Samenvatting boek: Terrorisme – Martin Scharenborg
Hoofdstuk 3 – terrorismebepalingen
Door voorfase strafbaar te stellen kunnen opsporingsbevoegdheden eerder ingezet worden
waardoor aanslagen voorkomen kunnen worden hoe dichter de handeling bij voltooiing van het
feit, hoe meer feiten strafbaar zijn en hoe hoger de straf
- Voorfase (de poging) alleen strafbaar als het om misdrijf gaat
- Voorbereiding alleen strafbaar als sprake is van misdrijven met gevangenisstraf van meer dan
8 jaar
- Samenspanning geen voorbereiding juridisch gezien
Verdragen en wetten:
- Tot op heden is Verenigde naties er niet in geslaagd om één allesomvattend anti-
terrorismeverdrag overeen te komen
- Voorbeelden verdragen op pagina 110
- NL heeft verdragen uitgewerkt in wetsartikelen soms moesten terroristen vervolgd
worden voor commune bepalingen, omdat er nog geen specifieke bepalingen voor
terroristen waren veranderde na 9/11
Aangifteplicht terrorisme:
- Om zoveel mogelijk terroristische activiteiten te ontdekken, is het niet melden van
terroristische misdrijf strafbaar.
- Strafbaarstelling dient twee doelen daders ontlopen hun straf niet en mogelijk kunnen
aanslagen voorkomen worden.
- Deze plicht is actief en passief:
o Actief er wordt daadwerkelijk aangifte gedaan
o Passief geen onderzoek naar juistheid
- Art 136 sr en art 160 sv
Samenspanning:
- Art 80 sr = definitie, art 96 +103 sr de strafbaarstelling
- Zorgen in tweede kamer over uitbreiden van de delicten waarvoor samenspanning
voldoende zou zijn door ideeën strafbaar te stellen, zou afstand genomen worden van het
klassieke liberale uitgangspunt dat alleen gedrag strafbaar kan zijn
o Maar de voorgestelde strafbaarstelling van samenspanning ziet op overeenkomsten
tot ernstige terroristische misdrijven, niet ideeën
o Wetsvoorstel werd niet geïntroduceerd
- Drie redenen om samenspanning tot begaan ernstige terroristische misdrijven strafbaar te
stellen:
o Ernstige misdrijven bedreiging staat, samenleving en democratische
staatsinrichting
o Samenspanning leidt tot effectieve bestraffing en bestrijding van terrorisme
o Internationale samenwerking kan worden verbeterd
- Strafbaarstelling van samenspanning maakt strafrechtelijk optreden in voortraject van
terroristische aanslagen mogelijk
- Waar art 46 sr tekortkomt, kan strafbaarstelling van samenspanning uitkomst bieden
, - Samenspanning kent geen inkeerrregeling de wetgever vindt dit niet wenselijk “gelet op
het buitengewoon ernstige karakter van de misdrijven waarbij samenspanning in NL
strafbaar is gesteld”
o Berouw van de dader kan wel van belang zijn voor de vraag of vervolging dient te
worden ingesteld en zo ja, welke straf passend is
- Opzet op samenspanning impliceert opzet op het daarbij overeengekomen te plegen misdrijf
- Aangifteplicht samenspanning (art 135 sr) uitgangspunt: niet doen van aangifte van reeds
gepleegde misdrijven blijft als regel onbestraft, behalve in de gevallen dat het ambt verplicht
tot het doen van aangifte
o Voor ‘kennis dragen’ is geen absolute zekerheid vereist
o ‘indien het misdrijf is gevolgd’ ook poging wordt hier omvat
- Art 80 sr:
o Vereisten voor overeenkomst: het moet definitief zijn, ernstig gemeend,
voorgenomen misdrijf moet voldoende vorm hebben gekregen en in die zin concreet
zijn, wilsovereenstemming (schriftelijk of gesprekken), overeenkomst moet
opzettelijk zijn gesloten
o Niet vereist: geen begin van uitvoering van misdrijf, motief is niet van belang, beide
samenspanners hoeven niet volledig compos mentis (gezond van geest) te zijn
o Is samenspanning te bewijzen middels voorwaardelijk opzet? nee voor
samenspanning is een terroristisch oogmerk vereist en oogmerk omvat geen
voorwaardelijk opzet
o De overeenkomst moet wel bewezen kunnen worden anders vrijspraak
- Art 96 sr overeengekomen misdrijf impliceert welhaast terroristisch karakter
Voorbereiding:
- In 1920 werd in art 96 lid 2 sr de voorbereiding strafbaar gesteld reden was de reële angst
