POTTER MEDIA LITRACY SAMENVATTING
Hoofdstuk 1
The information problem
Onze cultuur is omringd met allerlei media berichten om ons heen. Het zijn er te veel om op te
noemen. Elke cel in ons hoofd is gelinkt door synapsen (= gebied van zenuwprikkels, cellen kunnen
hier communiceren). Ons brein heeft meer dan 500 triljoen snaarachtige vezels die we axonen en
dentrieten noemen die met elkaar connecten. Deze synapsen vormen zich en lossen zich constant
op, maken zich zwakker en sterker als reactie op nieuwe ervaringen.
Het menselijk brein monitort constant de omgeving, en moet hierbij zelf beslissen om de prikkeling
te negeren of hierop te reageren door een signaal te sturen naar een andere specifieke neuroon.
Our mental software
Ons brein is zo geprogrammeerd dat hij bepaalde functies vervult. Deze programmering, ook wel ‘the
mind’/onze geest genoemd, vertelt aan het brein hoe het moet functioneren.
(1)Sommige dingen zijn al in het brein geprogrammeerd voor de geboorte (bijv het overzien van de
staat van de organen in je lichaam zoals hart en longen).
(2)Ook is het brein geprogrammeerd om in een persoon zijn omgeving de gevaren te kunnen
overzien (bijv harde geluiden of lichtflitsen).
Het brein is geprogrammeerd met een fight-or-flight reflex.
fight-or-flight reflex = wanneer er zich een potentiële bedreiging voordoet in de omgeving die door
het brein wordt gedetecteerd, maakt ons lichaam automatisch klaar om of te vluchten naar veiligheid
of om je klaar te maken voor het aanvechten van de bedreiging.
(3)Ook is het brein in staat om je sociale welzijn te verbeteren (bijv een taal leren om te
communiceren).
Hoe meer ervaringen wij meemaken in ons leven, onthoudt ons brein hoe te kunnen reageren in een
nieuwe vergelijkbare situatie. De programmering van ons brein wordt beïnvloed door vele dingen,
zoals je ouders, scholing, religie, maar ook door massa media.
Automatic routines
Automatic routines = een opeenvolging van gedrag of gedachten dat wij leren van ervaringen die wij
meemaken en vervolgens steeds weer opnieuw implementeren. Dus dat je iets steeds hetzelfde
doet. Als je eenmaal iets geleerd hebt (bijv schoenen strikken) kan je het over en over doen. Het kost
dan minder moeite om te doen dan de eerste keer toen je het nog moest leren. Wanneer wij iets
aanleren, maken wij eigenlijk in ons hoofd een soort handleiding/instructies.
Automaticity/automatisme = een mentale staat in je geest waarmee je opereert zonder enige vorm
van bewuste inspanning die je zelf hebt.
Met dit automatisme behandelen wij alle media berichten. Onze geest staat dan op automatische
piloot en we filteren alle berichten. Hier heb je vaak weinig mentale inspanning voor nodig. De
automatische routines beïnvloeden je koopgedrag.
,Wij zien super veel berichten voorbij komen via media. Soms triggerd een bericht een bewuste
reactie van je, soms juist totaal niet.
Advantages and disadvantages
Het grootste voordeel van automatisme is de efficiëntie. Je geest maakt dan namelijk tijdens het
filteren duizenden beslissingen voor je zonder dat je er enige inspanning voor hoeft te doen.
Er zijn ook nadelen:
- Je weet niet wat je mist als je gebruik maakt van automatische routines. Als onze geest op
automatische piloot staat, missen we wellicht berichten die wel nuttig voor ons kunnen zijn.
- We hebben zelf nog niet alle triggers in ons hoofd geprogrammeerd die ons helpen je nodig
hebt om uit de automatische piloot te komen als een potentieel belangrijk bericht
langskomt.
- Op de lange termijn krijg je ‘bericht vermoeidheid’. Als we overwhelmed zijn door te veel
berichten, beschermen we onszelf door onze bewuste focus te versmallen. We verliezen dan
uiteindelijk de mogelijkheid om je te kunnen concentreren.
Herbert Simon (1971): een rijkdom aan informatie creëert een armoede aan aandacht. = Een
keuze hebben in aantrekkelijk, maar teveel keuze hebben heeft negatieve gevolgen voor
onze interactiviteit.
The big question
We leven in een cultuur met een hoge verzadiging aan informatie, waarbij wij ons beschermen tegen
deze vloed aan informatie met een eigen automatische routine geprogrammeerd in ons hoofd.
Wie heeft er het meeste baat bij de manier waarop wij onze codes in ons hoofd programmeren?
Niet makkelijk antwoord op te geven want er zijn allemaal dingen die jouw code in je hoofd
beïnvloeden, zoals je ouders, vrienden etc.
- Prosociale beïnvloedingen = afkomstig van instellingen en de maatschappij. Heeft invloed op
wat je moet geloven en hoe je je moet gedragen.
- De media programmeurs en adverteerders, willen je beïnvloeden om je eigen behoeften te
vervullen.
Spanning, angst of frustratie leidt ertoe dat je de code in je hoofd reprogrammeerd.
Mensen die niet periodiek hun automatische routines controleren en evt. bijstellen falen voor de
invloeden buiten hun eigen beheersing. Wanneer we niet bewust letten op blootstellingen van de
media en deze niet evalueren, dan gaat de massa media door met het versterken van zekere
gedragspatronen totdat het een automatisch gewoonte gedrag wordt.
We staan het toe dat adverteerders ons beïnvloeden en een niet gemakkelijke zelfbewustzijn in ons
hoofd programmeren zo dat wij op de uitkijk staan voor producten die ons beter laten voelen. Zo
maken zijn shoppen bij ons een gewoonte.
