Gezondheidsbevordering
Om rookgedrag te verminderen.
Student: - Aantal woorden:
Studentnummer: - Opdracht 1: 1224
Groep: - Opdracht 2: 2188
Docent: - Opdracht 3: 940
Toetscode: - Opdracht 4: 1174
Inleverdatum: - Opdracht 5: 465
Versie: eerste poging
,Inhoudsopgave
Stap 1 Interview aan de hand van het Theory of Planned Behaviour model....................................................3
1.1. Gezondheidsgedrag & het gezondheidsprobleem.........................................................................................3
1.2. Topiclijst.........................................................................................................................................................3
1.3. Het uitgeschreven interview..........................................................................................................................3
1.4. De resultaten van het interview.....................................................................................................................4
1.5. De analyse van het interview.........................................................................................................................4
Stap 2 Gedragsanalyse & Shared Decision Making..........................................................................................5
2.1. Potentiële aandoeningen...............................................................................................................................5
2.2. Het gezondheidsgedrag.................................................................................................................................8
2.3. Resultatentabel............................................................................................................................................10
2.4. Gedragsdoelen.............................................................................................................................................12
Stap 3 Interventies gericht op gedragsverandering selecteren......................................................................14
Stap 4 Uitwerken fases gedragsverandering.................................................................................................17
Stap 5 Evaluatie........................................................................................................................................... 22
Literatuurlijst............................................................................................................................................... 23
Bijlagen....................................................................................................................................................... 28
Bijlage 1: Topiclijst..............................................................................................................................................28
Bijlage 2: Uitgeschreven interview......................................................................................................................30
Bijlage 3: De analyse van het interview (coderen)..............................................................................................33
2
,Stap 1 Interview aan de hand van het Theory of Planned Behaviour model
1.1. Gezondheidsgedrag & het gezondheidsprobleem
Een roker is iemand die aangegeven heeft dat hij of zij weleens heeft gerookt (Zantinge,
Plasmans, & Zomer, 2020). Volgens deze definitie is E. een roker. E. rookt al 40 jaar en
begint het steeds meer als een probleem te zien. Ze wil graag stoppen, maar dit lukt haar
niet. Dit komt door het stofje nicotine dat zich in tabak bevindt. Nicotine is verslavend en
zorgt ervoor dat je je fijn voelt (JouwGGD, z.d.).
Roken kan leiden tot veel gezondheidsproblemen. Volgens een rapport van de Surgeon
General (2014) heeft roken impact op elk orgaan van het menselijk lichaam. Meeroken heeft
ook veel impact op ons lichaam. Verder veroorzaakt roken ook nog: een verhoogd risico bij
kankerpatiënten op overlijden, periodontitis, een pneumonie, diabetes, atherosclerose,
longziekten, een verstoord immuunsysteem, hartziekten en nog veel meer (Surgeon
General, 2014).
Roken kan veel aandoeningen veroorzaken, het is ook de voornaamste reden van Chronic
Obstructive Pulmonary Disease. Chronic Obstructive Pulmonary Disease (COPD) is een
longziekte waarbij de luchtwegen blijvend vernauwd zijn. COPD is een verzamelnaam voor
chronische bronchitis en longemfyseem. Ze zorgen allebei voor een afname van de
luchtstroomsnelheid door de longen. Emfyseem tast de longblaasjes aan. De wand van de
longblaasjes wordt aangetast, waardoor de uitwisseling van gassen moeilijker wordt. De
longblaasjes zijn verantwoordelijk voor de uitwisseling van zuurstof en afvalstoffen. Bij
chronische bronchitis zijn de bronchiën chronisch ontstoken. Het slijmvlies raakt ontstoken,
zwelt op en produceert meer slijm. Dit bemoeilijkt het ademhalen (Longenenleven, 2016;
Longfonds, 2020; Surgeon General, 2014).
De belangrijkste oorzaak van COPD is roken. Door het roken komen er schadelijke
stoffen in de longen terecht. Door deze stoffen raken de bronchiën ontstoken. Het
ontstekingsproces zorgt voor meer aanmaak van slijm en de kleine luchtwegen raken
beschadigd. Dit heeft als gevolg chronische bronchitis en kan uiteindelijk zelfs leiden tot
longemfyseem (Longfonds, 2020).
Op korte termijn zorgt roken voor een verminderde longfunctie en dus voor een verminderde
conditie. Als de roker stopt met roken, zal de longfunctie herstellen. Als een roker stopt met
roken zal ook de bloeddruk weer dalen, omdat roken zorgt voor hypertensie (Enschot, 2017).
1.2. Topiclijst
De topiclijst is terug te vinden in de bijlagen.
1.3. Het uitgeschreven interview
Een onderdeel van de opdracht Gezondheidsbevordering, is een interview met een persoon
die graag zijn/haar gedrag wil veranderen om zo de gezondheid te bevorderen. Dit is een
opdracht van de Hogeschool Utrecht in het kader van de opleiding Bachelor Verpleegkunde.
