Jurisprudentie
Inhoudsopgave
Jurisprudentie................................................................................................................................................ 1
Probleem 1/Hoorcollege 1....................................................................................................................................2
1. HR 8 juli 1992, NJ 1993/ 116 (Clara/Candy).....................................................................................................2
2. HR 28 januari 2011, NJ 2011/167 (Staalbankiers/Elko Management)............................................................2
3. HR 2 sept. 2011, NJ 2012/75 (Dierenartsenpraktijk)........................................................................................3
Hoorcollege 1........................................................................................................................................................4
4. HR 13 maart 2015, NJ 2015/241 (Carlande)....................................................................................................4
5. HR 29 mei 2015, NJ 2015/380 (Lunchroom De Katterug).................................................................................5
6. HR 4 november 2016, NJ 2017/61 (Distriport).................................................................................................5
Probleem 2............................................................................................................................................................5
7. HR 21 januari 1955, NJ 1959/ 43 (Forumbank)................................................................................................5
8. HR 17 mei 1991, NJ 1991/ 645 (Tonnema).......................................................................................................6
9. HR 15 april 2005, NJ 2005/484 (Unidek Volumebouw)....................................................................................6
10. HR 13 juli 2007, NJ 2007/ 434 (ABN Amro)....................................................................................................6
11. HR 4 april 2014, NJ 2014/286 (Cancun)..........................................................................................................7
12. HR 20 april 2018, NJ 2018/331 (Boskalis/Fugro)............................................................................................7
Probleem 2/Hoorcollege 2....................................................................................................................................7
13. HR 31 december 1993, NJ 1994/ 436 (Verenigde Bootlieden).......................................................................7
14. HR 16 januari 2004, NJ 2004/184 (Goglio).....................................................................................................8
Probleem 4............................................................................................................................................................9
15. HR 19 december 2014, NJ 2015/231 (Rifgat).................................................................................................9
Hoorcollege 3/Probleem 5....................................................................................................................................9
16. HR 17 december 1982, NJ 1983/480 (Bibolini)...............................................................................................9
Probleem 5............................................................................................................................................................9
17. HR 19 november 1994, NJ 1995/170 (NBM/Securicor)..................................................................................9
18. HR 11 september 2009, NJ 2009/565 (Comsys)...........................................................................................11
Probleem 6..........................................................................................................................................................12
19. HR 10 januari 1997, NJ 1997,360 (Staleman/Van de Ven)...........................................................................12
20. HR 29 november 2002, NJ 2003, 455 (Berghuizer Papierfabriek)................................................................13
21. HR 2 maart 2007, NJ 2007, 240 (Nutsbedrijf Westland)..............................................................................13
22. HR 2 december 1994, NJ 1995, 288 (Poot/ABP)...........................................................................................14
23. HR 20 juni 2008, NJ 2009, 21 (Willemsen/NOM).........................................................................................14
24. HR 8 juni 2001, NJ 2001/454 (Panmo)..........................................................................................................15
25. HR 11 juni 1993, NJ 1993, 713 (Sarper)........................................................................................................15
, 26. HR 1 november 2013, NJ 2014/7 (Verify).....................................................................................................15
27. HR 8 december 2006, NJ 2006, 659 (Ontvanger/Roelofsen)........................................................................15
28. HR 5 september 2014, NJ 2015/21 (Tulip Air)..............................................................................................16
29. HR 17 februari 2017, NJ 2017/215 (Kampschöer/Le Roux)..........................................................................16
30. HR 21 december 2018, NJ 2019/31 (Geocopter)..........................................................................................16
31. HR 12 april 2019, JOR 2019/123 (Transportbedrijf).....................................................................................17
Probleem 7..........................................................................................................................................................17
32. HR 2 sept. 2011, NJ 2012/75 (Dierenartsenpraktijk)....................................................................................17
33. HR 13 maart 2015, NJ 2015/241 (Carlande)................................................................................................18
34. HR 29 mei 2015, NJ 2015/380 (Lunchroom De Katterug)............................................................................19
35. HR 4 november 2016, NJ 2017/61 (Distriport).............................................................................................19
Probleem 1/Hoorcollege 1
1. HR 8 juli 1992, NJ 1993/ 116 (Clara/Candy)
De Ierse vennootschap Clara Candy kocht machines om snoep te maken, maar betaalde
slechts de helft van de koopprijs omdat zij de machines gebrekkig vond. Food Processing
Machinery B.V. vorderde betaling van de rest van de koopprijs. Clara Candy verweerde zich
met de stelling dat zij geen overeenkomst had gesloten met Food Processing, maar met een
wederpartij die werd voorgesteld onder de naam FPM B.V. De Hoge Raad formuleerde als
algemene maatstaf dat een persoon die een overeenkomst heeft gesloten (zoals Clara
Candy) met een ander die namens een op te richten besloten vennootschap handelt, slechts
uit die overeenkomst kan worden aangesproken door een nadien opgerichte besloten
vennootschap, wanneer deze laatste de overeenkomst uitdrukkelijk of stilzwijgend heeft
bekrachtigd en bovendien moet worden aangemerkt als de vennootschap die partijen op
het oog hadden toen de overeenkomst tot stand kwam. Of een vennootschap moet worden
aangemerkt als de vennootschap die partijen op het oog hadden toen de overeenkomst tot
stand kwam, hangt volgens de HR onder meer af van de namen van de vennootschap in
oprichting en de opgerichte vennootschap, de bij de beide vennootschappen betrokken
personen, de aard van het door de vennootschappen uitgeoefende bedrijf en hetgeen over
de beide vennootschappen in het handelsregister is ingeschreven. De Hoge Raad oordeelde
dat het hof tot de slotsom mocht komen dat Food Processing Machinery B.V. niet kon
worden aangemerkt als de vennootschappen die partijen op het oog hadden toen de
overeenkomst tot stand kwam. Van belang daarbij was dat Food Processing Machinery B.V.