Als je niet wilt dat de media jouw automatische routines programmeert op zo’n manier dat je met
hun objecten je behoefte kan vervullen, kan je zelf de controle nemen over dit
programmeringsproces. Het zelf nemen van controle is waar media litracy over gaat.
,Hoofdstuk 2
What is media litracy?
Litracy = het vermogen van mensen woorden te kunnen lezen.
Maar omdat er nieuwe technologieën zijn gekomen is het iets veranderd in de loop der jaren:
Visual litracy = het vermogen om tweedimensionale fotos van onze drie dimensionale wereld te
verwerken.
Story litracy = het vermogen om een plot in een boek, televisie of film te volgen.
Computer litracy = het vermogen om je eigen digitale bericht te maken, deze op een elektronische
manier naar anderen te versturen, zoeken naar specifieke berichten en de betekenis van
elektronische schermen te verwerken.
Een ander karakteriserend ding is de focus op de massa media die mogelijk schadelijk kan zijn. Maar
dit kan ook een geweldig potentieel zijn voor positieve effecten. Er zijn verschillende meningen over
dat nieuwere technologieën de media litracy verrijken of juist tegenwerken.
- Tegenwerken → nieuwe technologieën van communicatie bieden minder mogelijkheden om
bepaalde skills te ontwikkelen.
- Verrijken → nieuwe technologieën van communicatie bieden te mogelijkheid om nieuwe
andere soorten skills te ontwikkelen.
Media litracy stimuleert ons om ons aan te kunnen passen aan de veranderende communicatie
technologieën en het opent onze geest naar nieuwe media berichten. We moeten deze
veranderingen namelijk niet negeren!
Three building blocks of media litracy
De drie bouwstenen van media litracy zijn: skills vaardigheden, knowledge structures kennis
structuren en personal locus persoonlijk standpunt. Een combinatie van alle drie is noodzakelijk om
je eigen bredere set van perspectieven in de media te bouwen.
Skills = de gereedschappen om nieuwe knowledge structures te bouwen.
Knowledge structures = de verzameling en organisatie van wat je allemaal hebt geleerd.
Personal locus = zorgt voor mentale energie en geeft richting.
Skills
Normaal wordt hier de term ‘critical thinking’ gebruikt maar dat is vaag en wordt verschillend
geïnterpreteerd. Dus er wordt in dit boek aangegeven hoe media litracy vertrouwd op de volgende
zeven specifieke skills.
Let op: het gaat er niet om om alle skills te verkrijgen, maar om er beter in te worden om deze skills
te gebruiken.
1. Analysis
= één bericht kunnen breken en opdelen in verschillende betekenisvolle elementen.
➔ Het opbreken van het verhaal en je extra verdiepen in elk element. En ook het onderzoeken
van de elementen samen die het gehele bericht vormen.
, 2. Evaluation
= we beoordelen de waarde van een element. Dit oordeel is gemaakt door een element uit een
bericht te vergelijken met een standaard.
➔ Als we stuiten op meningen van experts in media berichten, kunnen we deze onthouden en
ons eigen maken, of informatie vergelijken met onze eigen standaarden.
➔ Soms kan het misleidend zijn.
3. Grouping
= het bepalen van welke elementen gelijk zijn aan elkaar op een bepaalde manier. Vervolgens bepaal
je hoe een groep van elementen verschillend zijn van andere groepen van elementen.
➔ Of je dit goed toe kan passen hangt af van hoe je gebruik maakt van de meest bruikbare
geclassificeerde regels. De media vertelt ons wat deze geclassificeerde regels zijn. Als je deze
accepteert krijg je groepen die je kan gebruiken. Als je moeite doet om te bepalen welke
geclassificeerde regels de beste manieren zijn voor ons om onze percepties in de wereld te
organiseren, krijg je groepen die veel meer betekenis kunnen hebben.
4. Introduction
= het concluderen van een patroon in een kleine hoeveelheid elementen, daarna generaliseren van
het patroon voor alle elementen in een grotere set.
➔ Kan goed gaan: bijv een survey die iedereen afneemt en de respondenten zijn dan
representatief voor de gehele populatie.
➔ Kan niet goed gaan: bijv als de survey een bepaald type persoon of soort vertegenwoordigd,
dan is het misleidend.
5. Deduction
= gebruikmaken van algemene principes om uitleg te kunnen geven over bijzonderheden, met
gebruikmaking van syllogistische redenering.
➔ Syllogisme = een conclusie waar je op komt door logisch te redeneren (bijv alle mannen zijn
gestoord → socrates is een man → dus socrates is gestoord).
➔ Deductief redeneren begint bij onze algemene principes. Als die nauwkeurig zijn, kunnen we
goed logisch redeneren en is de kans groot dat we op een goede conclusie komen. Maar als
onze principes niet nauwkeurig zijn, zien wij bepaalde gebeurtenissen op een verkeerde
manier.
➔ Mensen zeggen vaak dat media negatieve invloed heeft op mensen/kinderen, maar men
onderschat de mate de invloed van media op hun. Meeste denken niet beïnvloed te worden
door media maar dat gebeurd eigenlijk wel.
6. Synthesis
= het verzamelen van elementen om een nieuwe structuur te vormen. Dit is essentieel als je je
knowledge structures aan het bouwen en updaten bent.
➔ We nemen nieuwe informatie in ons op, vaak past dit niet in een bestaande knowledge
structure, en daarom moeten we die knowledge structure aanpassen om de nieuwe
informatie tegemoet te komen.
7. Abstracting
= het creëren van een korte, duidelijke en nauwkeurige omschrijving waarin de essentie van een
bericht in een paar worden staat omschreven (in minder woorden dan het bericht zelf).
