Week 1
Artikel Bongers 1523-1536
Ontwikkelingstrajecten van externaliserend gedrag in de kindertijd en adolescentie
Key words: opposition, agression, property violations, status violations, (c)overt,
(non)destructive
Dit artikel beschrijft de gemiddelde en groepsgebaseerde ontwikkelingstrajecten van agressie,
oppositie, eigendomsovertredingen en statusschendingen aan de hand van ouderrapporten
van externaliserend gedrag in een longitudinale meervoudige geboortecohortstudie onder
2.076 kinderen van 4 tot 18 jaar.
Externaliserend probleemgedrag is de meest voorkomende en hardnekkige vorm van
onaangepastheid bij kinderen. Externaliserend gedrag veranderd heel erg in de ontwikkeling
in de expressie en frequentie ervan. Vanuit zowel theoretisch als klinisch perspectief is het
belangrijk om te weten wanneer kinderen en adolescenten bepaalde externaliserende
gedragingen vertonen en welk gedrag bij welke frequentie als normatief kan worden
beschouwd voor kinderen van een bepaalde leeftijd.
Dit onderzoek gebruikt een schema van Frick die 4 types van externaliserend probleemgedrag
onderscheiden.
• Oppositie
• Agressie
• Eigendomsovertredingen
• Statusschendingen
De 4 types kunnen in 2 dimensies worden samengevat. Namelijk:
• Overt v.s. covert
• Destructief v.s. niet-destructief
De vier types zijn een replicatie van vorige onderzoeken maar faciliteren ook een grote stap
vooruit in de wetenschap
1) Andere belangrijke classificaties kunnen conceptueel worden gedekt door de Frick-
clusters, die daarom een integraal kader kunnen vormen voor externaliserende
gedragsproblemen.
2) De differentiatie van externaliserend gedrag in deze vier clusters maakt het mogelijk
om verschillende ontwikkelingspatronen voor verschillende manifestaties van
externaliserend gedrag te onderzoeken.
3) Door verschillende clusters van externaliserend gedrag te onderscheiden, kan de
comorbiditeit van clusters en ontwikkelingspaden zowel binnen als tussen clusters
worden bestudeerd.
Uit het onderzoek van Lahey et al. (2000) kwam naar voren:
• Geen geslachtsverschillen in oppositie en statusschendingen, wel bij agressie en
eigendomsovertredingen.
• Levels van oppositie waren hoger bij jongere leeftijden.
• Agressie piekte rond 13 jaar.
• Eigendomsovertredingen kwamen vaker voor bij oudere leeftijden.
, 4
De ontwikkelingstaxonomie beschreven door Moffitt (1993) onderscheidt twee
ontwikkelingsroutes van antisociaal gedrag.
1) Eén pad wordt gevolgd door kinderen die hun hele leven antisociaal gedrag vertonen,
de zogenaamde levensloop volharding (Patterson en Yoerger: vroege starters)
2) De andere weg wordt gevolgd door kinderen die dit gedrag pas in de adolescentie
begaan, de zogenaamde adolescentiebeperking (Patterson en Yoerger: late starters)
Loeber et al. (1993) stelde verschillende ontwikkelingspaden voor die gekarakteriseerd
worden door de leeftijd waarop overt of covert antisociaal gedrag begint.
• Overt pathway: Escalatie van kleine agressie, gevolgd door fysieke gevechten en
uiteindelijk geweld.
• Covert pathway: kleine covert acties, gevolgd door eigendomsschade, uiteindelijk
serieuze vormen van diefstal.
Steekproef: Jongens en meisjes, 4-18 jaar, 2600 participanten waarvan 100 kinderen gebruikt,
Zuid-Holland.
Dit onderzoek heeft onderzocht:
1) Eerst is er getest in hoeverre de classificaties van externaliserend gedrag, zoals voor
het eerst gesuggereerd door Frick et al. (1993) passen bij de gegevens van de huidige
steekproef.
Dit is bewezen.
2) Ten tweede wordt de vorm beschreven van de gemiddelde ontwikkelingstrajecten van
de Frick-clusters in de kindertijd en de adolescentie.
Agressie piekte niet bij 13 jarige, maar bij jongere kinderen.
3) Ten derde om te onderzoeken of groepen individuen kunnen worden onderscheiden
die binnen elk cluster van externaliserend gedrag verschillende ontwikkelingstrajecten
volgen.
è Verwachting: meer jongens dan meisjes zouden een hoge ontwikkelingstraject van
externaliserend gedrag volgen, behalve voor oppositioneel gedrag, waarvoor er een
gelijke verdeling van aanhoudend hoge ontwikkelingstrajecten over het geslacht
verwacht wordt.
Bevindingen:
• Jongens toonden hogere levels van externaliserend gedrag dan meisjes.
• Agressie, oppositie en schendingen van eigendommen namen gemiddeld af, terwijl
statusschendingen in de loop van de tijd toenamen.
o Een afnemend traject voor eigendomsovertredingen met hogere niveaus voor
jongens dan voor meisjes.
o Zoals verwacht werd er een toenemend gemiddeld ontwikkelingstraject
gevonden voor statusschendingen, waarbij jongens hogere niveaus lieten zien
dan meisjes.
• Agressie vertoonde een afnemend traject in de loop van de tijd, met bijna twee keer
zoveel agressief gedrag gerapporteerd voor mannen dan voor vrouwen in de
kindertijd, maar nauwelijks een verschil in de late adolescentie.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper celine0991. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
