Samenvatting Contracten- & Aansprakelijkheidsrecht
Week 1 - Inleiding
Platformeconomie
Een platformeconomie houdt eigenlijk in dat er op internet organisaties zijn die een
intermediarsfunctie vervullen waarbij zij partijen bij elkaar brengen en specifieke activiteiten
kunnen bevorderen. Voorbeelden zijn Uber, Airbnb, Amazon, eBay.
Deeleconomie
Er is een verschil met de ‘deeleconomie’, een deeleconomie is iets anders dan een platform. Een
voorbeeld van zo een deeleconomie is dat je een auto hebt die je met een ander deelt, omdat
deze ander toch de hele dag stil staat.
Bedrijfsmodellen
Je hebt verschillende soorten platformen en afhankelijk van de soort is er andere regelgeving:
1. Online verkoop (Alibaba, Amazon, bol.com) hierbij bied het platform zelf producten aan of
bied andere de mogelijkheid om dit aan te bieden.
2. Online veiling (eBay) je kan bieden op producten.
3. Dienstverlening (Uber, Airbnb, Peerby) hier worden diensten op aangeboden.
Driepartijenverhouding
Normaliter ontstaat er bij een overeenkomst een afspraak tussen 2 partijen, maar bij platformen
heb je een driehoeksrelatie. Je hebt het platform, de aanbieder (kan een consument zijn) en de
consument (gebruiker).
B2B = Business to business
B2C = Business to consumer
C2C = Consumer to consumer
Het is belangrijk om te bekijken welke rechtsverhouding het betreft. Tussen 2 consumenten bijv.
geldt het consumentenrecht niet, omdat het dan 2 gelijkwaardige partijen zijn.
Het consumentenrecht geldt slechts bij een ongelijkwaardige rechtsverhouding (dus platform-
consument of ondernemer-consument).
Juridische kwalificatie: stappenplan
Als het om een B2C-verhouding gaat (ongelijkwaardige rechtsverhouding dus), dan is het
consumentenrecht (boek 6/7) en het algemeen verbintenissenrecht van toepassing.
Belangrijk om hierbij te beseffen is dat het consumentenrecht grotendeels dwingend recht
betreft en partijen mogen daarom alleen afwijken als dit niet ten nadele van de consument is.
Zo nee↓
, Is er sprake van een andere bijzondere overeenkomst (zoals bijv. huur of opdracht?) Indien
dat het geval is dan zijn de bijzondere regels (boek 7) en het algemeen verbintenissenrecht
van toepassing.
Bijzondere regels gaan namelijk voor algemene regels.
Zo nee↓
Als het gaat om een B2B of een C2C-verhouding (dit zijn gelijkwaardige verhoudingen), dan
is enkel het algemeen verbintenissenrecht van toepassing.
Let op! Kijk ook naar andere regelgeving die van toepassing is naast het
verbintenissenrecht, zoals publieke regelgeving, belastingrecht, AVG.
Toepasselijke regels
Consumentenrecht dat van belang is:
- Informatieverplichtingen dienstverlener (aanbieder aan consument) art. 6:230a-6:239f BW,
(Dienstenrichtlijn) bijv. gegevens wie aanbieder is, contactgegevens en kenmerken van
product/dienst en prijs daarvan
- Informatieverplichtingen verkoper, art. 6:230g-6:230z BW (Richtlijn consumentenrechten)
- Oneerlijke bedingen in algemene voorwaarden art. 6:231 e.v. BW (Richtlijn oneerlijke
bedingen)
- Koop, bijv. bedenktijd, remedies; Boek 7, Titel 1 BW (Richtlijn consumentenkoop)
- Digitale inhoud, bijv. remedies; (Richtlijn digitale inhoud) bijv. video’s, e-books, digitaal
geleverd en niet tastbaar.
- E-commerce, bijv. aansprakelijkheid aanbieder dienst van de informatiemaatschappij art.
6:196c BW (Rl. Elektronische handel) bijv. website, dan bijzondere regels t.a.v. informatie
en aansprakelijkheid en beperking van die aansprakelijkheid.
Ook van belang kan zijn: huur (van woonruimte), opdracht, de Verordening (EU) 2019/1150 ter
bevordering van billijkheid en transparantie voor zakelijke gebruikers van
onlinetussenhandelsdiensten (beschermd kleine ondernemers tegen o.a. onredelijk bezwarende
bedingen in AV, vergelijkbaar met consumentenrechtelijke regeling daarvoor. En rangschikking
van advertenties op een website en is duidelijk welke parameters daarbij een rol spelen).
