Hoorcollege 6 Diagnostiek
Diagnostiek van psychosociale problemen
Programma
1. Psychosociale problemen
2. Onderzoeksinstrumenten en discussie
3. Kindertekeningen en speldiagnostiek
4. Individueel testonderzoek
Psychosociale problemen
- Problematische psychische, emotionele en sociale ontwikkelingen en ernstig belemmerde
opvoedprocessen bij kinderen en jeugdigen.
- Vaak aanwezig bij andere stoornissen
Sociaal-emotionele ontwikkeling
- Sociale ontwikkeling focus ligt op de interactie van het kind met de omgeving
(externaliserende problemen vooral)
- Emotionele ontwikkeling focus ligt op het kind zelf (internaliserende problemen vooral)
Adaptatie: in hoeverre een kind zijn gedrag aangepast is aan zijn omgeving.
Sociaal-emotioneel functioneren: verzameling van vaardigheden en/of persoonlijkheidstrekken (bv. is
een kind geneigd om niet sociaal te reageren)
Kernbegrippen
, Kernbegrippen
Fysiologische reacties vooral door een externe factor (blaffende hond) of soms ook interne factor
(gedachte aan een blaffende hond).
Sociale ontwikkeling en onderzoek bij kinderen zonder psychopathologie
- Relaties (met ouders)
- Gehechtheid (voorkeur voor iemand ontwikkelen, troost zoeken bij deze persoon,
separatieangst) Strange Situation Test om de kwaliteit van deze relatie te onderzoeken
- Relaties met andere kinderen (leeftijd en sekse verschillen in het soort relaties dat ze
aangaan, vroege relaties meer over samen iets doen, latere relaties gaan meer over
vertrouwen, relaties duren dan ook langer)
- Wenselijk gedrag, in het begin teruggetrokken, kunnen boos worden, fysiek agressief.
Langzaam erachter komen dat dit sociaal niet gewenst is, daardoor wordt dit afgeleerd.
- Spel, in de 1e anderhalf jaar vooral doen, daarna fantasievol rijker. Het spel ontwikkeld ook
qua regels.
- Bewustzijn van anderen
- Bewustzijn van het zelf
- Sociale cognitie (hoe zou een ander reageren in een situatie)
*Zie Tak, tabel overzicht mijlpalen ontwikkeling
Emotionele ontwikkeling en onderzoek bij kinderen zonder psychopathologie
- Expressie van emoties, beheersing van emoties neemt langzaam toe. Gelaatsuitdrukking
herkennen, angsten ontwikkelen zich (separatie, voor het donker, om dood te gaan).
- Begrip van emoties, gaat samen met ToM en verbeelding.
- Regulatie van emoties
• Emotie als regulator van sociale interacties: kunnen reageren op emoties van anderen.
Emoties kunnen aflezen.
• Emotieregulatie: strategieën om eigen emotionele toestanden te herkennen en te
begrijpen. It-ego-superego. In de eerste jaren erg afhankelijk van de ouder om dit te kunnen
doen (imitatiegedrag).
Ontwikkeling en onderzoek bij kinderen met internaliserende psychopathologie
- Angst
• Zelfrapportage: VAK4-12; ZBV-K, SAS-k, PMT-K-2
• Ouders als informant: CBCL of laten registreren
- Depressie
• Zelfrapportage: CDI-2, DVK, BDI-II-NL, NPDK, CASQ, PSWQ-C, PNG-k, FEEL-KJ
• Ouders als informant: CBCL of uitvragen concrete situaties