Samenvatting van hoorcolleges, werkgroepen en boeken voor Beginselen van de Democratische Rechtsstaat. Ik studeer zelf aan de Universiteit Leiden en heb dit vak in 1x gehaald.
Beginselen van de Democratische Rechtsstaat Samenvatting
Staatsrecht = Constitutioneel recht
Verhouding tussen burgers en de overheid, gereguleerd door het constitutioneel recht.
Grondwet en de organieke wetten (wetten waarvan de grondwet eist dat ze worden
opgesteld)
Bedoeling het staatsrechtelijke basisprincipe te kennen en begrijpen
Veel staatsrechtelijke regels en beginselen hebben te maken met politieke
besluitvormingsprocessen. Bijvoorbeeld welke handhavingsmethode werkt het best?
Strafrecht of een boete?
De vraag welke handhavingsmethode in welk geval het beste zal werken om het gedrag van
personen te reguleren is waar criminologen zich mee bezig houden.
Montesquieu bedacht de scheiding van machten (Trias Politica)
Uitvoerende macht = Regering
Rechtelijke macht = Hoge Raad
Wetgevende macht = Regering + Parlement
HC 1:
Staatsrecht & staat + Grondwet & constitutie:
Staatsrecht zijn de regels over de organisatie van de overheid en de fundamentele normen
over de verhouding met de overheid.
Functies staatsrecht:
- Constitueren: normen scheppen (bepalen dat het zo is)
- Attribueren: nadat de rechtelijke macht is geconstitueerd, krijgt deze macht de
bevoegdheid om dit uit te oefenen. Dus bevoegdheden geven. (dat wat de ambten mogen)
- Reguleren: verhouding tussen ambten reguleren. Niet lid zijn van beide kamers. (reguleren
het uitoefenen van bevoegdheid)
Definitie staat/recept voor een staat:
1. Stuk grond met grenzen = Territorium
2. Bevolking die met een gemeenschap, en die moeten een zekere eenheid vormen = Natie
3. Roep een staat uit en oefen effectief gezag uit over de gemeenschap (acceptatie gezag) =
Interne soevereiniteit
4. Overleef confrontatie met buren = Externe soevereiniteit
Failed states voldoen niet meer aan de 3e voorwaarde, dus bijv. Libie, Nigeria, Somalie.
Gezag is gelegitimeerde macht: macht die wordt geaccepteerd door degene waarover dat
wordt uitgevoerd.
Noord-Korea dus ook een failed state, want gezag gebaseerd op angst niet op acceptatie
, Doel: met minimale macht maximaal gezag krijgen
Onderscheid tussen:
- Materiele constitutie: het geheel van de geldende regels (hoe het echt georganiseerd is)
- Formele constitutie: de grondwet (hoe het op papier eruit ziet)
^ in NL vrij groot verschil tussen deze 2
Grondwet zijn geschreven regels
Constitutie zijn geschreven regels + ongeschreven regels
Rechtsstaat:
Inmiddels is het zo dat wij een koning hebben omdat dat is wat de grondwet
constitutioneerd. (Personen hebben zo veel macht als de grondwet hen geeft.)
Een rechtstaat heeft: Legaliteit (wettelijke basis), Machtenscheiding (verschil wie de regel
toepaste en wie de regel stelt), Grondrechten (regels over wat de staat nooit mag) en
Rechtsbescherming (rechter die controleert of de toepassing van de normen gelijk loopt met
de bevoegdheid).
Machtenscheiding:
Trias politica: is een combinatie van de scheiding in functies, instituties en personen.
Vanuit gaan dat machthebbers zichzelf machtiger willen maken, en door de machten elkaar
te laten controleren een evenwicht creëren.
Conclusie:
Een staat heeft gezag, de maffia heeft macht
Een mooie grondwet is nog geen goede constitutie
Democratische rechtsstaat = maximaal gezag, minimale macht
Goede motieven zijn mooi, slechte motieven zijn betrouwbaar (en die moeten elkaar in
evenwicht houden)
De minister voert de koninklijke bevelen uit. Ministeries worden dan ook bij koninklijk
besluit ingesteld.
Meerderheidsstelsel vs Evenredige vertegenwoordiging
Rechter mag niet toetsen van grondwet, maar tijdens opstellen van de wet mag de 2 e kamer
wel aankaarten dat de wet in strijd is met de GW.
Lagere regelgeving (gemeentelijk) kan wel getoetst worden aan de GW, niet toetsing geldt
alleen voor wetten in formele zin.
Hoe kunnen niet geschreven rechtsregels nageleefd worden als nergens echt is
opgeschreven hoe gehandeld moet worden bij niet naleven.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper iris10. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
