BLOK 3: TAAK 1 INSTABILITEIT
SCHOUDER THERAPEUTISCHE
PROCES
,Inhoudsopgave
1 De student beschrijft de 5p’s. (functie, O&I) ........................................................................................... 2
2 De student beschrijft het therapeutisch proces binnen het FMH. (behandelplan: functie,hoofden
subdoelen, behandeling, ) .............................................................................................................................. 5
2.1 Begrip behandelplan ............................................................................................................................... 5
2.2 Functie van het behandelplan: ............................................................................................................... 6
2.3 Inhoud van het behandelplan: ................................................................................................................ 7
2.4 Behandeldoelen: ..................................................................................................................................... 8
2.5 Verrichtingen: ....................................................................................................................................... 10
2.6 Strategie voor het behandelproces ....................................................................................................... 10
2.7 Betekenis in het proces: ........................................................................................................................ 11
3 De student kent de 6 principes bij een anterieure schouderluxatie. (Martin Ophey) ............................. 12
4 De student beschrijft de inhoud van het therapeutisch proces van de evidence statement subacromiale
klachten. ...................................................................................................................................................... 14
4.1 Aanbevelingen therapeutische proces: ................................................................................................. 14
4.1.1 Behandelplan: ............................................................................................................................... 14
4.1.2 Behandelproces: ........................................................................................................................... 15
4.1.3 Evaluatie: ...................................................................................................................................... 15
4.1.4 Afsluiting van de behandeling: ..................................................................................................... 15
5 De student beschrijft de LSI en de SPADI en kan deze interpreteren. .................................................... 17
5.1 Limb Symmetry Index (LSI) .................................................................................................................... 17
5.2 SPADI- vragenlijst: ................................................................................................................................ 17
6 De student beschrijft de KRS en legt uit hoe je die toepast. .................................................................... 0
6.1 Inleiding: ................................................................................................................................................. 0
6.2 Systematiek van het KRS:........................................................................................................................ 1
6.2.1 Verschijningsvormen van kracht: ................................................................................................... 1
6.3 Doseringsparameters Krachtrevalidatiesysteem: ................................................................................... 2
6.3.1 Aantal herhalingen: ........................................................................................................................ 2
6.3.2 Opbouw van belasting in 4 series: .................................................................................................. 3
6.3.3 Het procentenspel in het krachtrevalidatiesysteem: ..................................................................... 4
6.3.4 Voorbeeld bepalen belasting: ......................................................................................................... 4
6.3.5 Hersteltijden: .................................................................................................................................. 5
6.4 KRS in een schema: ................................................................................................................................. 5
6.5 Criteria voor de opbouw van belasting ................................................................................................... 6
6.6 Element van pijn ..................................................................................................................................... 6
6.6.1 Mate van pijn .................................................................................................................................. 6
6.6.2 Soort pijn ........................................................................................................................................ 7
6.6.3 Nareactie op training ...................................................................................................................... 7
6.7 Timing van de krachtmethoden in het KRS ............................................................................................. 7
6.8 Toelichting op gewichtsbepaling ............................................................................................................ 8
6.9 Oefenvormen binnen het KRS ................................................................................................................. 8
,7 De student kan de fases van weefselherstel koppelen aan de behandeling. (herstelproces en
revalidatieproces van een luxatie) ................................................................................................................. 9
8 De student beschrijft het verschil tussen een passieve en actieve coping stijl. ...................................... 20
9 De student legt de trainingsvariabelen uit. (oefentherapie, supercompensatie, overload, enz…) .......... 21
9.1 GRONDMOTORISCHE EIGENSCHAPPEN ................................................................................................ 21
9.1.1 Kracht............................................................................................................................................ 21
