College aantekeningen
Hoorcollege aantekeningen blok 2 Erfrecht (hc 11 t/m 20)
- Vak
- Erfrecht
- Instelling
- Universiteit Leiden (UL)
aantekeningen hoorcolleges blok 2 van het vak Erfrecht
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
Voorbeeld 3 van de 22 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: roshnibalak • 3 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege erfrechtCollege 11: Uiterste wilsbeschikkingen
Een rechtshandeling is een uiterste wilsbeschikking wanneer er voldaan wordt aan het vormvoorschrift. Art. 42
lid 3 BW; de uiterste wilsbeschikking is een rechtshandeling die verbonden is aan een vormvoorschrift ‘uiterste
wil’. De uiterste wilsbeschikking is een rechtshandeling. De uiterste wil is het testament etc. Een
rechtshandeling die niet in de voorgeschreven vorm wordt verricht is nietig.
Een uiterste wilsbeschikking is per definitie een eenzijdige rechtshandeling. Art. 42 lid 1 BW; een uiterste
wilsbeschikking is een eenzijdige rechtshandeling die pas werkt na de dood.
Voor bepaalde rechtshandelingen geldt een vormvoorschrift; uiterste wil. Je kan op verschillende manier aan
het vormvoorschrift voldoen; bij verschillende testamentsvormen. Er is een onderscheid tussen volwaardige en
onvolwaardige testamentsvormen. Bij volwaardige testamenten kan je alle uiterste wilsbeschikkingen die
mogelijk zijn erin kan maken. Bij onvolwaardige testamenten kan je maar een paar uiterste wilsbeschikkingen
maken. Er zijn twee vormvoorschriften die in de wet zijn opgenomen, die gelden voor al deze typen
testamenten. Art. 93 BW; het is verboden om in 1 uiterste wil uiterste wilsbeschikkingen maken van meerdere
personen. Dit is omdat wanneer twee mensen in 1 akte allebei hun eigen uiterste wilsbeschikking neerleggen,
dan kan dit de indruk wekken dat het stuk niet eenzijdig kan worden herroepen door partijen. Een uiterste
wilsbeschikking moet je altijd eenzijdig kunnen herroepen. Art. 42 lid 3 BW; een uiterste wilsbeschikking kan
slechts door de erflater in persoon worden gemaakt. Er is dus geen enkele mogelijkheid om bij volmacht een
uiterste wilsbeschikking te maken. Dit is het tweede vormvoorschrift.
Volwaardige testamenten
Een uiterste wilsbeschikking kan worden vastgelegd in een notarieel testament (notariële akte met de uiterste
wilsbeschikking) en depot-testament. Voor de notariële akte geldt geen bijzonder vormvoorschrift. Er geldt
bijvoorbeeld geen verplichting tot getuigen etc. Het is overigens wel mogelijk. In de gevallen dat er mogelijk
twijfel is aan de wilsbekwaamheid van de testateur, komen getuigen nog wel veel voor. Indien er getuigen zijn,
dan moet de akte helemaal worden voorgelegen. Zonder getuigen kan beperkte voorlezing volstaan.
Art. 4:109 lid 1 BW; een uiterste wil is nietig, indien er niet is getekend door de erflater. Alle andere gebreken in
een testament leiden tot vernietigbaarheid. Een niet-authentieke akte kan dus wel geldig zijn. Er is maar 1
nietigheidsgrond; het niet tekenen van het testament. Onder bepaalde omstandigheden is een testament
vernietigbaar. HR Heden 26 april verscheen voor mij = Notaris Solkema; een notaris maakt een testament op
maar het jaartal ontbreekt. Er zijn een aantal belanghebbenden; bijvoorbeeld erfgenamen die erfgenaam
waren zonder het testament. Zij vechten het testament aan. Er is een bepaling die geeft dat een akte niet
authentiek is als de datum niet is vermeld. Het testament is ongeldig. HR: past 109 toe alsof het al geldend
recht was. Het testament was niet nietig, slechts vernietigbaar. Wat maakt dit uit? HR: vernietigbaarheid wil
niet zeggen dat je zomaar mag vernietigen. Er kan geen beroep op de vernietigingsgrond worden gedaan,
indien er met zekerheid kan worden vastgesteld in welk jaar het testament was opgesteld. Er zijn genoeg
methoden om vast te stellen welk jaar het was verleend. Het is een uitwerking van het algemene leerstuk van
misbruik van recht. De erfgenamen mogen niet vernietigen, als ze dit doen dan maken zij misbruik van hun
bevoegdheden omdat volkomen duidelijk is in welk jaar de akte verleid is.
Depot-testament
Het notariële testament wordt het meeste gebruikt. Er is nog een andere vorm; het depot-testament. Een
depot-testament is ook een testament waar een notaris aan te pas komt, maar het bestaat uit twee delen. Art.
4:95 BW; het testament bestaat uit twee elementen; de onderhandse akte opgemaakt door de erflater en de
notariële akte van bewaargeving. In artikel 95 staan nog aanvullende eisen voor een depot-testament. Lid 3; de
onderhandse akte kan open of gesloten worden aangeboden. Bij een gesloten testament opent de
kantonrechter de akte na het overlijden van de erflater. Een depot-testament kan ook altijd worden herroepen.
