Samenvatting ‘A Genealogy of the CRC’ – A. Barnes
(2014).
Vertaling titel: Een genealogie (stamboomonderzoek) van het Verdrag inzake de rechten van het Kind
(CRC; verder als IRVK aangeduid)
Samenvatting (Abstract)
Door het kind universeel te maken, verdrijft het Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK;CRC)
bepaalde kinderjaren uit de discussie over de mensenrechten. Dit artikel onderzoekt bepaalde
kinderen die worden gemarginaliseerd, genegeerd en/of gestigmatiseerd door het feit dat het
Verdrag een bepaalde jeugd als normatief bestempelt. Er wordt gebruik gemaakt van de techniek
van genealogie (stamboomonderzoek) en onderzoekt lokale, discontinue, gediskwalificeerde,
onwettige kinderjaren tegen de claim van het Verdrag van een universele jeugd. In dit artikel wordt
benadrukt welke kinderen ertoe doen, welke kinderen worden geproblematiseerd en welke kinderen
genegeerd worden. Deze genealogie onthult niet alleen de moeilijkheid van het internationaal recht
om verschillen in kinderjaren, maar ook de politiek bij het kiezen van een kindertijd als
verdienstelijk/onproblematisch en alle andere als niet verdienstelijk/problematisch.
1. Inleiding
Mensenrechtendocumenten zijn bedeld om de ‘inherente waardigheid’ en de ‘gelijke en
onvervreemdbare rechten van alle leden van de menselijke familie’ te erkennen door uitgesloten
groepen en fundamentele kwesties die hun leven beïnvloeden, te integreren. De onderliggende
grondgedachte is dat iedereen recht heeft op alle rechten en vrijheden binnen
mensenrechtenverdragen. Maar het Verdrag inzake het recht van het Kind sluit een groot aantal
kinderen uit zowel ontwikkelingslanden als uit de ontwikkelde wereld uit. Ennew stelt dat het IVRK is
opgesteld met oog op een bepaalde type kind, waardoor kinderen buiten dit model als marginaal
worden behandeld. De genealogische benadering onderzoekt dit door zogenaamde ‘objectieve
feiten’ uit te dagen door ‘lokale, discontinue gediskwalificeerde, onwettige kennis’ te onderzoeken
tegen de beweringen van een universele waarheid. Kortom, het doel van een genealogie is het
verstoren van de vanzelfsprekendheid van de begrepen kennis, om de mentale gewoonten van
mensen te verstoren.
Dit artikel stelt dat het IVRK de visie van de categorie ‘kind’ als fysiek en mentaal onvolwassen
koppelt aan de constructie van het kind als ‘zich ontwikkelend’ naar volwassenheid, en daarom
toezicht of zorg nodig heeft van een volwassene. Sommigen beweren dat het Verdrag het kind en
zijn/haar rechten alleen beschermt voor zover die rechten en die bescherming de binaire
(tweezijdige) vorm van volwassene en kind niet verstoren.
2. Lessen geleerd uit kritiek op het Verdrag inzake de rechten van
het kind als uitsluiting van het niet-westerse kind (Lessons
learned from critiques of the CRC as excluding the non-western
child)
De kritiek op het Verdrag dat het een Westers Verdrag is, kan ingedeeld worden in 2
hoofdargumenten:
1. De notie van rechten, met inbegrip van kinderrechten, is gebaseerd op westerse noties van
vrijheid. Veel mensen hebben kritiek geuit op het kindertijdmodel van het Verdrag als een
westerse opvatting van de kindertijd.
2. De normatieve visie van het Verdrag op de kindertijd is westers, en dit kindermodel is
universeel toepasbaar, er zijn universele behoeften en er bestaat consensus, zowel nationaal
als internationaal, over hoe die behoeften gerealiseerd dienen te worden.
1
, Judith Ennew heeft betoogd dat bij het opstellen van het Verdrag de westerse, moderne kindertijd
het uitgangspunt is, die eerst door kolonialisme en vervolgens door imperialisme van internationale
hulp is geglobaliseerd.
Robson stelt dat er minder nadruk gelegd moet worden op de noordelijke mythen van de kindertijd
als een tijd van spelen en onschuld en er meer aandacht moet worden besteed aan het verdedigen
van de rechten van het kind op werk en om onder de juiste omstandigheden ondersteund te worden
in hun werk.
3 dergelijke kritieken op de visie van het Verdrag op de kindertijd:
1. Het Verdrag gaat uit van de fundamentele aanname dat de kindertijd een universele staat
van ontwikkeling is. Het Verdrag gaat ervan uit dat er een model voor de ontwikkeling van de
kindertijd bestaat dat universeel toepasbaar en beschrijvend is voor alle kinderen.
Sommige academische mensen beweren dat de formidabele kracht van disciplinaire
bolwerken met betrekking tot de ontwikkeling van de kindertijd de kinderstudies in
het Westen heeft belemmerd. Deze bolwerken, veelal conservatieve vormen van
ontwikkelingspsychologie, monopoliseerden en versterkten ‘onweerlegbare,
onwaarheden’ over de kindertijd door ze voor te stellen als natuurlijke ‘feiten’.
Het verdrag omarmt deze conservatieve vormen van ontwikkelingspsychologie en
erkent de categorie ‘kind’ niet als een sociaal construct, maar als ‘kind in
ontwikkeling’.
Burman: De ontwikkelingspsychologie, de grondslag van het internationale beleid dat
de rechten van het kinderverdrag informeert, is allesbehalve neutraal. Het is hoogst
politiek.
2. De waarheid dat kinderen zich ontwikkelen rationaliseert de afhankelijkheid van het kind van
volwassenen: Door het kind te construeren als onvolwassen en ‘in ontwikkeling’ stelt het
Verdrag het kind grotendeels voor als een gebrek aan capaciteit/ keuzevrijheid.
Dominante westerse disciplines hebben het idee genegeerd dat kinderen ook actieve
agenten kunnen zijn, ondanks decennia van kinderstudies die aantonen dat kinderen
geen objecten of slachtoffers zijn. Het Verdrag ziet het kind in de 1 e plaats als
objecten of slachtoffers.
Onvolwassenheid vereist volledige afstand van bepaalde rechten, zoals het recht op
werk (artikel 6 IVESCR).
De preambule van het CRC definieert de kindertijd als een tijd van ‘geluk, liefde en
begrip’, waarbij men zich impliciet voorstelt dat kinderen vrij zijn van werk.
3. Het Verdrag impliceert een bepaalde normatieve regeling voor hoe die afhankelijkheid zou
moeten plaatsvinden. Het IVRK impliceert dat biologische relaties tussen ouders en kinderen
‘fundamenteler en natuurlijker zijn dan andere soorten familie- of gemeenschapsrelaties’.
Sommige auteurs hebben ruzie gemaakt dat de westerse samenleving de kindertijd
in andere culturen beschouwt als alternatief: (1) ongewenst en hervorming
behoeven; of (2) wenselijk en dus verwaarloosbaar. Deze tweedeling omvat het
goede (Apollinische kind) en het slechte (Dionysische kind). Het marginaliseert en
stigmatiseert het dagelijkse leven van de overgrote meerderheid van de kinderen.
Deze tweedeling, die overal in het Verdrag voorkomt, leidt ertoe dat bepaalde ouders en kinderen als
onwenselijk worden bestempeld en dus interventie nodig hebben, terwijl andere wenselijke
opvoedingseenheden worden geacht boven interventie.
2
