
Wetten en regels zijn heel belangrijk. Het verkeer zou een chaos worden als er geen regels
zijn zoals dat je moet stoppen voor een rood verkeerslicht. Maar denk ook aan wetten die
moeten voorkomen dat je ergens inbreekt of een ruit ingooit. Hoe veilig zou ons land nog zijn
als diefstal of mishandeling of zelfs moord niet strafbaar is? Iedereen is het erover eens dat
daar regels voor moeten zijn. Bij wetten kun je denken aan sociale wetten die mogelijk
maken dat iemand zonder werk toch een dak boven zijn hoofd en brood op tafel heeft,
doordat hij recht heeft op een uitkering.
Er zijn daarnaast wetten die ervoor zorgen dat wij in Nederland bepaalde rechten hebben.
Bijvoorbeeld de Grondwet waarin het verbod op discriminatie, de vrijheid van meningsuiting,
maar ook de macht van onze koning staan omschreven. Verder zijn er wetten die problemen
tussen burgers moeten regelen en oplossen.
Wie maakt wetten en wie bepaalt wat er in de wet moet komen te staan? Dat zijn de regering
of de Tweede kamer. Maar hoe komen wij aan de regering? Hoe worden de leden van onze
volksvertegenwoordigers gekozen? Ook dit zijn onderwerpen die met het begrip ‘recht’ te
maken hebben.
Het recht moet er natuurlijk voor zorgen dat conflicten, tussen burgers of tussen de overheid
en burgers, kunnen worden opgelost. Daarnaast is het recht er om te zorgen voor
rechtvaardigheid. Het recht kan door middel van regels en wetten bepalen hoe groot de kloof
tussen arm en rijk in een land is.
, 2. Onderdelen van het recht
Doordat het begrip ‘recht’ een breed begrip is, kun je het opsplitsen in verschillende
onderdelen. Daardoor krijg je niet alleen meer overzicht over de rechtsgebieden, het wordt
ook makkelijker om wetten op te zoeken in de wettenbundel.
Je kunt het recht op de volgende manieren indelen.
1 privaatrecht en publiekrecht
2 rechtsgebieden
3 materieel recht en formeel recht
Privaatrecht en publiekrecht
Onder het privaatrecht vallen alle regels over de verhouding tussen burgers onderling. Het
privaatrecht beschrijft de rechten en plichten die burgers ten opzichte van elkaar hebben.
LET OP! Ook de rechten en plichten tussen burgers en bedrijven vallen onder het
privaatrecht.
Het publiekrecht beschrijft de relatie tussen overheid en burgers en al het recht waar de
overheid een rol in speelt. Het publiekrecht beschrijft ook regels over de wijze waarop
overheidsinstanties onderling met elkaar moeten omgaan.
De overheid kan ook als burger optreden. Als de gemeente dingen verkoopt die een burger
ook zou kunnen verkopen, wordt de gemeente in dit soort gevallen gezien als een burger.
Daarmee valt het dus onder het privaatrecht. TIP! Onderwerpen die te maken hebben met
koop, huur, en het verrichten van arbeid zijn onderwerpen die altijd onder het privaatrecht
vallen.
Rechtsgebieden
Naast het feit dat je het recht kunt verdelen in publiekrecht en privaatrecht, kun je het ook
nog verdelen in rechtsgebieden. Hoe passen de vijf verschillende rechtsgebieden binnen het
publiekrecht en privaatrecht:
Publiekrecht en/of privaatrecht Rechtsgebied
- Staatsrecht
Publiekrecht - Bestuursrecht
- Strafrecht
Privaatrecht Burgerlijk recht
Publiekrecht en privaatrecht Internationaal recht
Bij het internationaalrecht heb je regels uit het publiekrecht en uit het privaatrecht.
Staatsrecht
In het staatsrecht staan alle regels die te maken hebben met situaties waarbij de overheid
betrokken is, maar waarbij burgers geen directe rol spelen. Het staatsrecht gaat over de
onderlinge verhouding tussen verschillende instanties van de overheid. In het staatsrecht is
vastgelegd of een regel ingevoerd door het provinciebestuur meer waarde heeft dan een
regel afkomstig van het gemeentebestuur of andersom.
Ook vind je in het staatsrecht hoe een overheidsinstantie tot stand komt. Verder beschrijft het
staatsrecht belangrijke grondrechten als de vrijheid van meningsuiting, het recht om te
demonstreren, de vrijheid van onderwijs en het verbod op discriminatie.
De belangrijkste wetten uit het staatsrecht zijn te vinden in de Grondwet, maar je vindt ze
ook terug in andere wetten. Dit zijn wetten waarin de Grondwet (Gw) is uitgewerkt, zoals de
Kieswet. Wetten waarin de Grondwet wordt uitgewerkt, noem je organieke wetten. In deze
wetten worden taken en bevoegdheden aan verschillende overheidsinstanties gegeven.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper loispelders. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.