Astma
- Doel: optimale astmacontrole
Niet-medicamenteus:
- Stoppen met roken → afname FEV-1, verminderde werkzaamheid ICS
- Bewegen (dagelijks half uur matig intensief)
- Werk → arbeid gerelateerde astma
Medicamenteus:
- Dosisaerosol = met voorzetkamer → advies bij lage FEV en benauwdheidsklachten
- Poederinhalator = diskus
1. SABA (Salbutamol of terbutaline) → werkt 2 uur ongeveer, 10 tot 15 minuten vóór
inspanning
a. Bij ≤2 klachten per week
b. ‘zo nodig’ gebruik (1-4 dd)
2. ICS (Beclometason of fluticason met SABA) → onderhoudsbehandeling (2dd)
a. Bij ≥3 klachten per week
b. Controle na 4-6 weken door apotheker
c. Gebruik 3 maanden, daarna eventueel afbouwen
d. Indien startdosis niet genoeg werkzaam is, dosis verdubbelen
e. LTRA (montelukast) ipv ICS indien te veel bijwerkingen ICS
f. ‘zo nodig’ gebruik SABA
3. LABA (Formoterol of Salmeterol met ICS en SABA) → onderhoud indien verhoogde dosering
ICS niet genoeg werkzaam is (2dd)
a. Indien startdosis niet genoeg werkzaam is, dosis LABA maximaal
b. LTRA (montelukast) ipv LABA indien te veel bijwerkingen LABA
c. ‘zo nodig’ gebruik SABA
d. Nooit LABA zonder ICS
e. Combinatiepreparaten mogelijk:
i. Beclometason/formoterol (BF)
ii. Fluticason/salmeterol (FS)
f. Prednisolon stootkuur 40 mg 1dd gedurende 5 dagen of 30 mg 1dd gedurende 7
dagen
i. Zn verlengen tot max. 14 dagen
4. Longarts → indien klachten binnen 3 maanden niet onder controle
- NSAID’s verergeren de klachten bij 10% van de patiënten met astma!
- Acetylsalicylzuur en NSAID’s kunnen zorgen voor ernstige astma-exacerbaties
, o Mechanisme bij NSAID niet geheel bekend; mogelijk doordat arachidonzuur niet
wordt omgezet wat zorgt voor verhoogd metabolisme. Dit verhoogde metabolisme
leidt tot verhoogde concentratie leukotriënen → meer bronchoconstrictie!
Binnen nu en 6 maanden zullen stap 1 en 2 worden samengevoegd, daarnaast zal salbutamol en
terbutaline niet meer 1e keuze zijn, maar wordt formoterol 1e keuze (LABA) ivm snellere werking →
dus het zal worden: stap 1: LABA met ICS
DUS:
- kortwerkende 1-4 dd (zo nodig medicatie)
- langwerkende en ICS 2 dd
- LTRA 1dd
- LTRA/Montelukast is minder effectief dan ICS
- LTRA/Montelukast icm ICS is effectiever dan monotherapie ICS
- LTRA/Montelukast icm LABA is minder effectief dan ICS met LABA
- Toevoegen LTRA/Montelukast aan ICS en LABA bij ouderen mogelijk zinvol
COPD (NHG COPD, 2015)
- Doel: Beperken klachten van COPD, verbeteren inspanningsvermogen en ziektegerelateerde
kwaliteit van leven en verlagen van toekomstige ziektelast (o.a. door voorkomen
exacerbaties en normaliseren van achteruitgang van de longfunctie)
Niet-medicamenteus:
, - Stoppen met roken
- Voldoende bewegen
- Voeding
- Ademhalingsoefeningen
- Werkgerelateerde problemen/belemmeringen
Medicamenteus:
1. SABA (salbutamol, terbutaline) of SAMA (ipratropium)
a. Kies de andere kortwerkende luchtwegverwijder bij onvoldoende verbetering na 2
weken of voeg de andere optie toe
2. LABA (formoterol, salmeterol) of LAMA (tiotropium)
a. Indien SABA of SAMA niet zorgen voor gewenste verlichting van symptomen
overstappen op LABA of LAMA → niet toevoegen aan SABA/SAMA!
b. Er is geen voorkeur tussen de 2 langwerkende luchtwegverwijders
i. Bij glaucoom/urineretentie → LABA (want werkt ook op het hart!)
ii. Bij tachycardie/atriumfibrilleren → LAMA
c. Zo nodig kan een LABA met een LAMA gecombineerd worden, maar er is weinig
bewijs voor de toegevoegde waarde
d. Formoterol werkt sneller (6-7 minuten) en langer (12 uur) dan salmeterol, daarnaast
kan je formoterol vaker per dag gebruiken (max. 4dd) tov salmeterol (max. 1dd)
3. ICS (beclometason, fluticason) → toevoegen!
a. Alleen indien 2 of meer exacerbaties per jaar ondanks behandeling met LABA of
LAMA
b. Behandeling maximaal 1 jaar → risico op longontsteking!!
c. Staken met behandeling indien na 1 jaar geen verbetering is of als na 2 jaar geen
sprake meer is van exacerbaties
i. Evalueer na 3 maanden na staken
d. Geen combinatiepreparaten van LABA en ICS bij COPD vanwege beperkte indicatie!!
e. Prednisolon stootkuur 40 mg 1dd gedurende 5 dagen of 30 mg 1dd gedurende 7
dagen
i. Zn verlengen tot max. 14 dagen
, - Indacaterol (LABA), een nieuwe beta2-agonist heeft een langere halfwaardetijd dan
formoterol en salmeterol waardoor deze mogelijk maar 1x per dag hoeft worden
geïnhaleerd.
- Patiënten met astma én COPD (ook wel ‘astma en COPD overlapsyndroom, ACOS’ genoemd)
worden medicamenteus behandeld volgens de NHG-Standaard Astma bij volwassenen en
niet-medicamenteus (bijvoorbeeld middels leefstijladviezen) volgens de NHG-Standaard
COPD.
o Dus medicamenteus volgens richtlijn astma
o Niet-medicamenteus volgens richtlijn COPD = stoppen met roken
The recognition that chronic airway inflammation has a critical role in producing the symptoms of
asthma led to the earlier and more widespread use of antiinflammatory treatments, particularly
inhaled corticosteroids, which have become the mainstay of asthma management. It is now apparent
that there is a chronic inflammatory process in COPD, but it differs markedly from that seen in
asthma, with different inflammatory cells, mediators, inflammatory effects, and responses to
treatment. In COPD macrophages appear to have a critical part in destroying the connective tissue
in the lung parenchyma leading to emphysema and stimulation of mucus secretion.
- Longemfyseem: stuk gaan van longblaasjes → alleen bij COPD
The most common comorbidities are ischaemic heart disease, diabetes, skeletal muscle wasting,
cachexia, osteoporosis, depression, and lung cancer. These comorbidities affect health outcomes,
increase the risks of admission to hospital and death, and account for more than 50% of use of
health-care resources for COPD.
- De aanwezigheid van COPD lijkt een onafhankelijke voorspeller te zijn voor het krijgen van
een hart- en vaatziekte. Het risico op hart- en vaatziekten is bijna 2,5 keer zo hoog. Dan is het
noodzakelijk om rekening te houden met de aan- of afwezigheid van COPD. Bij de
