Samenvatting algemene psychologie voor de gezondheidszorg.
Hoofdstuk 3.
Sociale psychologie = de tak van psychologie waarbinnen men de interacties bestudeert die
plaatsvinden tussen mensen onderling en tussen mensen en hun omgeving.
Arbeids- en organisatiepsychologie = vorm van sociale psychologie die vooral gericht is op
het bedrijfsleven.
Dyade = groep die uit twee individuen bestaat.
Socialisatie = wanneer je deel uitmaakt van een groep, dan dien je je te gedragen volgens de
regels en normen die in die groep gelden. Het leerproces waarbij iemand zich de normen en
waarden van een groep eigen maakt heet dan socialisatie.
Identificatie = wanneer iemand de normen van de groep wel tot de zijne heeft gemaakt en ze
geïncorporeerd heeft.
Elk mens heeft een attitude systeem. Net zoals iemand ernaar streeft zijn eigen attituden in
overeenstemming (consonantie) te brengen met de attituden van de groep, zo streeft hij er
ook naar al zijn eigen attituden onderling met elkaar in overeenstemming te brengen. We
willen ons systeem kloppend maken.
Interpersoonlijke attractie = je aangetrokken voelen tot iemand anders. Wordt gestuurd door
twee factoren:
- De mate waarin je de ander makkelijk kunt leren kennen.
- De mate waarin de ander ons een goed gevoel geeft, ons gevoel van eigenwaarde
vergroot.
Wederkerigheid = we voelen ons aangetrokken tot mensen, van wie we weten dat zij zich
voelen aangetrokken tot ons. Dit geeft een gevoel van veiligheid.
Nabijheid = we voelen ons aangetrokken tot personen die zich veel in onze nabijheid
ophouden, tenzij ze natuurlijk erg ongewenst gedrag vertonen. Nabijheid leidt tot
vertrouwdheid.
Gelijkheid = we voelen ons aangetrokken tot personen die in denken en doen gelijk zijn aan
ons. Dezelfde krant lezen, politieke partij stemmen, kleding dragen. Vertrouwelijkheid speelt
weer een belangrijke rol.
Fysieke aantrekkelijkheid = we voelen ons aangetrokken tot mooie, knappe personen. Door
om te gaan met knappe mensen denken we zelf ook aantrekkelijker te worden.
,Internetbronnen.
Voedingsnormen: energie, eiwitten, vetten en verteerbare koohydraten:
Leeftijd- Energie Eiwitten Vetten in Verzadigd Trans- Kool-
categorie in MJ per in en% en% per e vetten in vetzuren hydraten
dag en per dag. dag. en% per in en% in en%
kcal per dag. per dag. per dag.
dag
19 – 30
Mannen: 12,9 MJ 8 – 25 20 – 40 Max 10 Max 1 Minimaal
en 2700 Overgew.: 20 40
kcal – 30/35
Vrouwen: 10,2 MJ 9 – 25 20 – 40 Max 10 Max 1 Minimaal
en 2100 Overgew.: 20 40
kcal – 30/35
31 – 50
Mannen: 12,2 MJ 8 – 25 20 – 40 Max 10 Max 1 Minimaal
en 2500 Overgew.: 20 40
kcal – 30/35
Vrouwen: 9,7 MJ en 9 – 25 20 – 40 Max 10 Max 1 Minimaal
2000 kcal Overgew.: 20 40
– 30/35
51 – 70
Mannen: 11,0 MJ 9 – 25 20 – 40 Max 10 Max 1 Minimaal
en 2300 Overgew.: 20 40
kcal – 30/35
Vrouwen: 9,0 MJ en 10 – 25 20 – 40 Max 10 Max 1 Minimaal
1900 kcal Overgew.: 20 40
– 30/35
KJ X 4,2 Kcal
↓: 1000
MJ
Deficiëntieziekten = ziekten door gebrek aan één of meer voedingsstoffen in de voeding. De
voedingsnormen zijn ruim voldoende om deficiëntieverschijnselen te voorkomen.
Chronische ziekten = ziekten die voor een lange tijd blijven. Bijv. hart- en vaatziekten.
Atherosclerose (aderverkalking) = je aders worden dan nauwer. Hoe meer verzadigd vet je
binnen krijgt, hoe meer vet er terecht komt in je bloed. Dan heb je een hoog
bloedcholesterol. Grotere stukjes vet gaan zich ophopen door scheurtjes in je ader in je
vaten, aders, hart en slagaders. Alles moet harder rond gepompt worden hoge bloeddruk
hart-, long- en herseninfarct of emboly. HDL en LDL zijn stoffen die cholesterolachtige
stoffen dragen. HDL is de schoonmaker. LDL zorgt voor ophopingen en HDL voor opruiming.
