Samenvatting
Handboek Ontwikkelingspsychologie II
Levensloop vanaf de jongvolwassenheid
8e editie
,Inhoudsopgave
DEEL 1 JONGVOLWASSENHEID .................................................................................................................................. 3
1 Lichamelijke en cognitieve ontwikkeling tijdens de vroege volwassenheid ................................................................ 3
1.1 Lichamelijke ontwikkeling ................................................................................................................................... 3
1.2 Cognitieve ontwikkeling ...................................................................................................................................... 4
1.3 Hoger onderwijs volgen ...................................................................................................................................... 5
2 Sociale en persoonlijke ontwikkeling tijdens de vroege volwassenheid...................................................................... 6
2.1 Relaties aangaan: intimiteit, aardig vinden en liefhebben tijdens de vroege volwassenheid ............................ 6
2.2 Het verloop van relaties ...................................................................................................................................... 8
2.3 Werk: een beroep kiezen en aan de slag gaan ................................................................................................... 9
DEEL 2 MIDDELBARE LEEFTIJD ................................................................................................................................. 11
3 Lichamelijke en cognitieve ontwikkeling tijdens de middelbare leeftijd ................................................................... 11
3.1 Lichamelijke ontwikkeling ................................................................................................................................. 11
3.2 Gezondheid ....................................................................................................................................................... 12
3.3 Cognitieve ontwikkeling .................................................................................................................................... 13
4 Sociale en persoonlijke ontwikkeling tijdens de middelbare leeftijd......................................................................... 14
4.1 Persoonlijke ontwikkeling ................................................................................................................................. 14
4.2 Relaties: familie tijdens de middelbare leeftijd ................................................................................................ 15
4.3 Werk en vrije tijd .............................................................................................................................................. 16
DEEL 3 OUDERDOM ................................................................................................................................................ 17
5 Lichamelijke en cognitieve ontwikkeling tijdens de ouderdom ................................................................................. 17
5.1 Lichamelijke ontwikkeling tijdens de ouderdom .............................................................................................. 17
5.2 Gezondheid en welzijn tijdens de ouderdom ................................................................................................... 18
5.3 Cognitieve ontwikkeling tijdens de ouderdom ................................................................................................. 19
6 Sociale en persoonlijke ontwikkeling tijdens de ouderdom ...................................................................................... 20
6.1 Persoonlijke ontwikkeling en gelukkig oud worden ......................................................................................... 20
6.2 Het dagelijks leven tijdens de ouderdom ......................................................................................................... 22
6.3 Relaties: in ziekte en gezondheid...................................................................................................................... 22
DEEL 4 HET EINDE ................................................................................................................................................... 24
7 Het einde: dood en sterven ....................................................................................................................................... 24
7.1 Sterven en dood tijdens het leven .................................................................................................................... 24
7.2 Confrontatie met de dood ................................................................................................................................ 25
7.3 Besef van verlies en intens verdriet .................................................................................................................. 26
2
, DEEL 1 JONGVOLWASSENHEID
1 Lichamelijke en cognitieve ontwikkeling tijdens de vroege volwassenheid
1.1 Lichamelijke ontwikkeling
§ Lichamelijke ontwikkeling, fitheid en gezondheid
• lichamelijke ontwikkeling en rijping grotendeels voltooid
• meeste twintigers gezond, sterk en energiek (hoogtepunt lichamelijke mogelijkheden)
• veroudering is ingezet maar nog niet zichtbaar
• hersenen groeien nog verder (bereiken maximum in vroege volwassenheid), daarna afname
• Crone en Dale (2012): prefrontale cortex (vnl bij ♂) pas gerijpt op 25j !
à gevolgen voor execut. functies (organiseren, plannen), maar motivatie belangrijkst hiervoor
• zintuigen op hun best (nemen af vanaf 40-50j):
ð ogen: veroudering kan al vanaf 10j, maar zeer gering dus niet merkbaar
ð gehoor:♀iets gevoeliger voor hoge tonen
§ Motoriek, fitheid en welzijn: gezond blijven
• reactietijd kort, spierkracht groot en beste oog-handcoördinatie
• 1/3 nederlanders en ½ vlamingen beweegt onvoldoende
• sport ~ sociale factoren:
ð mensen met lage SES vaak geen tijd/geld voor lichaamsbeweging
ð ouders hoger inkomen/opleiding = meer kans dat kinderen sporten
• belang lichaamsbeweging: beschermt tegen CVA, stress en depressie, sterkere spieren,
bescherming latere osteoporose, houdt brein elastisch, evenwicht hormonen, langer leven, ...
• gezondheidsrisico’s gering in jongvolw. => minder gevoelig voor verkoudheden e.d. dan als kind
• sterftekans ♂ >♀(op elke leeftijd)
• meeste kans om te sterven aan ongeluk in jongvolw. (daarna kanker, hartziekten, zelfmoord)
• vanaf 35j zijn ziekten opnieuw belangrijkere doodsoorzaken dan ongelukken
• secundaire veroudering: lich. aftakeling veroorzaakt door omg.fact/ind. gedrag (alcohol, drugs..)
§ Eten, voeding en overgewicht: een zwaarwegende zorg
• Schijf van Vijf en Voedingsdriehoek
• groeisnelheid zwakt af à calorieën die men als adolescent innam beperken (anders gewicht ↑)
• overgewicht neemt toe in algemeen + stijgt met leeftijd
• opvallende trend: overgewicht♂ neemt af, maar overgewicht♀stijgt nog steeds
• Anorexia: beperkende of purgerende type
§ Lichamelijke beperkingen: omgaan met een handicap
• verwachte stijging aantal mensen met handicap owv vergrijzing
• accepteren van lich. beperking, verlies werk/hobby’s/soc. contacten, behoefte medische zorg, ..
• hulpmiddelen belangrijke steun: rollaters, domotica, ...
• nog steeds barrières voor bevredigend leven:
ð fysiek: vb gebouwen niet toegankelijk voor rolstoelgebruikers
ð vooroordelen/discriminatie arbeidsmarkt, medelijden/vermijding, behandeling als kind, ...
§ Stress en coping: omgaan met de uitdagingen van het leven
• Psychoneuro-immunologie (PNI): onderzoekt relatie tss hersenen, immuunsyst en psychol fact
à langdurige blootstelling aan stressoren => lichaam kan slechter stress hanteren
3
