Dit is een samenvatting van hoofdstuk 1 t/m 5, 7 en 10 van het boek 'Engels in het basisonderwijs' van Marianne Bodde-Alderlieste en Lauren Salomons. Dit boek wordt gebruikt voor de casustoets in het tweede jaar van de pabo.
Inhoud
Hoofdstuk 1 Introductie Engels in het basisonderwijs............................................................................3
1.1 Rol van ‘Europa’ in het talenonderwijs.........................................................................................3
1.2 Stand van zaken van Engels in het basisonderwijs........................................................................4
1.3 Inleiding op de communicatieve aanpak......................................................................................5
1.4 Buitenschoolse voorkennis...........................................................................................................5
1.5 What’s new?.................................................................................................................................5
1.6 Introductie van vroeg vreemdetalenonderwijs.............................................................................6
1.7 Introductie van Primary CLIL.........................................................................................................8
Hoofdstuk 2 Taalverwerving...................................................................................................................8
2.1 Uitleg van begrippen....................................................................................................................8
2.2 Verwerven van de moedertaal...................................................................................................10
2.3 Taalleervermogen en taalproblemen.........................................................................................10
2.4 Meertaligheid.............................................................................................................................12
2.5 Leren van een tweede of vreemde taal......................................................................................13
2.6 Schijf van vijf voor het vreemdetalenonderwijs..........................................................................14
Hoofdstuk 3 Het vierfasenmodel..........................................................................................................16
3.1 Doel en werkwijze van het vierfasenmodel................................................................................16
3.2 Fase 1: introductiefase................................................................................................................19
3.3 Fase 2: inputfase.........................................................................................................................19
3.4 Communicatieve methode.........................................................................................................22
3.5 Fase 3: oefenfase........................................................................................................................23
3.6 Fase 4: transferfase....................................................................................................................25
Hoofdstuk 4 Meer taaldidactiek...........................................................................................................26
4.1 Invloeden op taaldidactiek.........................................................................................................26
4.2 Verschillende opvattingen over vreemdetaaldidactiek...............................................................27
4.3 Overzicht taaldidactieken...........................................................................................................30
4.4 De beste taaldidactiek................................................................................................................31
Hoofdstuk 5 Vroeg vreemdetalenonderwijs.........................................................................................32
5.1 Didactiek voor vroeg vreemdetalenonderwijs............................................................................32
5.2 Componenten en fasen..............................................................................................................33
5.3 Pedagogische en didactische basisvoorwaarden........................................................................36
5.4 Rol van de leraar.........................................................................................................................38
5.5 Leerlijn........................................................................................................................................40
, 5.6 Activerende speelse werkvormen...............................................................................................41
5.7 Kiezen van lesmateriaal..............................................................................................................42
Hoofdstuk 7 Doelstellingen..................................................................................................................44
7.1 Ontwikkeling van het Europees Referentiekader.......................................................................44
7.2 Kerndoelen voor Engels is het basisonderwijs............................................................................47
7.3 Werken met de kerndoelen in de praktijk..................................................................................48
7.4 Eibo-thema’s...............................................................................................................................48
7.5 Engels in samenhang met andere vakken...................................................................................48
7.6 Einddoelen voor Eibo..................................................................................................................49
Hoofdstuk 10 Flexibel Engels................................................................................................................49
10.1 Voorkennis van leerlingen........................................................................................................49
10.2 Differentiëren op niveau...........................................................................................................49
10.3 Taalspellen................................................................................................................................53
10.4 Liedjes, rijmpjes, tongue twisters en chants.............................................................................54
10.5 Engelse boeken.........................................................................................................................55
10.6 Handpoppen.............................................................................................................................57
10.7 Digitale middelen......................................................................................................................58
2
,Hoofdstuk 1 Introductie Engels in het basisonderwijs
1.1 Rol van ‘Europa’ in het talenonderwijs
Met een Europees talenbeleid wil de Europese Unie (EU) het leren van twee talen naast de
moedertaal (M+2) vanaf jonge leeftijd stimuleren. Een van deze twee talen is een gemeenschapstaal
of lingua franca; de meeste landen kiezen Engels.
In 2012 publiceert de Europese Commissie Een andere kijk op onderwijs: Investeren in vaardigheden
voor betere sociaaleconomische resultaten. Er zijn twee uitgangspunten:
- In 2020 moet minstens de helft van de 15-jarigen in staat zijn tot het voeren van een simpel
gesprek in hun eerste vreemde taal.
- In 2020 moet minstens driekwart van de leerlingen in de onderbouw van het voortgezet
onderwijs ten minste twee vreemde talen leren.
Op 26 september is de Europese dag van de talen. Het doel is om mensen aan te moedigen om meer
talen te leren.
Engels behoort tot de talen met de grootste verspreiding. Daardoor ontstaan met global English, het
gebruik van Engels als wereldwijde communicatietaal, allerlei varianten van het Engels: World
Englishes.
Als gevolg van het Europees taalbeleid is de Raad van Europa in 2001 begonnen met het vaststellen
van een gemeenschappelijk raamwerk van niveauomschrijvingen voor de moderne vreemde talen:
het CEFR. In het Nederlands vertaald: het ERK (Europees Referentiekader voor de Talen).
Er zijn 6 niveaus voor de vaardigheden luisteren, lezen, spreken (interactie), spreken (productie) en
schrijven:
- Basisgebruiker: A1 en A2
- Onafhankelijke gebruiker: B1 en B2
- Vaardige gebruiker: C1 en C2
Het Europese talenbeleid heeft voor Nederland gevolgen:
- Het aantal scholen dat vroeg vreemdetalenonderwijs (vvto) Engels aanbiedt groeit snel,
evenals Engels voor peuters en in de bso.
