Het boek 'Portaal' voor het vak Taal & diversiteit op de UPvA. De samenvatting is vrij lang, maar bevat daarom wel alle aspecten van het boek in zoverre dat je waarschijnlijk zelfs zonder boek moet kunnen slagen voor dit tentamen!
Samenvatting Taal & diversiteit
Portaal h.1 t/m h.10
Hoofdstuk 1 – Taal en taalonderwijs
§1.1 Achtergrondkennis: wat is taal?
Domeinen:
Gesproken en geschreven taal
Gesproken taal: je hoort een reeks klanken die je in betekenis kunt omzetten.
Je kunt taal zien: je ziet een reeks tekens, letters, waaraan je betekenis kunt omzetten.
Receptief proces: betekenis geven aan klanken en tekens.
Spreken produceer spraakklanken
Productief proces: schrijven en spreken.
Schrijven produceer je lettertekens.
Spreken produceer je spraakklanken.
De vier domeinen van taal:
Productief Receptief
Mondeling Spreken Luisteren
Schriftelijk Schrijven Lezen
Voor het verwerken van zichtbare taal en voor het produceren ervan is over het
algemeen onderwijs nodig.
1. Definitie taal:
1. taal heeft een functie:
a. Communicatiemiddel:
Onderscheid tussen:
- Zakelijk aspect
- Appellerend aspect
- Relatie tussen zender en ontvanger
- Het expressief effect
Voorbeeld: leraar zegt tegen Daan: ‘Daar ligt een potlood op de grond’.
Zakelijk aspect: er is een potlood en dat ligt op de grond
Appellerend aspect: het doel dat de zender wilt bereiken met de boodschap. In dit
geval dat het potlood opgeraapt wordt.
Relatie zender en ontvanger: leraar zegt zoiets wel tegen een leerling, maar niet
tegen de directeur.
Expressief effect: je geeft een bepaalde indruk over jezelf als je met anderen
communiceert. Bijvoorbeeld in de toon.
Reactie van de ontvanger: feedback op de boodschap.
Feedback
Non-verbale aspect zit niet in het schema. In de praktijk wordt het overgrote deel
van de communicatie bepaald door het non-verbale gedrag van de spreker en
luisteraar.
b. Middel om greep te krijgen op de werkelijkheid:
Door lezen of luisteren kun je beelden krijgen over de werkelijkheid. Je roept dit
zelf ook bij anderen op.
Taal heeft een conceptualiserende functie: je kunt de werkelijkheid ‘vangen’ in
concepten die je weergeeft in taal. Zo krijg je greep op de werkelijkheid.
Taal is dus middel om te leren, rol van taal is zo belangrijk voor het overdragen
van leerinhouden van andere vakken.
Hoeveel kinderen leren is afhankelijk van wat ze al weten: eigen ervaringen,
thuissituatie (stimulerende ouders/familie).
c. Expressiemiddel:
Ieder mens wilt zich uitdrukken. Iedereen is uniek in zijn mondeling en
schriftelijk taalgebruik.
2. Betekenis van taal
a. taal gaat ergens over, taal heeft een betekenis en verwijst naar een
werkelijkheid die buiten de taal ligt semantisch aspect van taal.
Semantiek: houdt zich bezig met de relatie tussen teken en betekenis, en
kijkt in hoeverre het teken de beschreven werkelijkheid adequaat
weergeeft.
Semantiek gaat over woorden, maar ook andere structuurelementen zoals
zinsbouw.
b. Woorden met een afhankelijke betekenis:
Woorden als ‘deze’ en ‘hij’ hebben een afhankelijke betekenis: datgene
waarnaar ze verwijzen is bekend.
Je kan het uit de context halen, of uit de zin.
c. Lexicale woorden en afgeleiden daarvan:
Woorden met een eigen betekenis, niet afhankelijk van de context.
Vb: auto, stoel.
d. Polysemie
Hetzelfde woord kan in verschillende contexten leiden tot een verschil in
betekenis: verwijst nog wel naar dezelfde algemene betekenis, maar geeft
er toch een andere nuance aan.
Vb: geld geen geld om een auto te kopen (niet genoeg geld), ik heb geen
geld in mijn portemonnee (geen munten of briefgeld).
Pagina 2 van 54
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Lisannne. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
