Arbeidsrecht
Algemeen
Betekenissen van het begrip recht
o Recht is het geheel van geldende rechtsregels
Het positieve of ook wel het objectieve recht (ENG: Law)
o Recht in de betekenis van bevoegdheid
Aanspraak of subjectief recht (ENG: Right)
Individuele aanspraak op een bepaalde wet
o Codex = middeleeuws woord voor wetgeving
Kenmerken van rechtsstaat
o Grondrechten
Bestaat uit klassieke en sociale grondrechten
o Legaliteitseis
Elk overheidsoptreden waarbij vrijheden of eigendommen van burgers
worden ingeperkt, moet een wettelijke grondslag hebben.
o De wet geldt voor iedereen
o Beginsel van rechtszekerheid
o Machtenscheiding
Trias politica
o Voor bescherming van zijn vrijheid is het individu afhankelijk van de Staat.
o De Staat kan ook macht uitoefenen over een individuele burger.
o Hoe wordt de vrijheid van het individu zo goed mogelijk tegen de macht van de Staat
beschermd?
o De leer der machtenscheiding
Staatsmacht verdelen over
Wetgevende macht
Uitvoerende macht
Rechtsprekende macht
Wetgevende macht
o Bestaat op centraal niveau uit
Staten-Generaal: Tweede en Eerste Kamer in samenwerking met de regering.
Rechtstreekse verkiezingen leden van de Tweede Kamer.
Indirecte verkiezing voor leden Eerste Kamer.
Tweede Kamer heeft meer macht dan de Eerste Kamer, door het
recht van amendement. Dit wilt zeggen dat wanneer de leden van de
Tweede Kamer vinden dat een onderdeel van de wet niet goed is, de
Tweede Kamer dit kan melden en de Eerste Kamer niet. De Eerste
Kamer kan enkel de wet aannemen of verwerpen en eventueel
terugsturen naar de Tweede Kamer.
Hoofdtaak van Tweede en Eerste Kamer is het controleren van de regering.
o Bestaat op provinciaal niveau uit de Provinciale Staten.
o Bestaat op gemeentelijk niveau uit de Gemeenteraad.
, Uitvoerende macht
o Centraal niveau
Regering bestaat uit Koning (onschendbaar) en ministers (verantwoordelijk).
o Provinciaal niveau
Commissaris van de Koning en gedeputeerde Staten.
o Gemeentelijk niveau
College van burgemeester en wethouders.
Rechtsprekende macht
o Blinddoek: Rechtspraak zonder aanzien des persoon
o Toga: Onafhankelijkheid en neutraliteit
o Weegschaal: Afwegen van de belangen. Wat spreekt voor en wat spreekt tegen de
verdachte.
o Zwaard: Vonnis dat wordt uitgesproken.
Rechterlijke colleges
o Hof van Justitie EU en Europees Hof Rechten van de Mens.
o Hoge Raad: Cassatie; geen feitelijke vragen, maar alleen rechtsvragen (geen
strafrecht enkel of er enkele normen zijn geschonden).
o Centrale Raad van Beroep en afdeling rechtspraak Raad van State (dubbele functie:
rechtspreken en geven adviezen over wetgevingen).
o 4 Gerechtshoven
o 11 Rechtbanken
Formeel en materieel recht
o Wet in formele zin
Een regeling vastgesteld door de Staten-Generaal. Publicatie in Staatsblad.
o Wet in materiële zin
Een algemene regeling die de burgers bindt.
o Formeel recht
Het procesrecht
o Materieel recht
De inhoudelijke regels
Hiërarchie rechtsbronnen
o Verdragsbepalingen / EU-recht
o Grondwet
o Wetten in formele zin
o Algemene maatregelen van bestuur
o Provinciale verordeningen
o Gemeentelijke verordeningen
Vb.: Algemene Politieverordening gemeente Tilburg.
Indeling Nederlands recht
o Publiekrecht
De rechtsregels die gelden in de verhouding tussen overheid en burger.
o Privaatrecht
De rechtsregels die gelden in de verhouding tussen burgers onderling.
o Arbeidsrecht behoort tot het publiekrecht.
, Onderdelen publiekrecht
o Staatsrecht is onder andere geregeld in de Grondwet
o Bestuursrecht
Algemene wet Bestuursrecht, maar ook de Ziektewet, de Vreemdelingenwet.
o Strafrecht
Wetboek van Strafrecht
Wetboek van Strafvordering
o Belastingrecht
O.a. de Wet op de loonbelasting, Wet op de inkomensbelasting.
Onderdelen privaatrecht
o Burgerlijk Wetboek (BW)
Boek 1: BW Personen- en familierecht
Boek2: BW Rechtspersonenrecht
Boek 3 & 6: BW Overeenkomstenrecht
Boek 4 & 5: BW Erfrecht en zakenrecht
Boek 7 titel 10: BW Arbeidsovereenkomst
Boek 8: BW Verkeersmiddelen en vervoer
Internationaal recht
o Volkenrecht
Vb.: Handvest van de Verenigde Naties.
o Europees recht
Raad van Europa met Europees Verdrag Rechten van de Mens (EVRM) en het
Europees Sociaal Handvest (ESH).
Europese Unie met het Verdrag betreffende de werking van de EU (VWEU).
Voorrangsregels wetgeving
o Hoog gaat voor laag
Vb.: Grondwet gaat voor Wetboek van Strafrecht.
o Nieuw gaat voor oud
Regels voor inwerkingtreding wetten.
o Bijzonder gaat voor algemeen
Regeling arbeidsovereenkomst kan regels algemene overeenkomst opzij
zetten.