Bij een herroeping maakt de notaris nog een notariële akte op, waarin hij verklaart dat er wordt herroepen.
Onvolwaardige testamenten
Het onvolwaardige duidt erop dat je niet alle uiterste wilsbeschikkingen kan maken bij codicil.
,Codicil
Art. 4:97 BW; geeft welke uiterste wilsbeschikkingen kunnen worden gemaakt. Artikel 97 geeft
vormvoorschriften. Het moet handgeschreven zijn. Er kunnen ook legaten worden gemaakt omtrent
lijfstoebehoren, kleding en lijfsieraden. Je mag kleren en bepaalde lijfsieraden legateren. Lijfsieraden moeten
specifiek worden beschreven; hier doelt het woord ‘bepaalde’ op. Deze goederen dienen geïdentificeerd te
worden. Er kan bepaald worden dat deze legaten buiten de gemeenschap vallen. Over een auteursrecht kan
worden beschikt door middel van codicil. Een codicil komt ook terug in de Wet op de Lijkbezorging. Je kan door
middel van codicil bepalen wat er na de dood met je lichaam gebeurt. Een codicil is makkelijk, omdat je niet
steeds naar de notaris hoeft. Een codicil moet echter wel gevonden worden na je dood. Dit is een nadeel. Het
herroepen van het codicil gaat op dezelfde manier als het opstellen of je herroept door vernietiging van het
stuk; art. 4:114 BW. Als een ander vernietigt, dan wordt deze persoon onwaardig voor de gehele nalatenschap;
art. 4:3 BW.
Noodtestamenten/ Covid-19 testamenten; art. 4:98-108
Het is een volwaardige testamentsvorm; alles kan erin geregeld worden. Dit testament wordt opgesteld door
een ander dan de notaris; bijvoorbeeld een piloot heeft dan de bevoegdheid om een uiterste wil op te maken.
Dit kan alleen als je afgesloten bent van een normale weg naar een notaris. Bij een noodtestament kent wel
een getuigenvereiste. De onvolwaardigheid zit in het feit dat nadat de noodtoestand is opgehouden, is het
testament nog maar 6 maanden geldig.
De regeling van het noodtestament bood geen oplossing tegen het Covid-19 probleem. Mensen konden geen
testament meer maken, want niemand wilde contact leggen. Hier is een oplossing voor gekomen. Art. 43 lid 4
Wna; een notariële akte kan worden opgemaakt die niet door partijen is getekend. Als de comparant verklaart
niet te kunnen tekenen, dan vermeldt de notaris dit en kan er toch een geldige notariële akte worden
opgesteld. Er kan dus een akte worden gemaakt zonder handtekening, indien er een fysieke onmogelijkheid
bestaat tot tekenen. De wetgever heeft noodwetgeving gemaakt. Dit testament komt daarin terug. Het
passeren van een akte is op deze manier mogelijk. Het zijn geldige en volwaardige testamenten, die niet na 6
maanden hun rechtsgeldigheid verliezen. Het mag echter alleen als het echt niet anders kan!
Er is een centraal testamentenregister. Een notaris die een uiterste wil opmaakt, moet hier melding van maken.
Het testament wordt inhoudelijk niet bekend, alleen de datum wordt ingeschreven. Hierdoor wordt het
duidelijk wanneer iemand zijn laatste testament heeft gemaakt. Dit kan een notaris opvragen. Het is mogelijk
dat op grond van de regels van het internationaal privaatrecht er in een ander land een geldig testament is
gemaakt maar dit niet is ingeschreven.
Wat kan men regelen?
Herroepen
In een testament kan worden herroepen. Dit is waar bijna elk testament mee begint. Art. 111 BW: herroepen
moet op dezelfde manier als het opmaken van de beschikking. Het herroepen van een uiterste wilsbeschikking
is een uiterste wilsbeschikking in de zin van art. 42 lid 1 BW. Het is bepaling over wat er met de nalatenschap
gebeurd na de dood. herroepen is een uiterste wilsbeschikking, wat gebonden is aan dezelfde
vormvoorschriften. Testamenten beginnen met een herroepingsclausule, omdat dit de notaris helpt bij de
boedelafwikkeling. Je begint met een schone lei. Wanneer niet alles herroepen wordt, dan kunnen er meerdere
testamenten gelden op hetzelfde moment. Indien er twee testamenten naast elkaar gelden, dan moeten de
testamenten naast elkaar gelden. Art. 4:112 BW; een stilzwijgende herroeping geldt wanneer de latere uiterste
wilsbeschikking de eerdere uiterste wilsbeschikking doet vervallen voor zover de latere uiterste wilsbeschikking
onuitvoerbaar is geworden of is vervangen. Er wordt gezocht naar de bedoeling van de erflater.
Naast het reguliere herroepen zijn er ook twee bijzondere wijzen van herroepen; terugvragen van het depot-
testament of het vernietigen van het codicil.
