Dit is een boekverslag van het boek "Montyn", geschreven door Dirk Ayelt Kooiman. Dit boekverslag heb ik zelf samengesteld aan de hand van informatie die ik uit talloze bronnen heb gevonden.
Dit boek heb ik ook behandeld tijdens mijn mondeling tentamen voor het vak Nederlands. Het resultaat was...
1. Informatie over auteur
Dirk Ayelt Kooiman is in 1946 in Amsterdam geboren en in oktober 2018 in Amsterdam gestorven.
Kooiman was een prozaschrijver en essayist. Veel van zijn hoofdfiguren zijn twijfelende mannen met
een onzekere kijk op zic Met Een romance (1973) bereikte hij een groot publiek. Hij trok ook de
aandacht met De grote stilte[1] (1975) en De vertellingen van een verloren dag (1980). Zijn bekendste
boek is de "non-fictieve roman" Montyn uit 1982, waarin hij het levensverhaal van de kunstenaar Jan
Montyn optekende.[2] Door de lineaire verhaalvorm wijkt het af van de uitgangspunten waarmee
Kooiman als voorman van De Revisor bekend is geworden.
Kooiman studeerde geschiedenis en filosofie in Amsterdam. De thematiek in Kooimans boeken is dan
ook niet van een filosofische inslag ontbloot. In zijn oeuvre speelt verbeelding en werkelijkheid,
vervreemding en identiteitsproblematiek een grote rol. Ook kunst, literatuur en muziek staan vaak
centraal.
Veel van Kooimans hoofdpersonages zijn mannen die faalangstig zijn en een onzekere kijk op zichzelf
en de werkelijkheid hebben. In zijn boeken spelen verbeelding, vervreemding en
identiteitsproblemen een grote rol. Ook speelt hij met heden en verleden dat haast onmerkbaar
wisselt in het beleven van het personage.
2. Boek in de tijd van ontstaan plaatsen
In de tijd waarin het boek Montyn is geschreven, zijn er veel verschillende stromingen. Een aantal
schrijvers zet zich af tegen de werkelijkheidsillusie van de literatuur en ze maken in hun teksten
gebruik van vervreemdingseffecten, zoals ready-mades. Ook is er een realistische traditie en een
complexere literatuur zonder werkelijkheidspretentie.
In deze tijd zijn er dus een heleboel verschillende stromingen. In deze stromingen is alleen geen
echte stroming te vinden, waarin dit boek thuishoort. Het boek past beter bij de schrijver dan bij de
tijd waarin het boek geschreven is, omdat D.A. Kooiman vooral pseudo-autobiografische werken op
zijn naam heeft staan. Montyn is een biografie over het leven van Jan Montyn. Ook speelt het
verleden van de hoofdpersoon altijd een centrale rol in de boeken van D.A. Kooiman.
3. Inhoud van het boek weergeven
-
4. Laagland analyse
Fictie of non-fictie
Het boek is fictie. Het bevat veel non-fictieve elementen want het verhaal is gebaseerd op het
levensverhaal van de schilder Jan Montyn die in de Tweede Wereldoorlog samenwerkte met de
vijand. Kooiman had gesprekken met Jan en nam deze op om op deze manier zijn leven te
reconstrueren. Hij heeft deze elementen bij het schrijven van zijn roman geromantiseerd.
, Literatuur of lectuur
De roman is literatuur, want er zit diepgang in en de hoofdpersoon maakt een verandering door.
Eerst is Jan een vrijbuiter, heeft overal lak aan en verzet zich tegen zijn ouders. Aan het eind van het
verhaal beseft hij dat het leven zo niet werkt en hij veranderd zijn leven. Zin karakter is dan ook veel
‘rustiger’ dan ervoor.
Het grootste en belangrijkste punt waardoor ik vind dat Montyn literatuur is, is dat Kooiman door het
schetsen van het levensverhaal van één oorlogsslachtoffer, het verhaal van een grotere groep vertelt.
Deze gedachte verwoordt Kooiman in een artikel: 'Kooiman over Montyn' (in: 'Bulkboek', nr. 175,
1989): ''Montyn' vertelt het levensverhaal van een individu. Tegelijk is het een boek waarin universele
ervaringen worden opgeroepen. Ervaringen waarin tientallen miljoenen mensen over de hele wereld
gedeeld hebben. Ervaringen waarover de meeste van hen niet kunnen spreken en die hen bijgevolg
vaak voor de rest van hun leven isoleren van de anderen, hun vrienden en hun gezin. Wanneer dit
boek iets van het karakter van die ervaringen kan verduidelijken en zo dat isolement enigermate kan
verlichten, dan heeft het een groot belang gediend.'
Lezersreactie
Montyn is het enige grote succes van Kooiman, met dit werk brak hij door tot het grotere publiek.
Kooiman leed aan faalangst, maar bij dit boek wist hij dit van zich af te gooien. Na het succes van
Montyn viel Kooiman in een schrijverscrisis.
Identificatie
Ik kan me niet echt identificeren met een van de personen. De meeste personen leven in oorlogstijd,
dus vertonen ze niet veel gelijkenis met iemand uit de eenentwintigste eeuw. In het begin van het
verhaal lukt het nog wel redelijk om me te identificeren met Montyn zelf, maar naarmate hij ouder
en schizofrener werd, ging dat natuurlijk ook steeds slechter.
Gender
Gender is niet van belang.
Titelverklaring
De titel van het boek verwijst vanzelfsprekend naar de hoofdpersoon: Jan Montyn, geboren in
Oudewater in 1924. Hij is een internationaal bekende etser, zijn werk is o.a. te vinden in Rotterdam
(museum Boymans-van Beuningen), Parijs (Bibliothèque Nationale) en New York (Museum of
modern art). Het weglaten van de voornaam Jan in de titel is voor kunstenaars vaak gebruikelijk. Zo
spreken we meestal van Picasso en Van Gogh, zonder voornaam. Ook in militaire kringen, die in dit
boek een grote rol spelen, is het vaak gewoonte iemand alleen met de achternaam aan te duiden.
Een derde reden voor het weglaten van de voornaam is het exemplarisch karakter van het boek. We
bedoelen daarmee dat Kooiman niet alleen het levensverhaal van één oorlogsslachtoffer wilde
schilderen maar Montyn als een voorbeeld (exempel) zag van een grotere groep. Deze gedachte
verwoordt Kooiman in een artikel: 'Kooiman over Montyn' (in: 'Bulkboek', nr. 175, 1989): ''Montyn'
vertelt het levensverhaal van een individu. Tegelijk is het een boek waarin universele ervaringen
worden opgeroepen. Ervaringen waarin tientallen miljoenen mensen over de hele wereld gedeeld
hebben. Ervaringen waarover de meeste van hen niet kunnen spreken en die hen bijgevolg vaak voor
de rest van hun leven isoleren van de anderen, hun vrienden en hun gezin. Wanneer dit boek iets van
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper caspervandenbos. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,48. Je zit daarna nergens aan vast.