Begrippen privaatrecht
o Blote rechtsfeiten
Geboorte, dood, naburigheid, tijdsverloop.
o Gedraging van een persoon
1. Een rechtshandeling
Eenzijdig of meerzijdig
2. Andere gedragingen van een persoon.
Wat is nodig voor een rechtshandeling?
o Een rechtshandeling vereist een één op één rechtsgevolg gerichte wil, die zich door
een verklaring heeft geopenbaard.
o Iedere natuurlijke persoon is bekwaam tot het verrichten van rechtshandelingen.
, Onduidelijkheid rechtshandelingen
o Wilstheorie
Voor een rechtshandeling is een menselijke wil noodzakelijk. Indien de wil
niet aanwezig is, is er geen rechtshandeling.
o Verklaringstheorie
Derden hoeven slechts rekening te houden met de afgelegde verklaring.
o Vertrouwenstheorie
Men mag alleen op de verklaring van een ander afgaan, als die verklaring het
vertrouwen wekt dat zij ook werkelijk is gewild.
Wilsgebreken
o Wil en verklaring stemmen overeen, maar de wil is gebrekkig tot stand gekomen
door o.a. dwaling, bedrog, bedreiging en misbruik van de omstandigheden.
Eenzijdige rechtshandeling
o Een wilsuiting waarbij 1 persoon het (gewilde) gevolg tot stand kan brengen.
Bijvoorbeeld het maken van een testament, het doen van een aanbod op
internet of in de krant, het opzeggen van een huur- of arbeidsovereenkomst
of het verwerpen van nalatenschap.
Meerzijdige rechtshandeling
o Wilsuitingen van twee of meer personen gericht op hetzelfde rechtsgevolg.
Bijvoorbeeld het sluiten van een arbeidsovereenkomst, het oprichten van
een vereniging, het sluiten van een huwelijk, koop en verkoop of de huur van
een woning.
Wederkerige overeenkomsten
o Aanbod: De verkoper biedt iets aan voor een bepaalde prijs.
o Aanvaarding: De koper is bereid het goed te kopen tegen die prijs.
Gevolg 1: De verkoper moet het goed leveren en heeft recht op betaling van
de koopsom.
Gevolg 2: De koper heeft recht op levering van het goed en is verplicht tot
betaling.
Inhoud en uitleg overeenkomst
o Uitgangspunt = contractsvrijheid.
o Een mondelinge overeenkomst is ook geldig.
o Voor bewijs is het op schrift zetten verstandig. Deze op schrift gestelde
overeenkomsten kunnen voor meerdere uitleg vatbaar zijn.
Hoofdstuk 1: Sociaal recht, algemeen
Geschiedenis van het sociaal recht
Met komst Industriële revolutie + Verlichting + Franse revolutie -> Nieuwe sociale ordening in EU.
Alle mensen als gelijkwaardig en vrij beschouwt.
Vrijheid in economisch leven was belangrijk.
Rond 1840 was er vrijwel geen sociaal recht -> Meer problemen ontstonden & opstanden/stakingen.
Gevolg: Wetgeving kwam tot stand = Ons huidige sociale recht.
, Het moderne sociaal recht: een rustig bezit?
Moderne sociale recht = uitkomst van emancipatiebeweging. Het sociale recht geeft hoogtepunten,
dieptepunten en veranderingen in de politiek weer. Het wordt heen en weer geslingerd tussen de
drang naar meer vrijheid en de behoefte aan een grotere bescherming in het economisch leven.
Veranderingen in sociaal recht hebben betrekking op versoberen en bezuinigen.
De laatste 10 jaar -> 3 lijnen van ontwikkeling sociaal recht.
Trend naar liberalisering van regels in het arbeidsrecht.
Verdere privatisering arbeidsrecht waarbij de werkgever meer rekening moet houden met
privé omstandigheden werknemer.
In het sociaal zekerheidsrecht: Nadruk op activering van de uitkeringsgerechtigden.
Bronnen van het sociaal recht
Sociaal recht niet goed te definiëren, maar bestaat uit:
Het arbeidsrecht (inclusief ambtenarenrecht)
Het medezeggenschapsrecht
Het sociaalzekerheidsrecht.
Dit sociale recht is opgenomen in verschillende rechtsbronnen:
Internationale verdragen en andere internationale regelingen.
De grondwet.
Overige wetten in formele zin.
Wetten in materiële zin (niet zijnde wetten in formele zin).
Rechtspraak.
Collectieve en individuele arbeidsovereenkomsten.
Gebruik en gewoonte.
Het sociaal recht valt niet in te delen bij de grote hoofdstromingen in ons recht (civiel recht,
strafrecht en bestuursrecht). Het bevat elementen uit elk van deze stromingen en kent daarnaast
nog een aantal eigen regelingen.
Nederlands sociaal recht vergeleken met andere stelsels
Normaliter heeft het Nederlands sociaal recht veel overeenkomsten met het sociale recht in de
democratische staten met een parlement van West-Europa. Toch zijn er verschillen. Kennen van deze
andere stelsels helpt om een betere en kritischere kijk te krijgen op het Nederlandse sociaal recht.
Klassieke en sociale grondrechten
Oorspronkelijk alleen klassieke grondrechten in Nederland erkent.
Grondrechten die de overheid een verplichting opleggen zich niet te mengen in het leven van
de burgers. (vrijheid van meningsuiting bijvoorbeeld)
Een aantal van deze klassieke grondrechten raken het gebied van het sociaal recht (verbod op
slavernij bijvoorbeeld). De belangrijkste problemen in het sociaal recht zijn echter niet geholpen bij
het onthouden van de inmenging door de overheid, maar juist dor het ingrijpen of een bemoeienis
met het leven van de burgers. Hierbij kunnen ze bijvoorbeeld arbeidsvoorwaarden,
medezeggenschap en sociale zekerheid garanderen.
Dit noemt men sociale grondrechten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Dèveny. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.