Om je LDL te verlagen: visvetzuren eten, minder verzadigd vet eten, plantensterolen
binnenkrijgen (plantaardig cholesterol).
Om je HDL te verhogen: meer bewegen.
, Koolhydraten en sachariden.
Eenvoudige koolhydraten. Complexe koolhydraten.
Mono- sachariden. Di-sachariden. Poly-sachariden.
Glucose (druivensuiker + in Glucose + glucose = Zetmeel (verteerbaar)
bloed) maltose
Fructose (fruitsuiker) Glucose + fructose = Glycogeen (deze eet je niet)
sacharose (tafelsuiker)
Galactose Glucose + galactose = Voedingsvezel (niet-verteerbaar)
lactose (melksuiker)
Alleen mono-sachariden kunnen opgenomen worden in de darmen.
Vetten en vetzuren.
Onverzadigde vetzuren Verzadigde vetzuren
Enkelvoudig Meervoudig
Zacht en Zacht en plantaardig. Harde, dierlijke vetten.
plantaardig
Omega 3, 6 en 9 Vlees vet, chocola, cake en koekjes.
Olie, noten, zaden, vis Stearinezuur palmitinezuur
Oliezuur Linolzuur,
arachidonzuur, alfa-
linoleenzuur
Mayonaise gemaakt van olie: onverzadigd
vet, meer blijft binnen de normen.
Transvetten zijn enkelvoudig, maar nog
veel slechter dan verzadigde vetten. Ze
liggen op de derde C (zie hieronder).
H
|
….. – C = C – C – …..
| | |
H H H
Vetten bestaan uit een glycerolmoleculen en triglyceriden.
Essentiële aminozuren Niet-essentiële aminozuren Semi-essentiële
aminozuren
Fenylalanine Alanine Arginine
Histidine Arginine Asparagine
Isoleucine Asparagine Glutamine
Leucine Asparaginezuur Glycine
Lysine Cycteïne Proline
Methionine Cystine Serine
Threonine Glutamine
Tryptofaan Glutaminezuur
Valine Glycine
Hydroxyproline
Proline
Serine
Tyrosine
, Richtlijnen goede voeding 2006:
Verzadigde verzuren verhogen het risico op coronaire hartziekten. Ze benadelen de
hoeveelheid HDL. Enkelvoudig trans-onverzadigde verzuren verhogen het risico op
coronaire hartziekten. Vetzuren in vis, omega 3, verminderen het risico op coronaire
hartziekten. Alfa linoleenzuur beschermt waarschijnlijk tegen coronaire hartziekten.
Kwantitatief = volgens hoeveelheid en grootte.
Kwalitatief = hoe goed de kwaliteit is.
De richtlijnen voor volwassenen:
- Op ten minste vijf, maar bij voorkeur alle dagen, van de week: minstens een half uur
matig inspannende lichamelijke activiteit.
- 150 – 200 gram groente en 200 gram fruit per dag.
- Dagelijks 30-40 gram vezel in je voeding, met name afkomstig uit groente, fruit en
volkoren graanproducten.
- Twee keer per week een portie vis (100-150 gr), waarvan ten minste een portie vette
vis.
- Het gebruik van verzadigde vetzuren mag niet meer dan 10 en% van de dagvoeding
in beslag nemen en het gebruik van enkelvoudig trans-onverzadigde verzuren mag
niet meer dan 1 en% in beslag nemen.
- Voedingsmiddelen en dranken met gemakkelijk vergistbare suikers en dranken met
een hoog gehalte aan voedingszuren mag je 7 keer per dag nemen. Kortom beperk
het aantal eet/drinkmomenten per dag tot 7 keer (inclusief hoofdmaaltijden).
- Niet meer dan 6 gram keukenzout per dag.
- Mannen mogen per dag twee standaardglazen alcohol en vrouwen mogen per dag
één standaardglas alcohol.
Richtlijnen voor de vezelconsumptie.
3,4 gr. voedingsvezel per 1 MJ.
14,9 gr. voedingsvezel per 1000 kcal.
KJ X 4,2 Kcal
↓: 1000
MJ
Dutch National Food Consumption Survey 2007-2010.
19-30 jaar inname voedingsstoffen.
Mannen Vrouwen
Energie 1. Graanproducten 1. Graanproducten
2. Zuivel 2. Zuivel
3. Vlees 3. Vlees
4. Dranken 4. Dranken
5. Suiker 5. Suiker
Eiwitten 1. Vlees 1. Vlees
2. Graanproducten 2. Graanproducten
3. Zuivel 3. Zuivel
4. Vis 4. Cakes
5. Aardappelen en 5. Vis