Erfstelling
Een erfstelling benoemt iemand tot erfgenaam. Art. 115 BW; bij een erfstelling gaat het om een gehele
nalatenschap of een aandeel daarin. Je kan geen erfgenaam zijn van een bepaald goed. Een legaat gaat wel om
een specifiek goed. Een verkrijging als erfgenaam is onder algemene titel; art. 3:80 BW. Het gaat niet alleen om
de goederen, maar ook om de schulden. Het is een vermogen of een deel van een vermogen. Levering is niet
vereist voor verkrijging; saisine-regel. Je volgt de erflater op voor het geheel of een deel in zijn vermogen. Art.
, 4:1 lid 2 BW; bij erfstelling kan je afwijken van het versterferfrecht. Je kan erfgenamen expliciet of impliciet
onterven met een erfstelling.
Je kan ook het testamentair erfrecht gebruik om personen die zonder testament ook erfgenaam zijn, tot
testamentair erfgenaam te benoemen. Dit is relevant indien je bijvoorbeeld de erfdelen wil aanpassen. Bij
testamentaire erfgenamen vindt geen plaatsvervulling plaats! Dit is bij versterferfrecht wel het geval. Art. 4:12
is niet van toepassing bij testamentaire erfgenamen. Art. 4:48 BW; bij het vooroverleden van een testamentair
erfgenaam vindt er aanwas plaats. De gehele nalatenschap gaat dan naar de overige erfgenamen, in plaats van
plaatsvervulling. Hier kan van worden afgeweken. In het testament kunnen de regels van plaatsvervulling van
overeenkomstige toepassing worden verklaard.
Onterving
Art. 4:1 lid 2 BW; door middel van onterving kan er worden afgeweken van het
versterferfrecht. Er zijn meerdere mogelijkheden om mensen de facto te onterven.
Impliciete onterving: de erflater benoemd 1 erfgenaam tot enig erfgenaam. C verkrijgt
dan niks, maar is geen erfgenaam. Op het moment dat B vooroverlijdt, dan verkrijgt C
alsnog alles.
Expliciete onterving: B wordt onterfd, de rest gaat volgens het versterferfrecht.
Eventuele nakomingen van B erven wel.
College 12: Legaat en de last
Art. 4:42 lid 1 BW; uiterste wilsbeschikkingen kennen een gesloten stelsel. Een uiterste
wilsbeschikking dient een wettelijke basis te kennen. Er moet dus een wettelijke basis zijn.
Het legaat
Art. 117 BW; een legaat is een uiterste wilsbeschikking waarin de erflater aan een of meer personen een
vorderingsrecht toekent. De legataris krijgt niets meer dan een vorderingsrecht. Hoofdregel; de gezamenlijke
erfgenamen moeten deze vordering voldoen. De erflater kan ook anders bepalen. Het vorderingsrecht kan ook
rusten op een andere legataris; dit is een sublegaat. Een legaat heeft geen goederenrechtelijk effect, aangezien
het een vorderingsrecht is. Een legataris hoeft niks te doen om het vorderingsrecht te laten ontstaan. Je hoeft
het niet te accepteren, maar je kan het wel verwerpen.
Het gaat om het toekennen van een vorderingsrecht, dit geeft veel creatieve mogelijkheden. Je kan
bijvoorbeeld een recht tot het sluiten van een bruikleenovereenkomst legateren. Een andere verruiming; je kan
goederen legateren die niet tot jouw nalatenschap behoren.
Voorbeeld 1:
Erflater heeft twee broers. Deze broers zijn erfgenamen en hij heeft een legaat gemaakt waarin hij €100.000
legateert aan een stichting. Als hier verder niks bepaald is, dan heeft de stichting een vorderingsrecht op de
erfgenamen. Art. 4:117 lid 2 BW; voor deelbare prestaties is iedere erfgenaam naar evenredigheid
aansprakelijk. De erflater kan afwijken en bijvoorbeeld een legaat maken wat geheel ten laste komt van 1
erfgenaam.
Art. 4:125 BW; een legaat van een geldsom is pas opeisbaar 6 maanden na de dood van de erflater. Ratio: het
geld hoeft nog niet in de nalatenschap te zitten. Men wil de erfgenamen wat tijd gunnen om de goederen op
een redelijke wijze economisch te gelden te maken. Het geeft wat tijd om de goederen te verkopen op een
normale manier om geld te verdienen. Een legaat betreffende een goed uit de nalatenschap is direct opeisbaar.
Voorbeeld 2:
Erflater heeft twee broers. Deze broers zijn erfgenamen en hij heeft een legaat gemaakt waarin hij €100.000
legateert aan een stichting. Als hier verder niks bepaald is, dan heeft de stichting een vorderingsrecht op de
erfgenamen. In de nalatenschap zit een huis ter waarde van €200.000, alsmede een schuld aan de bank uit
persoonlijke lening van €150.000. Een legaat is ook een schuld van de nalatenschap. Er zijn dus €250.000
schulden en de activa is €200.000. Een normale schuldeiser gaat direct beslag leggen. Beiden kunnen zich op
het huis verhalen; art. 184 lid 1 BW. Schuldeisers van de nalatenschap kunnen zich op de goederen van de
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper michelleoort. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen