Les 1
Grondwet: grondrechten zijn gemaakt om de basis van onze rechtstaat weer te geven.
Drie kenmerken van een staat:
1. Volksgemeenschap
2. Grensgebied
3. Hoogste macht (overheid)
NB er moet erkenning zijn voor internationale gemeenschap
Rechtsstaat
Wat is een rechtsstaat?
1. Bescherming tegen de macht van de overheid
a. Machtenscheiding
2. Gelijke behandeling
a. Grondrechten
3. In vrijheid leven
a. De wet bepaalt wanneer je strafbaar bent
Soorten regels
o Maatschappelijke normen (ongeschreven regels)
o Rechtsnormen (wettelijk vastgelegd)
Wat doet de rechtsstaat
1. Bescherming van burgers tegen overheidsinterventies in zijn privédomein.
2. Rechtsbescherming van plegers van overlast, van verdachten en criminelen.
3. Oplegging inspanningsverplichting ter bevordering en sociale en economische rechten en
burgers.
Machtenscheiding
Trias Politica (Montesquieu)
Doel: staatsmacht spreiden om misbruik te voorkomen (horizontale spreiding)
Dat ziet er als volgt uit:
o Wetgevende macht
o Uitvoerende macht
o Rechtsprekende macht
Machtenscheiding
Parlement
Wetgevende macht
Regering
Wetgevende en
uitvoerende macht
Rechtbank en
rechters
Rechtsprekende
macht
,Grondrechten
Twee belangrijkste categorieën grondrechten
Klassieke grondrechten
o Kenmerken:
Tussen burgers (overheidsonthouding)
Taak overheid (afdwingbaar bij rechter)
Sociale grondrechten
o Kenmerken:
Tussen overheid en burgers (inspanningsplicht overheid)
Moeilijk afdwingbaar bij rechter
Klassieke grondrechten
Vrijheidsrechten Politieke rechten Gelijkheidsrechten
Godsdienst Actief kiesrecht Discriminatie verbod
Meningsuiting Passief kiesrecht
Vereniging en vergadering Recht van petitie
Huisrecht
Onderwijs
Gelijke behandeling (art. 1 GW):
“Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie
wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook,
is niet toegestaan.”
Vrijheid van meningsuiting (art. 7 GW lid 1):
“Niemand heeft voorafgaand verlof nodig om door de drukpers gedachten of gevoelens te
openbaren, vrij te belijden, behoudens ieders verantwoordelijkheid volgens de wet.”
Eerbiediging en bescherming persoonlijke levenssfeer (art. 10 GW):
1. “Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op eerbiediging
van zijn persoonlijke levenssfeer.
2. De wet stelt regels ter bescherming van de persoonlijke levenssfeer in verband met het
vastleggen en verstrekken van persoonsgegevens.
3. De wet stelt regels inzake de aanspraken van personen op kennisneming van over hen
vastgelegde gegevens en van het gebruik dat daarvan wordt gemaakt, alsmede op
verbetering van zodanige gegevens.”
Eerbiediging en bescherming persoonlijke levenssfeer (art. 10 GW):
Dit mag NIET: winkelier mag geen foto ‘winkeldief’ ophangen
Een Amsterdamse tabakszaak heeft van de rechter een verbod gekregen om nog langer een foto van
een 79-jarige vermeende winkeldief in de etalage op te hangen.
Waarom mag dit niet volgens de rechter?
- Vorm van eigenrichting
- Strijd met Auteurswet en Wet bescherming persoonsgegevens
Eerbiediging en bescherming persoonlijke levenssfeer (art. 10 GW):
Dit mag WEL: politie en justitie gewetensvol bij publicatie foto’s verdachten op internet
, Volgens het Centraal Bureau Persoonsgegevens (CBP) hebben politie en justitie de juiste afwegingen
gemaakt bij het publiceren van foto’s van verdachten op internet. Bovendien zijn de foto’s verwijderd
zodra de identiteit van de verdachte bekend was.
In welke regeling is geregeld dat justitie openbaarmaking van foto’s mag doen ter opsporing van
strafbare feiten?
Antwoord: Aanwijzing Opsporingsberichtgeving
Werkgelegenheid (art. 19 GW):
1. “Bevordering van voldoende werkgelegenheid is voorwerp van zorg der overheid.
2. De wet stelt regels omtrent de rechtspositie van hen die arbeid verrichten en omtrent hu
bescherming daarbij, alsmede omtrent medezeggenschap.
3. Het recht van iedere Nederlander op vrije keuze van arbeid wordt erkend, behoudens de
beperkingen bij of krachtens de wet gesteld.”
Bestaanszekerheid (art. 20 GW):
1. De bestaanszekerheid der bevolking en spreiding van welvaart zijn voorwerp van zorg der
overheid.
2. De wet stelt regels omtrent de aanspraken op sociale zekerheid.
3. Nederlanders hier te lande, die niet in het bestaan kunnen voorzien, hebben een bij de wet
te regelen recht op bijstand van overheidswege.
Gezondheid, wonen en vrije tijd (artikel 22 GW):
1. De overheid treft maatregelen ter bevordering van de volksgezondheid.
2. Bevordering van voldoende woongelegenheid is voorwerp van zorg der overheid.
3. Zij schept voorwaarden voor maatschappelijke en culturele ontplooiing voor
vrijetijdsbesteding.
In vrijheid leven
“Eenieder heeft recht op vrijheid en veiligheid van zijn persoon. Niemand mag zijn vrijheid
worden ontnomen, behalve in de wet genoemde gevallen en overeenkomstig een wettelijk
voorgeschreven procedure.”
Bron: art. 6 Europees Handvest voor de Grondrechten
Belangrijke beginselen in Nederland:
o Legaliteitsbeginsel
o Soorten straffen en maximale strafmaat wettelijk vastgelegd
o Ne bis in idem
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper raulhansma. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.