Stuvia Samenvatting Aardrijkskunde HAVO 5, Hoofdstuk 1 §1 t/m §9 (BuitenLand 3e editie)
WERELD Globalisering
§1.1 Globalisering: One World?
Globalisering: het begrip
Globalisering is hetzelfde als mondialisering = het proces waarbij de verwevenheid tussen gebieden en
samenlevingen op aarde toeneemt. Globalisering speelt op 4 verschillende terreinen / dimensies:
Economisch
Sociaal
Cultureel
Politiek
Technologische vernieuwing stimuleert de globalisering.
Globalisering wordt mogelijk gemaakt door:
1. Transporttechnologie: technologie die nodig is om vervoer van grondstoffen, goederen en mensen
mogelijk te maken.
2. Informatie- of communicatietechnologie: technologie om de uitwisseling van informatie mogelijk
te maken.
Sinds 1980 zijn er 3 belangrijke ontwikkelingen dankzij de verbeterde technologieën:
Reis- en vervoerstijden zijn enorm gedaald.
Transport en communicatie is goedkoper
Infrastructuur voor transport en dataverkeer enorm verbeterd
Tijd-ruimtecompressie
Globalisering begon na 1492: ontdekkingsreizigers voerden handel met landen ver weg. Vervolgens
werden Europese landen de baas in Zuid-Amerikaanse, Afrikaanse en Aziatische landen (kolonisatie).
Maar sinds 1990 is de globalisering niet meer te stoppen. De motor achter de globalisering zijn de
multinationale ondernemingen (MNO’s). Vestigingen van deze MNO’s zijn overal over de wereld te
vinden, ze vormen een mondiaal netwerk.
De MNO’s worden geholpen door:
1. Verbeterde transporttechnologie
2. Verbeterde communicatietechnologie
Hierdoor neemt de relatieve afstand tussen gebieden af. In feite worden tijd en ruimte ‘in elkaar gedrukt”:
tijdruimtecompressie. De wereld wordt dus steeds kleiner, de wereld is een global village.
Vernieuwingen op gebied van transport en communicatie volgen elkaar snel op. Maar dit gebeurt vooral in
de centrum-landen. In de perifere gebieden gaat het allemaal wat langzamer.
, §1.2 Economische globalisering: oorzaken
MNO: ‘think global, act local’
Rusland en China doen nu ook mee in de wereldhandel. De vrijemarkteconomie is het economische
systeem geworden. Gevolgen hiervan zijn:
De productie en uitwisseling van goederen en diensten zijn nog internationaler geworden.
Gebieden hebben economisch gezien nog meer contact. Een gunstige ligging zoals NL die heeft is
wel erg prettig.
MNO’s zitten met hun verschillende onderdelen op de plekken waar de meeste winst is te halen. Directies
vragen zich constant af: zitten we nog wel op de goede plek?
MNO’s laten zich leiden door:
1. Goede arbeidsmarkt: zijn de lonen lekker laag en is het kennisniveau hoog, zijn er veel arbeiders
aanwezig?
2. De bereikbaarheid/de ligging: is het gebied goed te bereiken?
3. Belastingvoordelen
4. Politieke stabiliteit.
5. Is er ook een afzetmarkt? (China is te grootste afnemer van BMW)
Veel gebieden proberen MNO’s te lokken door gunstige vestigingsvoorwaarden in zogenaamde “Special
Economic Zones” (SEZ’s). Denk aan:
Minder of geen belasting betalen.
Geen last van de arbeidsinspectie
Geen last van de milieudiensten.
Als een MNO vertrekt heeft dit nadelige gevolgen voor dit gebied. Zo gingen vele Philips-fabrieken in 1990
weg uit Eindhoven. Dit kostte 30.000 banen.
Grenzen vervagen
De World Trade Organisation (WTO) stimuleert de vrijhandel. Beperkingen als tariefmuren en
importquota moeten van de WTO worden afgeschaft. Dus grenzen werken wereldhandel tegen. EU en
NAFTA zijn begonnen met weghalen met de binnengrenzen maar ze vormen nog wel handelsblokken voor
andere landen.
De productieketen wordt uitgerekt
Vroeger werd een product gemaakt in een bedrijf of binnen een regio of land. Tegenwoordig is de
productieketen van een bepaald product verspreid over verschillende gebieden. MNO’s kiezen namelijk
voor de diverse onderdelen de plekken op de wereld uit waar zij de meeste winst kunnen behalen. Zo
worden arbeidsintensieve delen van het productieproces verplaatst naar lagelonenlanden.
Opkomende landen zijn interessante nieuwe afzetmarkten. Denk aan de BRIC-landen.
Brazilië India
Rusland China
Er zijn in deze landen door de verbetering van de economie steeds meer mensen die het financieel goed
hebben en ook behoefte hebben aan (luxe) consumptiegoederen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper robrechtstevens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