9.1.2 Snelheid ........................................................................................................................................ 23
9.1.3 Uithouding .................................................................................................................................... 23
9.1.4 Leningheid: ................................................................................................................................... 23
9.1.5 Coördinatie ................................................................................................................................... 24
9.2 Trainen van grondmotorische eigenschappen ...................................................................................... 24
Trainingsprincipes:............................................................................................................................................ 25
9.2.1 Overload: ...................................................................................................................................... 25
9.2.2 Supercompensatie: ....................................................................................................................... 26
9.2.3 Specificiteit: .................................................................................................................................. 27
9.2.4 Reversibiliteit: ............................................................................................................................... 28
9.2.5 Afnemende meeropbrengst: ........................................................................................................ 29
9.3 Trainingsvariabelen of trainingsbouwstenen: ...................................................................................... 30
9.3.1 Frequentie: ................................................................................................................................... 30
9.3.2 Intensiteit: .................................................................................................................................... 30
9.3.3 Tijdsduur: ...................................................................................................................................... 31
10 De student legt de parameters uit. (open en gesloten keten en dynamisch en langzaam, minder
bedreigde positie en bedreigde positie, 1D en 3D) à oefentherapie ............................................................ 32
11 De student legt uit wat shared descision making inhoudt. (voordelen hiervan, waarom is dit nuttig) 33
12 De student legt de invloed van actieve stabiliteitstraining uit. (wat we doen en het effect) à Martin
Ophey (behandelplan) ................................................................................................................................. 34
12.1 Scapuladyskinesie: ................................................................................................................................ 34
12.2 Training van pivoters: ........................................................................................................................... 34
12.3 Training van protectors: ....................................................................................................................... 36
12.4 Trainen van Positioners en Propellors:.................................................................................................. 40
,Taak 1 – Instabiliteit schouder
Tom Lemmens (36 jaar) komt 4 weken na een luxatie van zijn rechter schouder voor zijn eerste
afspraak bij zijn fysiotherapeut Ben Grols. Na een uitgebreid onderzoek is er volgens Ben sprake van
een zogenoemde anterieure, unidirectionele instabiliteit van de schouder. Dit veroorzaakt een
instabiel gevoel en belemmert Tom bij het aankleden en autorijden. Werken en tennissen is
momenteel niet mogelijk. De uitkomsten van de SPADI-vragenlijst bevestigen dit. Het beloop is
normaal en volgens Ben is de prognose een volledig herstel met minimale restverschijnselen. De
indicatie voor fysiotherapie is gegeven en de hulpvraag van Tom is het participeren aan de
clubkampioenschap van zijn tennisclub over 12 weken. Dit is ook de reden voor zijn actieve coping
stijl en zijn motivatie om met de therapie te starten.
Carlo is 4de-jaars student fysiotherapie en loopt stage bij Ben. Hij observeert hoe Ben in het kader
van gezamenlijke besluitvorming, samen met de patiënt, het behandelplan opstelt. Hier ziet Carlo
dat zowel de patiënt alsook de fysiotherapeut iets inbrengt. Vanuit de wensen en behoeftes van
Tom worden de doelen en deels ook de subdoelen samen besproken en vastgesteld.
Hieronder zie je een voorbeeld van een behandelplan met de samen overeengekomen
behandeldoelen:
Hoofdoel:
De patiënt kan over 12 weken deelnemen aan de clubkampioenschap van zijn tennisclub en
per dag 2 uren zonder beperkingen tennissen.
Subdoel:
De patiënt bouwt de spierkracht van de protectors van de rechter schouder binnen 6 weken
op naar 90% van het niveau van de linker schouder. Dit wordt geëvalueerd met behulp van
de limb symmetrie index van de Biofet krachtmetingen.
Middel:
Actieve oefentherapie met en zonder materialen voor de protectors van de rechter schouder.
Opbouw en dosering volgens krachtrevalidatieschema (KRS) en de algemene
trainingsprincipes.
Subdoel:
De patiënt bouwt de spierkracht van de pivoters van de rechter schouder binnen 6 weken op
naar 90% van het niveau van de linker schouder. Dit wordt geëvalueerd met behulp van de
de limb symmetrie index van de Biofet kracht metingen.
Middel:
Actieve oefentherapie met en zonder materialen voor de pivoters van de rechter schouder.
Opbouw en dosering conform krachtrevalidatieschema (KRS) en de algemene
trainingsprincipes.
Subdoel:
De patiënt verbetert de actieve stabiliteit van zijn rechter schouder, zodat hij over 8 weken in
staat is ADL-activiteiten, zoals wassen en aankleden, zonder beperkingen uit te voeren. Dit
wordt geëvalueerd d.m.v. de betreffende subscores voor wassen en aankleden van de SPADI.
Middel:
Stabiliteitstraining in gesloten/open keten, in een minder bedreigde/bedreigde positie en
met een langzame/dynamische uitvoering.
,
,1 De student beschrijft de 5p’s. (functie, O&I)
Bron: Internet, https://www.schoudernetozl.nl/wp-content/uploads/2013/02/InFysio-2013-03-
Schouder_artikel.pdf
Bron: Moodle, Lesbrief stabiliteit 2.0
Van ouds her worden de spieren van de schoudergordel ingedeeld in 5 systemen:
• Indeling van 5 p’s:
o Preparators: (hiermee eerst beginnen met trainen)
§ Spieren van de onderste extremiteit en de romp.
§ Deze spieren spelen bij de sporter een belangrijke prestatiebepalende rol.