Het Nederlands recht is niet per definitie van toepassing, want de grootste
platformondernemingen zitten voornamelijk in het buitenland.
Belangrijk internationaal privaatrecht is daarom: Rome I-Verordening en Verordening (EU)
1215/2012. Belangrijke bepalingen: consumenten kunnen een beroep doen op de
consumentenbescherming afkomstig uit eigen nationaal recht en kunnen in hun eigen land
procederen (mits dat platform zich op dat land richt).
Informatiemaatschappij
Platform zegt vaak een dienst te leveren als informatiemaatschappij. HvJEU ging oordelen of dit
het geval was bij Uber; bij Uber zeiden ze het de website en de fysieke dienst één geïntegreerd
geheel was en dus géén dienst van de informatiemaatschappij en dus was die richtlijn niet van
toepassing.
Bij Airbnb had het een andere conclusie
Handhaving van regels, door:
- ACM (zij kunnen een boete leggen of een verbod om actie verder uit te voeren)
- Wet handhaving consumentenbescherming (Whc)
- CPC-Verordening: bevoegdheden van ACM versterkt
- Individuele of collectieve acties van gedupeerden (naar de rechter).
Er is een idee om Europese regelgeving te maken die voorziet in deze driehoeksverhouding van
de platformeconomie. O.a. de aansprakelijkheid van het platform.
,
, Week 2 – Totstandkoming van overeenkomsten in de platformeconomie
Het platform kan een informatieverplichting hebben jegens de gebruikers.
De aanbieder kan een informatieverplichting hebben jegens de gebruikers.
Specifieke, van toepassing zijnde regels t.a.v. informatieverplichting, aansprakelijkheid,
terhandstelling AV.
- De e-commerce richtlijn: van toepassing op alle overeenkomsten (B2B, B2C, C2C)
o Informatieverplichtingen dienstverlener: zelfde als bij dienstenrichtlijn, maar
bijzonder is artikel 3:15d BW lid 2 BW – 6:227a t/m c BW
- Dienstenrichtlijn: van toepassing op alle overeenkomsten (B2B, B2C, C2C)
o De regels zijn alleen van toepassing als de dienstverrichter gevestigd is in een
lidstaat van de EU/EER
o Informatieverplichting: kenmerken dienst, prijs, identiteit dienstverrichter,
contactgegevens, evt. gedragscode (vanaf art. 6:230a e.v. BW)
- Richtlijn consumentenrechten: van toepassing op B2C
o Informatieverplichtingen verkoper, artikel 6:230g-z (uitzonderingen in 6:230h lid 2
BW)
o Verplicht te geven informatie over onder andere: kenmerken van de zaken/diensten,
identiteit, locatie en contactgegevens van de handelaar, de prijs, en indien koop op
afstand: bedenktijd van de consument.
- Richtlijn oneerlijke handelspraktijken: van toepassing op B2C
- (Nieuwe richtlijn modernisering consumentenrecht)
o Daarin is opgenomen dat er transparantie moet zijn t.a.v. listings (advertenties):
namelijk welke parameters gebruikt worden om de volgorde te bepalen, of listings
gesponsord zijn, en de informatie moet direct/eenvoudig toegankelijk zijn vanaf alle
pagina’s van de website.
o Zegt dat een website het moet aangeven als er gebruik wordt gemaakt van
personalised prices.
o Verplichting wordt opgenomen dat het platform de consument informeert over de
status van de wederpartij (of dit een professionele handelaar is of niet) – en dus
consumentenbescherming geniet of niet.
Het weglaten van deze informatie kwalificeert als oneerlijke omissie (kan
recht op schadevergoeding vorderen of ovk vernietigen).
Sancties bij niet voldoen aan richtlijn(en)
Dit kan je helaas niet letterlijk terugvinden in de richtlijnen.
Maar het kan gaan om o.a.: verlenging ontbindingstermijn, niet in rekening kunnen brengen van
kosten, non-conformiteit, schadevergoeding of vernietiging op grond van een oneerlijke
handelspraktijk.
Terhandstelling (algemene) contractvoorwaarden
Dienstverlener informatiemaatschappij (e-commerce)
- Art. 6:227b lid 2 BW
- Art. 6:233 sub b jo. 6:234 lid 2 BW
Dienstverrichter
- Art. 6:230b sub 6 BW
- Art. 6:233 sub b jo. 6:234 lid 1 BW
Andere begripsbepaling.
Weeffouten
Bij de implementatie van de e-commerce-richtlijn en de dienstenrichtlijn zijn een aantal fouten
het BW ingesloten m.b.t. informatieplichten ten aanzien van de algemene voorwaarden.
