Arrestensamenvatting ARW 2
Zandvoortse woonruimte (HR 14-01-1949, NJ 1949, 557)
Verbod van détournement de pouvoir – art. 3:3 Awb. Naar het oordeel van de Hoge Raad had de burgemeester gehandeld
in strijd met het verbod van détournement de pouvoir omdat hij zijn bevoegdheid voor een ander doel had gebruikt dan
waarvoor zij was verleend.
Amsterdam/Ikon (HR 27-03-1987, ECLI:NL:HR:1987:AG5565)
Erfpachtovereenkomst tussen gemeente Amsterdam en Ikon Beleidskonsulenten BV. Ikon schond de bepaling door het
perceel niet als woonhuis maar als kantoorruimte te gebruiken. De Hoge Raad oordeelt dat de algemene beginselen van
behoorlijk bestuur ook voluit als toetsingscriterium gelden voor privaatrechtelijke rechtshandelingen van de overheid.
Leidraad (HR 28-03-1990, NJ 1991,118,119)
Onder 'recht' in de zin van art. 99 RO valt o.a. door een bestuursorgaan binnen zijn bestuursbevoegdheid vastgestelde en
behoorlijk bekend gemaakte regels over de uitoefening van zijn beleid, die weliswaar niet kunnen gelden als algemeen
verbindend voorschriften omdat zij niet krachtens enige wetgevende bevoegdheid zijn gegeven, maar die het
bestuursorgaan op grond van enig algemeen beginsel van behoorlijk bestuur binden. Bovendien lenen zij zich naar hun
inhoud en strekking ertoe jegens de betrokkenen als rechtsregels te worden toegepast.
Nitraatrichtlijn (HR 21-03-2003, JB 2003, 120)
De Hoge Raad oordeelt dat de Nederlandse rechter de wetgever niet kan bevelen om formele wetgeving tot stand te
brengen ingevolge art. 81 Gw. Ook al heeft de Staat in dit geval nagelaten om de richtlijn te implementeren, dan nog
moeten de regering en Staten-Generaal zelf belangen afwegen. Ook vanuit het EG-recht kan de nationale rechter niet de
bevoegdheid verkrijgen, omdat hij zijn bevoegdheden alleen kan verkrijgen vanuit het nationale recht.
HR 23 mei 1921, NJ 1921, 564. Diefstal van elektriciteit
Artikel 310 Sr ziet erop het vermogen van een ander te beschermen. Elektriciteit kan dan als een goed worden beschouwd
omdat het een economische waarde heeft. Het gebruiken van elektriciteit zonder hiervoor te betalen kan als wegnemen
worden beschouwd omdat deze elektriciteit zonder toestemming van de eigenaar aan het vermogen van de eigenaar wordt
onttrokken.
HR 19 juni 1911, W 9203. Hoornse taart
Indien iemand bij de uitvoering van zijn misdrijf niet het oogmerk heeft om andere personen te raken, maar deze kans wel
aanvaard, is er sprake van voorwaardelijk opzet en kan er derhalve toch aan het bestanddeel opzet worden voldaan.
HR 15 oktober 1923, NJ 1923, pag. 1329. Opticien
Volgens de Hoge Raad had de opticien in dit geval terecht gekozen voor de ongeschreven maatschappelijke plicht tot
hulpverlening boven zijn wettelijke plicht tot tijdige sluiting van de winkel -beroep op overmacht
HR 20 februari 1933, NJ 1933, 918. Huizer veearts
De dader van een strafbaar feit is niet strafbaar indien door het overtreden van de strafrechtelijke norm de doelstelling van
die norm juist beter wordt nageleefd, ook al is de daad formeel gezien wel wederrechtelijk – ontbreken van materiële
wederrechtelijkheid.
HR 14 februari 1916, NJ 1916, 681, W 9958. Melk en Water
Verdachte kan niet worden gestraft als hem geen enkel verwijt van zijn handelen kan worden gemaakt – geen straf zonder
schuld – avas als schulduitsluitingsgrond. In de tweede plaats kan de deelnemingsvorm ‘doen plegen’ alleen worden
gestraft als de feitelijke dader niet strafbaar, ‘willoos werktuig’ is.
HR 25 januari 1994, NJ 1994, 598. Volkel
De centrale overheid bezit strafrechtelijke immuniteit en kan derhalve niet vervolgd worden.
Pikmeer I + II
In dit arrest werd bepaald dat gemeentes en provincies niet strafrechtelijk vervolgd kunnen worden indien zij een strafbaar
feit plegen bij de uitvoering van de aan hen opgedragen taken. Gemeentes en provincies hadden vanaf nu dus dezelfde
strafrechtelijke immuniteit als de centrale overheid. In dit arrest wordt de regel uit Pikmeer I genuanceerd.
Publiekrechtelijke rechtspersonen hebben alleen strafrechtelijke immuniteit indien zij een specifieke overheidstaak
uitvoeren, die niet door private derden zou kunnen worden verricht.