§ Bereiden de sportprestatie voor omdat er een energietransfer uit de
onderste extremiteit en de romp via de scapula naar bovenste
extremiteit plaatsvindt.
o Pivoters:
§ Spieren verantwoordelijk voor het pivoteren van het schouderblad
• M. serratus anterior
• M rhomboideus
• Trapezius transversus +ascendens
o Protectors:
§ Lokale spieren die een centraliserende invloed uitoefenen op het cpaut
humeri
• m. subscapularis,
• m. infraspinatus,
• m. teres minor,
• m. biceps brachii caput longum)
o Positioners:
§ Spieren die de humerus positioneren in de ruimte (
• m. deltoideus
• m. supraspinatus)
o Propellors:
§ Spieren met een grote dwarsdoorsnede die met hun origo en insertie ver van
het glenohumerale gewricht vandaan liggen. Deze spieren zijn vooral
verantwoordelijk voor beweging
• m. pectoralis major,
• m. latissimus dorsi,
• m. tricpes brachii)
In de opbouw van de actieve revalidatie bij sporters met schouderklachten volgt men deze 5
p’s in een opbouw van proximaal naar distaal.
,
,
,2 De student beschrijft het therapeutisch proces binnen het FMH.
(behandelplan: functie,hoofden subdoelen, behandeling, )
Bron: BSL, Fysiotherapie, proces en werkwijze, hoofdstuk 10: behandelplan
2.1 Begrip behandelplan
Na het stellen van de fysotherapeutische diagnose en de indicatie voor het verder handelen, zal de
werkwijze voor de behandeling bepaald worden.
Hiervoor wordt ervan uit gegaan van:
• Beginsituatie
• Hulpvraag
• Gezondheidsprobleem
• Huidige gezondheidstoestand van de patiënt
• Onderlinge relaties hiertussen
Er zal dus een plan voor de behandeling opgemaakt worden.
Het behandelplan is een schriftelijk vastgelegd overzicht van:
• De te bereiken doelen
• Voorgenomen verrichtingen
• Werkwijze
Het behandelplan is een weergave van welke resultaten de fysiotherapeut en de patiënt willen
bereiken met de behandeling.
In het behandelplan zal eerst het hoofddoel vastgelegd worden. Ook zal er gekeken worden naar:
• Mate waarin het doel behaald moet zijn
• Periode waarin het doel behaald moet zijn
De doelen worden geformuleerd volgens het SMART-principe:
• Specifiek
• Meetbaar
• Acceptabel
• Realistisch
• Tijdsgebonden
Ook worden de geplande verrichtingen en de akkoord verklaring van de patiënt vastgelegd.
Buiten het vastleggen van het hoofddoel, worden ook tussendoelen vastgesteld. Waarbij er ook
gekeken wordt naar:
• Mate waarin het tussendoel behaald moet zijn
• Periode waarin het tussendoel behaald moet zijn
Overige gegevens die in een behandelplan staan:
• Multidisciplinaire doel (teamdoel)
• Multidisciplinaire afspraken
• Verwachte aantal sessie
, • Verwachte duur behandelepisode voor het realiseren van de behandeldoelen
• Behandellocatie
• Geplande duur van een sessie
• Verwachte/geplande evaluatiemomenten
We maken een onderscheid tussen:
• behandelplan
• behandelproces.
In de behandelfase (bv eerste mobiliseren dan stabiliseren) zal de gewenste verandering in het
gezondheidsprobleem, zoals vastgesteld in het behandelplan, op gang worden gebracht. Deze fases
van veranderingen gaan stap voor stap en bouwen voort op wat er al bereikt is. We spreken hier dus
van een behandelproces.
Het behandelplan is een middel om het proces te bewaken en bij te sturen waar nodig. De
fysiotherapeut controleert en evalueert met behulp van een meetinstrument (bv SPADI) tijdens het
behandelproces de resultaten van de behandeling.
Op basis van deze evaluatie zal de fysiotherapeut vaststellen of de doelen bereikt zijn of dat deze
doelen bijgesteld moeten worden.
2.2 Functie van het behandelplan:
Hulpmiddel om handelen te:
• Structureren
• Controleren
• Evalueren
Tijdens de behandeling zal fysiotherapeut … werken:
• Doelgericht: Hoofd en subdoelen
• Bewust: Als gekozen vorm(en) van interventie niet of onvoldoende tot gewenste/verwachte
resultaten leiden, zal fysio hiervan oorzaak onderzoeken.
• Systematisch: Stap voor stap
• Procesmatig (voortbouwen op eerder bereikte resultaten)
De fysio zal een planning maken, deze uitvoeren, evalueren en handelen eventueel bijstellen. =
Terugkerend proces gedurende gehele behandelperiode. (kan op ieder moment plaatsvinden)
Het behandelplan biedt mogelijkheid tot zelftoetsing en ook toetsing door collega’s =
intercollegiale toetsing.
Wanneer bij de behandeling van een patiënt wordt samengewerkt tussen de arts, fysiotherapeut en
andere zorgverleners, zal er een totaalbehandelplan opgesteld worden. = ZORGPLAN
De fysiotherapeut zal een eigen behandelplan opstellen, uitgaande van het zorgplan.