Trends en ontwikkelingen
Trends en ontwikkelingen kunnen gezien worden in het licht van wetenschappelijke kennis.
Kennis en visie helpen ons om hedendaagse vraagstukken te plaatsen en handvatten voor te kunnen
bieden.
Ontstaansgeschiedenis pedagogiek
Voordat pedagogiek een wetenschappelijke discipline werd.
Pedagogiek avant la lettre: reflectie op opvoeding, met name door filosofen (Plato, Rousseau
enz.)
Ingewikkelder samenleving met steeds meer onderscheid tussen hand- en hoofdarbeid.
o Bijv. Wetenschappelijke pedagogiek en uitvoerende onderwijzers.
Ontstaansgeschiedenis Pedagogiek
1779: eerste hoogleraar pedagogiek in Duitsland: Trapp
o Het zo nauwkeurig mogelijk observeren van kinderen.
o Geef kinderen van verschillende leeftijden speelgoed, boeken, schilderijen en
dergelijke, en kijk zo onbevooroordeeld en onpartijdig mogelijk wat ze ermee doen,
op welke manier, hoe lang en wanneer ze ermee spelen, dan kun je daar vervolgens
een aantal samenhangende uitspraken over doen. Kortom, je bent dan in staat een
theorie van de opvoeding te ontwikkelen en te formuleren.
o Trapp bepleitte ook het uitvoeren van experimenten op scholen. Het denken en
onderzoek doen van de opvoedingswetenschappers zou op die manier van belang
kunnen worden voor de alledaagse, concrete opvoeding in de diverse scholen.
1918: eerste hoogleraar pedagogiek in NL: Casimir
Huidige trend: gebruik maken van effectieve middelen (evidence based)
Pedagogiek als wetenschap (Pols, 2018).
Opvoedpraktijk is het object van de pedagogiek.
Theorie (wetenschap) versus praktijk (kunst).
o Theorie is abstract en algemeen
o Theorie zet opvoeders aan het denken en is een hulpmiddel
o In de praktijk komt het aan op tact (zie HC 3).
o Theorie en praktijk verschillen in logica.
o Praktijk draait het om het aangaan van een goede relatie met kinderen. Daardoor
kan theorie door de mand vallen in de praktijk.
Opvoedingswetenschap als praktische wetenschap
Opvoeden als inwerkingsproces:
o Herbart: van theorie naar praktijk
Wil er van opvoeding tot deugdzaamheid, tot deugdzaam handelen, sprake
kunnen zijn, dan zullen er duidelijke doelen voor de opvoeding geformuleerd
moeten worden. De doelen betreffen vooral het ideaal van de deugdzame
mens.
Wil het opvoedend handelen werkelijk tot die kunst worden waar Herbart
het voor houdt, dan zal de opvoeder het niet zonder de wetenschap kunnen
stellen.
, Het kind wordt onderhorig gemaakt aan een van buitenaf opgelegd ideaal
van verzedelijking.
o Schleiermacher: van praktijk naar ‘theorie’
Legt ook de nadruk op de deugdzaamheid. In tegenstelling tot Herbart
echter, gaat het hem niet om een abstract ethisch of zedelijk doel, maar ok
de concrete persoon. Nauwkeuriger gezegd: het gaat Schleiermacher om de
praktijk van de opvoeding als een inwerken van de oudere generatie op de
jongere generatie.
Mag het op het eerste gezicht wat sympathieker lijken, want de
ondersteuning wordt niet technologisch opgevat, uiteindelijk is het toch ook
bij hem van hetzelfde laken een pak.
Pedagogische visies
Geesteswetenschappelijke pedagogiek
Empirisch-analytische pedagogiek
Kritisch-emancipatorische pedagogiek
Postmoderne- of pragmatische pedagogiek (hoeven jullie niet te kennen)
Geesteswetenschappelijke pedagogiek
Nadruk ligt op de praktijk (startpunt)
Belevingswereld (historiciteit/waarden)
Pedagogische relatie (subject/asymmetrisch)
Opvoedingspraktijk de belevingswereld van de kinderen staat centraal. Opvoeding is
asymmetrisch.
Samenvatting geesteswetenschappelijke pedagogiek
De nadruk wordt op de uniciteit en individualiteit van het kind gelegd.
Leggen de nadruk op het handelen in de praktijk van opvoeding en onderwijs. Op deze
opvoedingswerkelijkheid moet de pedagogiek zich richten. De praktijk moet het vertrekpunt en
eindpunt zijn voor pedagogische theorievorming en pedagogisch onderzoek.
Volgens Dilthey moet de pedagogiek zich met het oog daarop volgens hem en andere
geesteswetenschappers richten op de opvoedingswerkelijkheid waarin kinderen en opvoeders bij
elkaar betrokken zijn. Door opvoeders wordt gehandeld. Dat is geen handelen in het wilde weg: er zit
een plan achter. Ideeën, verwachtingen en vuistregels spelen een belangrijke, rechtgevende rol.
Kortom: ook aan de kant van de praktijk is kennis over de opvoeding voorhandelen.
Geesteswetenschappelijke pedagogen zien de relatie tussen opvoeders en kinderen als de harde
kern van de opvoedingswerkelijkheid. Die relatie wordt aangeduid als de pedagogische relatie.
De geesteswetenschappelijke pedagogiek betekende een positieve wending naar het kind. Waar de
kinderlijke bestaanswijze geweld wordt aangedaan en onvoldoende wordt aangesloten bij de
belevingswereld van kinderen, komen deze pedagogen in het geweer.
Dilthey maakte een principieel onderscheid tussen de natuurwetenschappen die de objectieve
natuur bestuderen met behulp van feitelijke, objectief waarneembare gegevens, en de
geesteswetenschappen die de mens zelf onderzoeken en op een heel andere manier te werk moeten
gaan. De geest onderzoekt als het ware zichzelf en behalve de rede of rationaliteit gaat het dan ook
over emotie en invoelingsvermogen.
Uitgangspunt van de geesteswetenschappelijke pedagogiek is de opvoedingspraktijk, het handelen in
de dagelijkse werkelijkheid van de opvoeding. Men probeert deze werkelijkheid zo indringend en
betrokken mogelijk te beschrijven en gaat vaak uit van een praktisch probleem in de opvoeding.
Men wil doordringen in de wereld van het kind en de opvoeder om vandaaruit te komen tot een
dieper inzicht in het opvoedingsproces.
Aanhangers van de GWP
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper emmavenhuizen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.