Hoofdstuk 14 Hoesten
Hoesten is een reflexmatige beweging van de luchtwegen die een sterke
luchtstroom tot stand brengt, waarmee irriterende bestanddelen naar buiten
worden gewerkt. De hoestreflex komt op gang als receptoren in het slijmvlies
worden geprikkeld door slijm of andere irriterende stoffen. Via de zenuwbanen
wordt het hoestcentrum in de hersenen gestimuleerd. De ademhaling kan
gepaard gaan met bijgeluiden. Een normale ademhaling geeft geen geluid en
gaat zonder moeite. Hoor je toch brommen of rochelen, dan wijst dat op een
abnormale hoeveelheid vocht of slijm in de luchtwegen. Een gierend of piepend
geluid duidt op een vernauwing van de luchtwegen, de ademhaling verloopt met
inspanning (stridor). Een gierend geluid bij inademen noem je een inspiratoire
stridor. Dat wijst op een vernauwing hoog in de luchtwegen, zoals bij ontsteking
in het strottenhoofd (pseudokroep), taai slijm of op een vreemd voorwerp na
verslikken. Een gierende of piepend geluid bij uitademen (expiratoire stridor),
dan is de oorzaak in de lagere luchtwegen gelegen. Dit komt bij astma,
bronchitis, longgezwel of een vreemd voorwerp dat zich diep in de luchtwegen
bevind. Er zijn 2 soorten hoesten:
- De productieve hoest: ofwel slijmhoest. Je hoest slijm op. Dit slijm is afkomstig
van speciale cellen die in grote getale het slijmvlies van de luchtwegen
bekleden: de slijmbekercellen. Bij luchtweginfecties zijn deze cellen in staat
enorme hoeveelheden slijmerig vocht af te scheiden. Tussen de cellen liggen
trilhaarepitheel. Dit zijn cellen die zijn uitgerust met trilharen of cilia. Het
trilhaarepitheel is erg gevoelig voor nicotine. Het slijm van de slijmbekercellen
beschermen het longslijmvlies en dient als transportmiddel voor het afvoeren
van stofdeeltjes, micro-organismen en dode afweercellen. Een toename van de
sputumproductie treedt op bij een ontsteking of een allergie, bij blootstelling aan
irriterende stoffen en wanneer zich een gezwel in de longen bevindt.
- De niet-productieve hoest: ofwel kriebelhoest. Ontstaat door prikkeling van het
slijmvlies van de luchtwegen of door ontsteking van de longbladen. Je kunt hier
last van hebben door irriterende stof, dampen, of rook. Ook kan het gevolg zijn
van medicijngebruik. De meeste mensen met kriebelhoest hebben virusinfectie
van de bovenste luchtwegen. Allerlei irriterende invloeden, zoals de overgang
van warm naar koud, maar ook mist of rook, lokken een hoestbui uit. De
overgevoeligheid of hyperreactiviteit van het longslijmvlies dooft in de loop van
enkele weken uit.
Roken irriteert het slijmvlies en legt de trilhaaractiviteit stil. De meeste
luchtweginfecties zijn virusontstekingen van de bovenste luchtwegen. Dit komt
omdat virussen vaak via de lucht besmettelijk zijn. Je verspreid tijdens het
hoesten kleine waterdruppeltjes met daarin het virus. Deze waterdruppels blijven
zweven en worden weer door iemand anders ingeademd. De luchtweginfectie
breidt zich uit naar de kleinere luchtwegen, spreek je van een acute bronchitis.
Bij gezonde mensen hersteld bronchitis vanzelf. Soms raakt het onderste
gedeelte van de longen, waar de longblaasjes zitten, ontstoken. Er is dan sprake
van een longontsteking of pneumonie. Dit begint nogal een met acuut hoesten,
waarbij slijm dat je ophoest door bloedbijmenging roestbruin is gekleurd (sputum
rufum). Een pneumonie is een ernstige aandoening die levensbedreigend kan
zijn.
1
, Pathologie Periode 8 Leerjaar 2
COPD is een afkorting van ‘Chronic Obstructive Pulmonary disease’ of chronische
obstructieve longziekten. Dit gaat gepaard met verlies van longblaasjes en
verlies van elasticiteit van het longweefsel. Astma bronchiale is een vernauwing
van de kleinere luchtwegen door bijv. een allergie. Het kan uitgelokt worden door
virale luchtweginfectie.
Hoesten kan ook veroorzaakt worden doordat er iets per ongeluk in de
luchtwegen terecht is gekomen. Zo’n vreemd voorwerp noem je een corpus
alienum. Bejaarden met een verminderde slikfunctie zijn gevoelig voor
verslikken, maar ook na een CVA kan iemand slikstoornissen hebben, met een
verhoogd risico op verslikken.
Bij infecties in de neus en bijholten (sinusitis) wordt er slijm geproduceerd die
voornamelijk ’s nachts in de luchtwegen terechtkomt. Dit heet postnasal drip.
Het slijm loopt achter in de keel naar beneden, de longen in.
Longgezwellen zijn te verdelen in gezwellen van het longweefsel (alveolaircel
carcinoom), luchtwegen (bronchuscarcinoom) en longvliezen (mesothelioom). Al
deze gezwellen kunnen gepaard gaan met hoesten. Soms is hoesten zelfs het
eerste symptoom van de ziekte. Het bronchuscarcinoom komt meer voor bij
rokers, het mesothelioom komt nogal eens voor bij personen die zijn blootgesteld
geweest aan asbest.
Slijm dat is opgehoest wordt sputum genoemd. Sputum kan belangrijke
informatie geven over de aard van de aandoening. Van belang zijn de
hoeveelheid, de kleur en de taaiheid. Iemand met astma en personen met
taaislijmziekte ofwel mucoviscidose hoesten dikke stukken abnormaal taai wit
slijm op.
De normale kleur van het sputum is helder of wit tot grijswit. Een gele slijmkleur
zie je veel bij virale luchtweginfecties. Zonder behandeling zal de kleur na enkele
dagen weer normaal helder of wit worden. Geelgroene of groene sputum dat in
klodders wordt opgehoest, komt veel voor bij bacteriële infecties. Rode streepjes
in het sputum duidt op bloedbijmenging. Het kan onschuldig zijn, maar meerdere
malen streepjes bloed in het sputum kan het gevolg zijn van infecties, maar ook
van een longgezwel. Bij een longontsteking zie je soms roestbruin sputum
doordat zich bloed door het groene sputum mengt. Roze schuimend sputum
komt voor bij vochtophoping in het longweefsel (longblaasjes). Dit is het geval bij
longoedeem, zoals hartfalen.
Komt het vaak voor dat je bloed ophoest, zoals iemand grotere hoeveelheden
bloed op (hemoptoë), dan is dit vaak een signaal van een ernstige aandoening.
Er dient dan verder onderzoek gedaan te worden.
Bij een luchtweg aandoening die vanzelf overgaat of goed reageert op therapie,
is er geen aanleiding om het sputum nader in het laboratorium te onderzoeken.
Is het beloop abnormaal of gaat de ziekte niet over, dan is het nodig om een
sputumkweek te laten uitvoeren.
Inhalatiemiddelen worden opgelost in warm water, of als zalf op de borst en rug
gesmeerd.
Antitussiva zijn middelen die de hoest onderdrukken.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elisajacoba. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.