- Tot 15% van de lestijd mag in het Engels worden gegeven en tot 2019 loopt een pilot met
tweetalig primair onderwijs (tpo) waarbij 30%-50% lestijd in het Engels wordt gegeven. –
- Basisscholen mogen naast Engels ook Frans, Duits of Spaans geven.
- Er is toenemende aandacht voor internationalisering en language and cultural awareness:
bewustwording van andere talen en culturen.
- In het vo neemt het aantal tweetalige scholen toe en in het hoger onderwijs groeit het
gebruik van Engels in de onderwijsprogramma's.
Onder andere door migratie neemt meertaligheid in Nederland sterk toe. Onderzoek toont aan dat
meertaligheid niet ten koste gaat van de moedertaal en dat het veel voordelen heeft.
Omdat we in Nederland veel Engels horen en tegenkomen (op tv, via internet, muziek en in onze
omgeving), is Engels niet moeilijk te leren voor Nederlanders.
We beheersen het beter dan andere nationaliteiten bij receptieve taalvaardigheid. Dit geldt
overigens niet voor productieve taalvaardigheid. Maar omdat de twee talen verwant zijn, maken we
ook vaak fouten zonder het te beseffen. Het gebruik van steenkolenengels of Dunglish komt dan ook
in alle lagen van de bevolking voor. De meesten blijven steken op basisniveau; voor lesgeven in het
po is minimaal B2 nodig; Engels beheersen op C1-niveau is moeilijk.
3
, 1.2 Stand van zaken van Engels in het basisonderwijs
In Nederland is Engels in het basisonderwijs (Eibo) vanaf 1986 en op de pabo vanaf 1983 verplicht.
Meestal wordt Engels vanaf groep 7 gegeven, maar het mag ook eerder. Het streven was 40 uur per
jaar, maar het aantal uren is niet voorgeschreven; de gemiddelde school geeft 20 tot 25 uur Engels
per jaar.
Bij de invoering van Eibo zijn vier voorwaarden genoemd:
- Engels krijgt een geïntegreerde plaats in het basisonderwijs.
- Er komt een longitudinale leerlijn van Eibo naar het vo.
- De leraren in het basisonderwijs worden opgeleid om Engels te geven.
- Er wordt lesmateriaal voor Eibo ontwikkeld.
Aan de eerste twee voorwaarden is nog steeds niet voldaan.
Er zijn kerndoelen, daterend uit 2006, die niet officieel gekoppeld zijn aan het ERK. Ze bieden niet
veel houvast en worden niet officieel getoetst, wel periodiek onderzocht. De communicatieve aanpak
is het uitgangspunt. Vanuit de kerndoelen zijn tussendoelen en leerlijnen beschreven (TULE) die
leiden naar A1 met keuzeniveau A2.
Door meer Engels in de samenleving neemt buitenschoolse exposure toe, waardoor leerlingen soms
meer Engels buiten dan binnen school leren. Engels wordt meer een additional language, een andere
taal dan de moedertaal die voor communicatie kan worden gebruikt, dan een vreemde taal. 64% van
de scholen geeft Engels in groep 7/8; 17% in groep 5/6; de rest in groep 1. Aan de pilot tpo doen 19
scholen mee om te onderzoeken of meer dan 15% lestijd in Engels mogelijk is. Het gebruik van
doeltaal als voertaal vereist minimaal B2 en specifieke vakdidactiek.
De niet verplichte Landelijke Standaard vvto Engels heeft vier gedifferentieerde eindniveaus en biedt
indicatoren voor goed vvto. Drie kwaliteitskeurmerken vvto (Cedin, EarlyBird en TalenT) geven aan
of de school goed vvto biedt. Content and Language Integrated Learning voor het po is als primary
CLIL sterk in opmars. Met de Kieswijzer vvto kunnen scholen goed lesmateriaal kiezen. Er is een
nieuwe, vrijwillige eindtoets Engels po ontwikkeld.
Er is geen opleiding voor een vakleerkracht Engels po. Wel kun je specialist vvto worden. Dat de
groepsleraar meestal Engels geeft, heeft voor- en nadelen. Ook een taalvaardige groepsleraar zal aan
een goede beheersing van het Engels moeten (blijven) werken; audiofragmenten van het lespakket
en de praktijktips in de handleiding geven ondersteuning.
Door de verschillende scenario's voor Engels in het po wordt de variatie in taalniveaus van de
leerlingen steeds groter. Daardoor is de aansluiting van het vo op het po nog steeds moeizaam, voor
leraren vo en voor de leerlingen zelf. Er is geen structurele samenwerking tussen po en vo voor
Engels.
Vaak denken brugklasleraren dat alle leerlingen na 1 jaar vo op hetzelfde niveau zitten, maar er
blijven altijd grote verschillen. Op sommige vo-scholen kunnen de leerlingen een instaptoets maken.
Soms biedt een brugklasmethode extra onderdelen aan voor leerlingen met weinig Eibo, een spel
om te laten zien wat ze al kunnen of (extra) lesstof voor gevorderde leerlingen.
Begin 2016 heeft Platform Onderwijs2032 nieuwe beleidsvoorstellen gedaan:
- Intensiveren van Engels en vroeg beginnen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper manonstreutjes. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