en FPM B.V. tegelijkertijd onder verschillende nummers in het handelsregister ingeschreven
waren geweest.
2. HR 28 januari 2011, NJ 2011/167 (Staalbankiers/Elko
Management)
Hier ging het om een kredietovereenkomst uit hoofde waarvan Staalbankiers NV 5 miljoen
leende aan EDG Beheer BV. EDG Beheer BV. Was op 10 juli 2002 opgericht en direct daarna,
nog op diezelfde dag, is de kredietovereenkomst aangegaan en het geld uitgeleend. Op 12
, juli 2002 droeg de notaris zorg voor inschrijving van EDG Beheer BV in het handelsregister. In
2004 ging EDG Beheer BV failliet. Staalbankiers NV probeerde een deel van het geld dat zij
hen hadden geleend te verhalen op de bestuurder van EDG Beheer BV op grond van art.
2:180 lid 2 BW. De kredietovereenkomst was immers aangegaan voor inschrijving in het
handelsregister. De rechtbank en het hof wezen de vordering van Staalbankiers NV af.
Staalbankiers NV stelde zich in de cassatieprocedure op het standpunt dat doel en strekking
van art. 2:180 lid 2 BW niet ertoe konden leiden dat dit artikel buiten toepassing werd
gelaten. Art. 2:180 lid 2 BW beoogde immers een civiele sanctie te stellen op niet-naleving
van de inschrijvingsplicht. De Hoge Raad kwam Staalbankiers NV in haar stelling tegemoet en
oordeelde dat art. 2:180 lid 2 BW niet slechts strekt ter bescherming van derden die met de
vennootschap handelen in het tijdvak tussen haar oprichting en inschrijving in het
handelsregister, maar ook ter bescherming van het algemene belang dat is betrokken bij de
naleving door de bestuurders van deze inschrijvingsplicht omdat daardoor een geordend
rechtsverkeer wordt bevorderd en het repressieve toezicht voor de overheid wordt
vergemakkelijkt. Uit dit laatste vloeit volgens de HR voort dat een beroep op art. 2:180 lid 2
BW ook kan worden gedaan door een met de vennootschap handelende derde de weet dat
de inschrijvingsplicht niet is nageleefd. Toch kreeg Staalbankiers NV niet haar zin. In de
omstandigheden van dit concrete geval vond de HR aanleiding om aan te nemen dat het
beroep van Staalbankiers NV naar maatstaven redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar
was. Er werd gebruik gemaakt van de beperkende werken van artikel 6:2 lid 2 BW. Het
beroep van een bestuurder op deze beperkende werking moet aan hoge eisen voldoen. In
dit geval was aan die eisen voldaan omdat tussen de oprichting van de vennootschap en de
inschrijving daarvan een periode van slechts 2 dagen zat, waaruit volgde dat de bestuurder
tegenover Staalbankiers NV niet of nauwelijks enig verwijt trof, dat Staalbankies als nauw
betrokken derde precies wist wie haar contractuele wederpartij was en dat deze wederpartij
bestond, dat zij zekerheden had verkregen van EDG Beheer BV en deze zekerheden had
uitgewonnen, hoewel zij wist dat inschrijving bezwaarlijk kon zijn. En omdat zij afgeweken
was van hun eigen regels dat zij het krediet pas zouden verstrekken indien het ingeschreven
was in het handelsregister.
3. HR 2 sept. 2011, NJ 2012/75 (Dierenartsenpraktijk)
Hierin bevestigde de Hoge Raad het oordeel van het hof dat tussen een aantal dierenartsen
die samenwerkten, in de loop van de tijd stilzwijgend een maatschap was ontstaan. De
dierenartsen die verweerders in cassatie waren, hadden belang bij deze vaststelling omdat
zij dan met succes een groter deel van hun winst (hun maatschap deel) over een groot aantal
jaren konden vorderen. De eiser tot cassatie, ook een dierenarts, betwistte dat van een
maatschap sprake was en stelde zich op het standpunt dat sprake was van overeenkomsten
van opdracht tussen hem en de andere dierenartsen. De Hoge Raad constateert allereerst
dat het hof heeft vastgesteld dat de overeenkomst van maatschap een consensuele,
vormvrije overeenkomst is, die niet noodzakelijk schriftelijk behoeft te worden aangegaan,
en zelfs stilzwijgend, op grond van gedragingen van partijen tot stand kan komen. Als
elementen van een maatschap onderscheidt het hof: overeenkomst, samenwerking,
gelijkheid, verdeling voordeel, inbreng, gerichtheid op voordeel deelnemers. Het hof heeft