Samenvatting van het artikel Richtlijn residentiële jeugdhulp van Marjan de Lange, Anne Addink, Marianne Haspels en Esther Geurts van de hoofdstukken 2, 3 en 4. Dit is een onderdeel dat geleerd moet worden voor voor de kennistoets pedagogisch klimaat (HAN Pedagogiek, leerjaar 2 semester 1).
Richtlijn residentiële jeugdhulp – Marjan de Lange, Anne Addink,
Marianne Haspels en Esther Geurts.
Hoofdstuk 2 De veiligheid van de jeugdige
2.1 Wat is veiligheid? Definitie, prevalentie en gevolgen
- Veiligheid = het kind kan structureel rekenen op een volwassene die voorziet in zijn
basale fysieke en emotionele behoefte, die hem beschermt tegen gevaar en die
daarin continuïteit en voorspelbaarheid biedt.
Veiligheid verwijst naar verschillende aspecten:
- De aanwezigheid van regelmaat en stabiliteit zoals overzicht, structuur, continuïteit
en voorspelbaarheid.
- De lichamelijke en emotionele zorg voor de jeugdige.
- Een gevoel van geborgenheid (=gevoel van zich veilig en zeker voelen). Gebaseerd op
de relatie met opvoeders en andere gezinsleden.
- De afwezigheid van en bescherming tegen geweld en misbruik.
Geweld en misbruik kennen verschillende niveaus en omvatten verschillende vormen van
grensoverschrijdend gedrag.
- Grensoverschrijdend gedrag = gedrag dat normen en regels, die geldend zijn in de
samenleving en specifiek in de leefgroep, te buiten gaat.
Wanneer een jeugdige tijdens een uithuisplaatsing opnieuw mishandeld of misbruikt wordt,
kan dit gevolgen hebben voor het persoonlijk functioneren van de jeugdige. Zij hebben vaker
psychische stoornissen, vaker moeite met emotieregulatie, meer moeite met het aangaan
van stabiele relaties, vaker een negatief zelfbeeld en vaker aandachts- en
concentratieproblemen.
Jeugdigen in een residentiële voorziening zijn kwetsbaarder voor mishandeling en misbruik
dan jeugdigen die bij hun eigen ouders wonen. Hiervoor zijn een aantal oorzaken:
- Heeft te maken met eerdere ervaringen van misbruik en mishandeling in het
verleden en risicovol gedrag dat jeugdigen onder andere hierdoor ontwikkelen.
- Jeugdigen in de residentiële jeugdhulp en jeugdbescherming bevinden zich in een
afhankelijkheidsrelatie.
2.2 Preventie van grensoverschrijdend gedrag tussen jeugdigen onderling
Hierin zijn een aantal elementen van belang. Deze worden hieronder toegelicht.
2.2.1 Risico- inventarisatie en risicotaxatie
Om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen is inzicht in en taxatie van risico’s belangrijk.
Het gaat om inventarisatie van risico’s voor de veiligheid van de jeugdige en om een
inventarisatie van risico’s op grensoverschrijdend gedrag door de jeugdige als gevolg van
misbruik en/of mishandeling in het verleden of kindspecifieke problematiek.
, Risicotaxatie vraagt om het maken van een analyse van de vastgestelde risico’s en het
maken van afspraken om de veiligheid te waarborgen. LIRIK en CARE zijn instrumenten voor
risicotaxatie.
De methode Signs of Safety is helpend bij het opstellen van een veiligheidsplan met
afspraken om de veiligheid te waarborgen.
Er zijn een aantal risico’s die de kans op geweld en misbruik in de residentiële jeugdhulp
vergroten:
- Onduidelijkheid over regels
- Risicovol gedrag van de jeugdige zoals agressief gedrag, seksueel overschrijdend
gedrag (als gevolg van mishandeling of misbruik)
- Inadequate toelatingsprocedures van nieuwe jeugdigen
- Accepteren van een rangorde in de groep
- Problemen en onrust in het gezinssysteem van de jeugdige
- Risicovolle interacties via sociale media
- Middelengebruik door jeugdigen
- Groepsgrootte van meer dan 8 jeugdigen
- Het wegwuiven van ernstig grensoverschrijdend gedrag
- Wij-tegen-zij-cultuur (strijd tussen jeugdigen en professionals)
2.2.2 Bevorderen van adequaat gedrag
Pedagogisch medewerkers kunnen dit doen door de omgeving en het contact met de
jeugdige zo in te richten dat de jeugdige de kans krijgt om adequaat gedrag te vertonen.
Middelen en technieken die daarbij ingezet kunnen worden:
- Het creëren van een voorspelbare omgeving met een rijke dagelijkse routine en
duidelijke regels.
- Het effectief geven van opdrachten door instrueren, voordoen en oefenen.
- Het vergroten van de motivatie van jeugdigen met behulp van motiverende
gesprekstechnieken.
- Het vergroten van het probleemoplossend vermogen.
- Het bieden van autonomie en ruimte.
2.2.3 Bekrachtigen van adequaat gedrag
Bekrachtigen van adequaat gedrag kan door middel van prijzen, complimenteren en
feedback geven. Bekrachtiging is het meest effectief als het zich richt op gedrag dat relatief
nieuw is voor de jeugdige of waar het zijn best voor moet doen.
2.2.4 Ombuigen van grensoverschrijdend gedrag
Heftig grensoverschrijdend gedrag kan worden voorkomen door minder grensoverschrijdend
gedrag op tijd om te buigen. Dit kan door het aanleren van nieuw gedrag met behulp van
sturende feedback waarbij positief gedrag wordt benoemd en negatief gedrag wordt
genegeerd of door een corrigerende instructie (hierbij moet het gewenste gedrag ook
genoemd worden). Ook kunnen technieken om ongewenst gedrag te stoppen worden
ingezet zoals negeren, apart zetten of straffen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper samenvattingenpedagogiek. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,09. Je zit daarna nergens aan vast.
