Tentamenweek 1 SBRP
College 1
Trias politica: (scheiding der machten)
Wetgevende macht:
- Regering en Staten-Generaal
- Maakt algemene regels voor burgers -> wetten in formele zin
Uitvoerende macht:
- Regering
- Uitvoering van de algemene regels (subsidieverstrekking)
Rechtsprekende macht:
- Rechters
De volksvertegenwoordiging (Staten-Generaal) en regering hebben eigen taken en bevoegdheden,
maar moeten veel samenwerken en hebben instrumenten om elkaar te controleren. (bv.
Goedkeuring van Staten-Generaal of regering, opgenomen in de wet)
Staten-Generaal (H3 Grondwet)
Art. 50 GW -> De Staten-Generaal vertegenwoordigen het gehele Nederlandse volk.
De Staten-Generaal bestaat uit twee kamers:
- 2e kamer: wordt direct door het volk gekozen en heeft 150 leden;
- 1e kamer: wordt indirect (via provinciale staten) gekozen en heeft 75 leden.
Kamercommissies -> gespecialiseerde fractieleden van partijen bij elkaar om over een bepaald
onderwerp te discussiëren.
Constitutionele positie Staten-Generaal
- Er is sprake van een zelfstandige en onafhankelijke positie van de overheidsinstellingen.
- De Staten-Generaal heeft in de kamers eigen bevoegdheden.
- De positie van de Koning is bij wet geregeld, hierdoor is er dus geen hiërarchische
verhouding.
Bevoegdheden van de kamers
Tweede Kamer Eerste Kamer
Budgetrecht -> recht om staatsuitgaven en -inkomsten te beoordelen Budgetrecht
Vragenrecht -> recht om vragen te stellen aan de regering Vragenrecht
Recht van interpellatie -> uitnodiging tot debat aan een minister Recht van interpellatie
Recht van enquête -> recht om onderzoek te (laten) doen Recht van enquête
Recht van initiatief -> recht om wetsvoorstel in te dienen
Recht van amendement -> recht om wijzigingen aan te brengen in
een wetsvoorstel
Wetgevende taak
Controlerende taak
De 1e kamer heeft dus geen recht van initiatief en amendement, maar kan wel een wetsvoorstel
aannemen of verwerpen. Daarnaast heeft de 1 e kamer de mogelijkheid om een novelle in te dienen
(kleine wijziging van wetsvoorstel).
, Constitutionele positie uitvoerende macht
De regering:
- De Kroon
- Koning en een of meerdere ministers en/of staatssecretarissen art. 42 GW
- De regering is zelfstandig ten opzichte van de Staten-Generaal en de rechterlijke macht.
- Geen hiërarchie (alleen ondergeschiktheid tussen minister en staatssecretarissen).
- De regering komt tot stand na kabinetsformatie.
- Vertrouwensregel -> De regering kan niet zonder het vertrouwen van het parlement (1 e en 2e
kamer).
- Ministeriële verantwoordelijkheid -> De regering is altijd verantwoording schuldig aan het
parlement (1e en 2e kamer) art. 42 lid 2 GW
Samenstelling van de uitvoerende macht
Regering
- Koning en één of meer ministers en/of staatssecretarissen
- Koning is het staatshoofd
- En lid van de regering, regeerfunctie wordt niet als staatshoofd uitgevoerd
Uitvoerende macht
Minister
- Geeft leiding aan een ministerie/departement, daarnaast zijn er ook ministers zonder
portefeuille (wel een bepaald gebied, maar geen eigen ministerie);
- Worden bij koninklijk besluit ingesteld en ontslagen.
- Parlementaire immuniteit: ministers kunnen niet in rechten aangesproken of vervolgd
worden voor hetgeen dat zij in een vergadering hebben gezegd art. 71 GW
- Heeft toegang tot de openbare vergadering van het parlement art. 69 GW
Staatssecretaris
- Art. 46 GW
- Plaatsvervanger van minister (ondergeschikt aan minister);
- Verantwoording aan Staten-Generaal;
- Minister kan aanwijzingen geven aan staatssecretaris;
- Benoeming en ontslag bij koninklijk besluit.
