Inleiding
Hoe zou jij je voelen, wanneer jij thuis al jaren je medicijngebruik zelf regelt en wanneer jij in het
ziekenhuis komt die verantwoordelijkheid moet afstaan…
De groep chronische zorgvragers zal de komende jaren in omvang toenemen. Deze patiënten worden
zelfstandiger en moeten een actievere rol aannemen in de zorgverlening om complicaties te
voorkomen en aandoeningen beter in te passen in hun leven. Zorg is steeds meer gericht op
zelfmanagent bij de patiënt. Zelfmanagement betekend het kunnen omgaan met de (chronische)
aandoening en deze in te passen in je leven. Hieronder valt ook het innemen van medicatie, want
medicatie kan worden gebruikt om bijbehorende effecten van de ziekte te onderdrukken.
(Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, z.d.). Omdat participatie van patiënten in hun eigen
behandeling steeds belangrijker wordt zullen patiënten meer mogelijkheden aangereikt moeten
krijgen om actief te participeren in hun behandeling. Wanneer dit gebeurt kunnen zij meer regie over
hun eigen behandeling te nemen (Nictiz, z.d.).
Met betrekking tot zelfmanagement van de patiënt staat in de beroepscode beschreven dat je als
zorgverlener de regie zo veel mogelijk bij de zorgvrager laat dit maakt dat ik als hbo-verpleegkundige
zelfzorg moet stimuleren, ook op gebied van medicatie inname. (CGMV vakorganisatie voor
christenen et. al, 2015). Het beroepsprofiel beschrijft dat de verpleegkundige zich richt op het
versterken zelfmanagement bij de patiënt. Dit doet de verpleegkundige door onder andere het
geven van voorlichting, advies en educatie. (Schuurmans, Lambregts, Projectgroep V&V 2020,
Grotendorst, & Van Merwijk, 2012). Het visie document van het ziekenhuis waar ik werkzaam ben
beschrijft dat zorgverleners patiënten actief moeten stimuleren om de eigen regie te nemen in het
zorgproces, wanneer dit niet mogelijk is wordt de regie samen met de patiënt genomen (Bomers,
Kienstra, & van den Berg, z.d.). Als laatste wordt in een Belgisch onderzoek benoemd dat, met
betrekking tot zelfmanagement ondersteuning van medicatiegebruik, het de verantwoordelijkheid
van de verpleegkundige is om met de patiënt te evalueren in hoeverre de patiënt hulp nodig heeft,
het zelfmanagement probleem op te sporen en de zorgverlening aan te passen om
zelfmanagementvermogen te verbeteren (Vanwesemael, Van Rompaey, Petrovic, Boussery, & Dilles,
2017).
Op de Acute Opname Afdeling van het ziekenhuis waar ik werkzaam ben wordt op verschillende
vlakken zelfmanagement van de patiënt gestimuleerd. Op het gebied van medicatie is
zelfmanagement minder vanzelfsprekend. Ongeacht of de patiënt thuis de medicatie inname zelf
regelt wordt die verantwoordelijkheid in het ziekenhuis overgenomen door de verpleegkundige. De
verpleegkundige is verantwoordelijk voor het aanreiken en toedienen van medicatie.
Verpleegkundigen krijgen van patiënten vaker de vraag of zij de medicatie in eigen beheer mogen
innemen. Omdat dit niet vanzelfsprekend is en hier geen afspraken over zijn wordt dit niet
toegestaan. Bij navraag onder verpleegkundigen geven zij aan bang te zijn voor medicatiefouten. Ook
hebben zij dan geen zicht op wat de patiënt inneemt, maar voelen zich wel eindverantwoordelijk.
Afdelingsbreed vragen sommigen verpleegkundigen zich af of we de patiënt niet meer moeten
betrekken bij het medicatieproces door de patiënt de medicatie in eigen beheer te geven. Want een
patiënt doet het thuis allemaal zelf, wij nemen in het ziekenhuis de verantwoordelijkheid weg, en als
hij/zij naar huis gaat moet hij/zij het ook weer zelf doen. Dit bracht mij op de volgende stelling:
Een patiënt moet, wanneer deze hier cognitief tot toe in staat is, zijn medicatie in eigen beheer
hebben tijdens de ziekenhuisopname.
Medicatie in eigenbeheer betekend dat medicatie van thuis of verstrekt door de ziekenhuisapotheek
in eigenbeheer mag worden ingenomen of toegediend (Persoonlijke communicatie, z.d.).
