Samenvatting op basis van alle lessen en de powerpoints. Enkel wat in de les gezien is moet gekend zijn, dus dit bevat alles, boek heb je niet meer nodig. Zelf behaalde ik 17/20 met enkel deze samenvatting!
Sociaal recht
Arbeidsrecht: regels die van toepassing zijn op de verhouding tussen de werkgever en zijn
werknemer.
o Welke regels gelden als ik ga solliciteren, welke soort contracten bestaan er, hoe kan
je arbeidsrelatie beëindigen, hoeveel uren moet je werken per week …
o Behoort tot het privaatrecht.
o Grote inbreng van overheid/sociale partners door uitgebreide, dwingende
regelgeving.
Sociaal zekerheidsrecht: regelt de rechten die betrekking hebben op relaties tussen burgers
en overheidsinstellingen.
o Wanneer en hoe en hoeveel werkloosheidsuitkeringen krijg ik, welk pensioen krijg ik,
welke vergoeding als je door ziekte niet kan werken, hoe worden uitkeringen
gefinancierd…
o Behoort tot het publiek recht.
1 COLLECTIEF ARBEIDSRECHT
Kenmerken arbeidsrecht
Toepassingsgebied: relatie tussen werknemers en werkgevers, enkel maar de relatie tussen
contractuele werknemers en de werkgever.
- Kan uit private sector (BV, VZW, dokter waar je voor werkt..)
- Kan uit publieke sector (stad Gent..)
- Statutaire personeelsleden (ambtenaren) bespreken we niet.
Arbeidsrecht is dwingend ten voordele van de werknemers.
Afspraken in strijd met de wettelijke regeling zijn ongeldig, de werknemer kan dus niet
benadeeld worden.
Werknemers kunnen tijdens de tewerkstelling (meestal) geen afstand doen van rechten.
1. Regels van gewoon dwingend recht
Voorbeeld: als je in 2019 een volledig jaar voltijds gewerkt hebt, heb je in 2020 recht op 4 weken
vakantie (24 dagen vakantie in de 6daagse werkweek of 20 dagen in de 5daagse werkweek.)
Stel dat je je vakantie niet allemaal wil opnemen. Je sluit een akkoord met je werkgever dat je
maar 2 weken vakantie wil (omdat bedrijf dan sluit en je niet anders kan) en dat je de andere 2
weken wil werken, je baas wil je hiervoor extra betalen. Stel dat die werknemer dan nadien toch
zijn 2 resterende weken vakantie wil opnemen (plots een vriendin waar hij mee op reis wil..) De
werknemer kan toch nog zijn wettelijke 4 weken vakantie opnemen, want het akkoord is
ongeldig (in strijd met wettelijke 4 weken vakantie).
1
, 2. Regels van openbare orde
Voorbeeld: je mag gemiddeld gewoonlijk maximum 38 uur per week werken, als je meer werkt
vindt de overheid dat de gezondheid van de werknemers geschaad wordt en dat ze sneller ziek
gaan worden, wat slecht is voor de maatschappij.
Voorbeeld: als je al 20 jaar in een onderneming werkt en je aangeboden hebt om
vertegenwoordiger te worden, heb je recht op een vergoeding van 8 jaar loon als ze je ontslaan
zonder de juiste procedures te volgen (ontslagbescherming). Dit raakt openbare orde, omdat
het als doel heeft het mechanisme van overleg tussen werknemers en werkgevers te
beschermen (niet enkel werknemer beschermen dus).
Collectief arbeidsrecht
Collectief arbeidsrecht = deel van arbeidsrecht dat betrekking heeft op de collectieve aspecten van
arbeid. We bespreken enkel de private sector! (publieke sector heeft andere regeling).
Collectieve arbeidsovereenkomst (wet 5 december 1968)
Schriftelijke overeenkomst tussen één of meer representatieve werknemersorganisaties (nooit
werknemers zelf, de wnorganisaties, vakbonden dus gaan namens de werknemers de CAO
ondertekenen) en:
- Ondernemingsniveau: één of meer werkgevers ondernemingscao.
VB: groot poetsbedrijf kondigt een collectief ontslag aan. Ze onderhandelen met de
werknemersorganisaties over hoe ze dit gaan regel.
- Nationaal / bedrijfstak niveau : één of meer representatieve werkgeversorganisaties cao in
paritair comité of Nationale Arbeidsraad.
VB: in banksector heb je een werkgeversorganisatie die de belangen verdedigd van de
banken in België, die gaan onderhandelen met ACV enzo over bijvoorbeeld het minimumloon
in die sector. Kunnen ook afspraken zijn die voor elke sector gelden, dit is dan nationaal
niveau, zie CAO 109.
INHOUD
- Normatieve bepalingen: leggen de individuele of collectieve rechten en plichten van
werknemers en werkgevers vast.
Voorbeeld: werkgever in bouwsector, waarbij werknemers zeggen dat er per 5 werknemers
een douche beschikbaar moet zijn. Dit geeft een recht voor de gemeenschap, voor de groep
werknemers.
- Obligatoire bepalingen: verplichtingen die de ondertekenaars van de cao’s aangaan.
o Voor werknemersorganisaties: eens je een akkoord bereikt hebt over een bepaald
discussiepunt, voer je daar als vakbond geen acties meer over (vredesplicht).
o Voor werkgeversorganisaties: inhoud van cao bekend maken bij werkgevers en
naleven ervan promoten.