Ministerraad
- Art. 45 GW
- Ministers gezamenlijk -> minister-president is de voorzitter; art. 45 lid 2 GW
- Vergaderen elke vrijdag;
- Taak: besluiten over algemeen regeringsbeleid en bevorderen eenheid van dat
regeringsbeleid art. 45 lid 3 GW
- Werkwijze wordt geregeld un het Regelement van Orde voor de Ministerraad
Minister-president
- Art. 45 GW
- Voorzitter van de ministerraad;
- Politieke leider van de grootste partij;
- Géén regeringsleiding -> heeft geen leidinggevende bevoegdheden jegens ministers
- Maakt deel uit van de Europese Raad.
- Wordt bij Koninklijk Besluit benoemd art. 48 GW
, Constitutionele positie uitvoerende macht
Minister
- Zelfstandig, maar niet onpartijdig -> lid van een partij uit de regeringscoalitie;
- Geen bestuursfunctie partij -> afstand van partij en fractie bewaren;
- Parlementaire immuniteit -> ministers kunnen niet vervolgd worden voor hetgeen zij in de
vergadering van de Staten-Generaal of Kamercommissies hebben gezegd;
- Ministeriële verantwoordelijkheid ten aanzien van de Koning en zijn ambtenaren.
Koning
- Staatshoofd -> vertegenwoordiging Nederlandse staat in binnen- en buitenland;
- Lid van de regering -> regeerfunctie wordt niet als staatshoofd uitgevoerd. Koning is
bestanddeel van het ambt regering.
Begrippen:
- Kabinet: alle politieke ambtsdragers
- Bewindslieden: de regeringslieden muv de koning
- Ministerie: afdeling van de overheid waar het beleid van de regering wordt uitgevoerd art. 44
GW
- Fractie: alle Kamerleden van dezelfde politieke partij
- Onschendbaarheid: iemand die niet ter verantwoording kan worden geroepen in de Kamer
- Democratie; burgers hebben invloed op de manier waarom er geregeerd wordt -> vrije
verkiezingen, parlementair stelsel en respect van alle grondrechten
- Rechtsstaat: een staat waarin vrijheid, zekerheidsrecht en rechtsgelijkheid voor de burger
heel belangrijk zijn. Bovendien geniet de burger bescherming van zijn rechten en vrijheden,
tegen medeburgers en de overheid.
- Informateur: persoon die mogelijkheden van een nieuw kabinet en regeerakkoord
onderzoekt.
- Coalitie: samenwerkingsverband van een aantal fracties uit de Tweede Kamer
- Regeerakkoord: hierin formuleren de regeringspartijen de gezamenlijke doelen die zij de
komende 4 jaar willen bereiken.
- Formateur: persoon die uiteindelijk het kabinet samenstelt en het regeerakkoord vaststelt
Vaak is dit de toekomsite minister-president, benoemd door de Tweede Kamer art. 139
Regelement ….. Tweede Kamer
- Regeringsverklaring: verklaring waarmee een nieuw kabinet zich voor het eerste presenteert.
- Demissionair: aftredend, zodra een zittend kabinet zijn ontslag aanbiedt bij de koning
(tijdens een formatie van een nieuw kabinet zijn de zittende ministers dut dus)
- Algemene maatregel van bestuur: koninklijk besluit dat algemeen bindende regels bevat,
wordt gemaakt door de regering art. 89 GW
- Benoemingsbesluit: een Koninklijk Besluit, genomen door de regering die geen regels bevat.
Het is een besluit van de regering zonder Staten-Generaal
- Ministeriële verantwoordelijkheid: ze zijn individueel verantwoordelijk voor hun eigen beleid
en gezamenlijk voor het regeringsbeleid.
- Dualisme: samenspel tussen regering en parlement, waarbij beide organen handelen volgens
hun eigen taakopdracht
- Monisme: handelswijze waarbij de regering samen met de regeringsfracties in het parlement
in intern beraad besluiten en compromissen voorbereid
- Quorum: minimaal aantal aanwezigen dat vereist is om een vergadering of stemprocedure
geldig te laten verlopen of besluit te nemen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliavanlaanen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,09. Je zit daarna nergens aan vast.