voor het revolutionaire gevaar gold alleen voor zeer zware misdaden (leidde tot veel
vrijspraken) dus in 1994 art 46 sr
o In 2004 de wet terroristische misdrijven in werking getreden via
schakelbepalingen werd de voorbereiding op tal van andere zeer zware delicten van
toepassing verklaard
- Lex generalis (de algemene bepaling inzake voorbereiding) art 46 sr
o Bewust besluit van wetgever om voorbereiding niet nader te definiëren, slechts de
voorwaarden of vereisten van de strafbare voorbereiding
o Gelijkenis tussen voorbereiding en poging: onderscheid tussen absoluut en relatief
ondeugdelijk middel en object dat geldt in de pogingsleer
o Verschil voorbereiding en poging: bij voorbereidingshandeling is nog geen sprake van
een begin van uitvoering van de gedraging waarop het opzet van de dader is gericht
o Het bestaan van de intentie zal op enige wijze uit objectieve omstandigheden
moeten blijken, er dient een zekere veruiterlijking van de intentie te worden
vastgesteld
- Lex specialis (art 96 lid 2 sr)
o Om bij uitzonderlijke situaties, namelijk bij dreiging van een concrete aanslag, zeer
vroeg in te kunnen grijpen sneller mogelijk dan via art 46 sr en art 80 sr
o Vereist is slechts dat met voldoende bepaaldheid blijkt op wel terroristisch misdrijf
de nader aan art 96 2e lid sr, ontleende voorbereidings- of bevorderingshandelingen
waren gericht
, o Strafbaar stellen van voorbereidingshandelingen gaat ver zelfs dagelijkse
handelingen kunnen strafbaar worden
o Ook indien op zichzelf staande handelingen geen strafbare voorbereiding opleveren,
kan uit de combinatie van alle handelingen en het gedachtegoed van de verdachte
tezamen het oogmerk van de verdachte op het voorbereiden van een misdrijf
worden afgeleid
- Bestanddelen art 46 sr:
o Misdrijf waarop naar wettelijk omschrijving een gevangenisstraf van 8 jaar of meer is
gesteld slechts uitgaan van enig misdrijf is onvoldoende, het moet voldoende
concreet zijn
de concreetheideis betreft het delict en niet de kwalificatie van het delict
o opzettelijk het uiteindelijk te begane feit zal een doleus delict moeten zijn, waarbij
het strafbaar opzet op alle bestanddelen van het feit gericht is
voorwaardelijk opzet is voldoende
gangbare bewijsredenering ten aanzien van doleuse schuldvorm is ook hier
van toepassing
oogmerk is voor voorbereiding niet vereist, voorwaardelijk opzet volstaat
o bestemd tot het begaan van het misdrijf voldoende is dat uit de bewijsvoering kan
worden afgeleid dat de bewezenverklaarde gedragingen van de verdachte sterkten
ter voorbereiding van dat misdrijf en dat zijn opzet op het begaan daarvan was
gericht.
Objectieve component bestemming van de voorwerpen die de verdachte
voorhanden heeft (blijken uit aard van voorwerpen zelf of uit samenstel van
voorwerpen, bezien in hun onderling verband) uiterlijke
verschijningsvorm
Subjectieve component intentie van de verdachte
Rechter dient te waken voor te vergaande invulling
Soms kunnen voorwerpen pas in hun onderlinge samenhang of in het
grotere verband met voorwerpen die in een criminele context geplaatst
kunnen worden als voorbereidingsmiddel worden getypeerd
- Bestanddelen art 96 tweede lid sr:
o Oogmerk voorwaardelijke opzet is onvoldoende
o Misdrijf wordt gesproken van ‘het misdrijf’ het soort misdrijf moet derhalve
vaststaan Tijd, plaats en wijze moeten concreet vaststaan
Poging:
- Poging tot het begaan van een misdrijf is strafbaar, mits:
o Een voornemen om een bepaald strafbaar feit te plegen bestaat;
o Sprake is van een begin van uitvoering van het te plegen misdrijf;
o Geen sprake is van vrijwillige terugtred
- Als poging slaagt is dit een deugdelijke poging, anders een absolute of relatieve
ondeugdelijke poging
o Absoluut ondeugdelijk is als het middel niet kan slagen (nooit een begin van
uitvoering)
o Relatief ondeugdelijk is als middel geschikt is, maar omstandigheden het effect
voorkomen
- Poging tot samenspanning mogelijk, maar niet goed denkbaar (er is geen wilsovereenkomst