NIVEAU’S
- Nationale arbeidsraad (NAR): sociaal overlegorgaan op hoogste niveau, sluiten cao’s die
voor gans België gelden. Cao 100 – 1..
2
, - Paritaire comités: voor de gehele bedrijfstak. Cao 200 – 2..
- Ondernemingen: voor de ondernemingen die de cao sloten. Cao 300 -3..
VOORWAARDEN
- Als je onderneming bent die personeel tewerkstelt in Vlaanderen en Brussel/Wallonie moet
de cao tweetalig geschreven zijn.
- Inhoudelijke voorwaarden (gegevens over duur, juiste identiteit van ondertekende partijen
…)
BINDING art 19 wet cao
- Altijd en automatisch bindend voor:
o Werkgevers die de cao ondertekenen (bij ondernemings cao).
o Werkgevers die lid zijn van werkgeversorganisaties die de cao ondertekend hebben.
- Na bekendmaking in het Belgisch staatsblad:
o Enkel voor cao’s uit paritair comité (PC) of NAR.
o Suppletief bindend voor alle andere werkgevers die onder toepassingsgebied vallen.
Werkgever kan nog van cao afwijken door een geschreven individueel akkoord met
de werknemers.
- Na algemeen verbindend verklaring bij KB
o Enkel voor cao’s uit PC of NAR.
o Cao heeft waarde van wet voor alle werkgevers die onder toepassingsgebied vallen.
o Niet respecteren van cao is een strafbaar feit.
- Bindend voor alle werknemers (gesyndiceerd of niet!) van gebonden werkgever
Instellingen sociaal overleg
- Nationale arbeidsraad (nationaal)
o Cao’s sluiten die voor gans België gelden.
o Adviezen geven.
- Paritair comité (per bedrijfssector)
o Cao’s sluiten die voor ganse bedrijfstak gelden.
o Bemiddelen in geschillen, adviezen geven.
o Allerhande door de wetgever toevertrouwde taken.
INSTELLINGEN SOCIAAL OVERLEG OP ONDERNEMINGSVLAK
1. Ondernemingsraad
- Moet opgericht worden in ondernemingen die minstens 100 werknemers hebben.
- Is paritair samengesteld
o Werknemersvertegenwoordiger die verkozen zijn door werknemers bij de sociale
verkiezingen (gaan om de 4 jaar door).
o Werkgeversvertegenwoordigers die aangeduid zijn door werkgever onder
leidinggevenden.
- Komen 1x per maand samen.
- Taken:
o Informatie uitwisselen
o Adviseren
o Beslissen
3
, o Beheren van maatschappelijke werken
2. Comité voor preventie en bescherming op het werk (cpbw)
- Moet opgericht worden in ondernemingen die minstens 50 werknemers hebben.
- Paritaire samenstelling:
o Werknemersvertegenwoordiger die verkozen zijn door werknemers bij de sociale
verkiezingen (gaan om de 4 jaar door).
o Werkgeversvertegenwoordigers die aangeduid zijn door werkgever onder
leidinggevenden.
- Komen 1x per maand samen.
- Taken:
o Adviseren en informeren inzake welzijn op het werk.
o Indien er geen ondernemingsraad aanwezig is moet deze ook informeren over
economische en financiële zaken.
3. Vakbondsafvaardiging (V.A.)
- Voorwaarden voor oprichtingen verschilt van sector tot sector. Er is altijd een min aantal
werknemers die gesyndiceerd moeten zijn als voorwaarde (syndicatiegraad).
- Enkel werknemers, aangeduid door vakbonden of verkozen door de werknemers.
- Taken:
o Onderhandelen over cao’s op ondernemingsvlak
o Controle op naleving van sociaal recht
o Tussenkomst bij geschillen (als je op gesprek moet kun je vragen dat een VA je
vergezelt)
o Informeren (indien geen OR of CPBW)
4. Europese ondernemingsraad (EOR)
- In ondernemingen in de EU die minstens 1000 werknemers hebben & in minstens 2 lidstaten
min 150 werknemers hebben.
- Hoofdbestuur vergadert met werknemersvertegenwoordigers uit lidstaten waar
onderneming personeel tewerkstelt.
- Komen 1 à 2 keer per jaar samen.
- Taken:
o Over transnationale aangelegenheden advies geven
o Informeren. Indien je de EOR niet informeert over belangrijke zaken (zoals een fusie)
die impact hebben op tewerkstelling in minstens 2 lidstaten, mag de fusie niet
doorgaan als de EOR niet op de hoogte is (uitspraak uit Frankrijk).
Partijen bij collectief arbeidsrecht, sociale partners
Werknemerszijde vakbonden (werknemersverenigingen) die representatief zijn. Als ze niet
representatief zijn kunnen ze geen cao’s sluiten. Ze krijgen verschillende wettelijke opdrachten. Ze
hebben geen rechtspersoonlijkheid, het zijn feitelijke verenigingen. Als ze een VZW zouden zijn
moeten ze hun ledenlijst vrijgeven, en niet iedereen wil dat geweten is dat ze lid zijn.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hw1478. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