Het doel van de opdracht is het ontwikkelen van een gezondheidskundige interventie op
basis van literatuuronderzoek met als doel het zelfmanagement van mensen versterken en
ondersteunen. Sassen (2018) vermeldt: ‘’Gezondheidsbevordering en
gezondheidsvoorlichting zijn gericht op het veranderen van ongewenst gedrag, op het
veranderen van een leefstijl die de gezondheid schaadt’’ (p. 133).
E. wil haar rookgedrag veranderen om zo haar gezondheid te bevorderen. Dit was de
eis voor de opdracht. Het interview wordt uitgewerkt zoals het heeft plaatsgevonden. Er is
gekozen om het interview op te nemen met de mobiele telefoon. Het interview duurt
ongeveer een kwartier, afhankelijk van hoe open E. is. Het interview vindt plaats in een
rustige ruimte aan tafel. Er is anderhalve meter afstand gehouden in verband met de corona
3
, maatregelen.
E. is geïnformeerd over haar privacy en de AVG (geen cognitieve stoornis,
psychiatrisch et cetera). Ze geeft mij toestemming om het gesprek op te nemen en het
interview te verwerken in dit verslag. Er is benadrukt dat het interview om haar draait. Er is
geen goed of fout en ze mag alles kwijt.
Het is een semigestructureerd interview. Dit houdt in dat er vooraf vragen zijn opgesteld,
maar dat deze meer leidend zijn. Het is niet verplicht om ze te stellen, ze geven je meer een
duw in de goede richting. Deze manier van interviewen geeft ook de mogelijkheid om verder
door te gaan op een bepaald onderwerp.
Het interview is terug te vinden in de bijlagen.
1.4. De resultaten van het interview
E. is een vrouw van 53 jaar die al 40 jaar rookt. Ze begon hiermee, omdat het in haar jeugd
heel normaal was. Haar familie en vrienden rookten allemaal. E. is zich bewust dat haar
rookgedrag een verslaving is. Ze heeft meerdere pogingen ondernomen om te stoppen,
maar allemaal zonder resultaat. Haar eigeneffectiviteit is hierdoor laag. Ze heeft er weinig
vertrouwen in dat het haar zal lukken.
In haar omgeving roken haar familie en vrienden nog steeds. Dit is dan ook een
beïnvloedende factor dat zij nog steeds rookt. Ze vindt het lastig om nee te zeggen tegen
een sigaret en hierdoor is ze de vorige keer weer teruggevallen in haar oude gedrag. Haar
subjectieve omgeving heeft dus een stimulerende invloed op haar rookgedrag.
E. weet de gevolgen van roken en vindt dit een eng idee. Ze wil om deze reden ook graag
stoppen met roken. Een andere reden waarom ze wil stoppen is omdat het duur is. Ze geeft
aan dat deze nadelen geen invloed hebben op het rookgedrag, omdat ze vindt dat haar
doorzettingsvermogen niet sterk genoeg is. Wat ook mee speelt is dat niemand in haar
omgeving overleden is aan de gevolgen van roken.
E. heeft wel eens georiënteerd naar stopmethoden voor roken, maar vindt deze te duur. Ze
denkt dat als ze stopt met roken, ze dit in één keer zal moeten doen. Hier is ze nog niet klaar
voor, omdat ze verwacht dat ze haar hele leefstijl hiervoor moet omgooien. Ook zal het niet
helpen om kleinere doelen te stellen, want dit heeft ze al eerder geprobeerd.
In de bijlagen is de analyse van het interview te vinden, hierin zijn de gedragsdeterminanten
gemarkeerd. Op deze manier is er een globaal overzicht te vinden van de
gedragsdeterminanten van E. De attitudes zijn erg duidelijk voor E. ze is goed op de hoogte
hiervan. Ook heeft E. kennis over de gevolgen van roken, het rookgedrag zelf en
stopmethoden. De subjectieve norm heeft een stimulerende invloed op haar rookgedrag.
1.5. De analyse van het interview
De analyse van het interview wordt thematisch gedaan. Een thematische analyse is een
instrument om kwalitatieve gegevens te verwerken. Er wordt gebruik gemaakt van coderen
en thematiseren. Met een thematische analyse kun je het verhaal van de geïnterviewde
vertellen vanuit hun perspectief (Verhoeven, 2020).
Om deze reden wordt er in dit verslag gebruik gemaakt van een thematische analyse. Bij
thematische analyse zijn er verschillende fases van analyseren. Als eerste wordt de tekst
verdeeld in fragmenten. Van het fragment maak je een code. Er zijn verschillende soorten
codes: in vivo code, procescodes, patrooncodes, non-verbale codes en latente codes
(Verhoeven, 2020). In dit verslag wordt er veel gebruik gemaakt van latente en non-verbale
codes zodat er een geheel ontstaat aan codes en het niet een codewoud wordt.
4
