in dit document bevindt zich een samenvatting van Anatomie en pathologie: leerjaar 3 periode 2 cellen en weefsels/ lever en galwegen/ algemene oncologie
Anatomie/fysiologie/pathologie Periode 2 Leerjaar 3
Hoofdstuk 1 Cellen en weefsels
Celdeling:
Door celdeling ontstaan er voortdurende nieuwe cellen en sterven oude
cellen af. Bij jonge mensen in de groei, is de aanmaak van nieuwe cellen
groter dan de afbraak. Er bestaan 2 soorten celdelingen:
- Gewone celdeling: Mitose. Begint met een deling van de celkernen.
Hierna is het aantal chromosomen weer gelijk aan het oorspronkelijke
aantal. Eerst verdubbelt elke chromosoom zichzelf en daarna worden ze
van elkaar getrokken. Uit 1 cel met 46 chromosomen vormen zich dus 2
cellen met elk opnieuw 46 chromosomen. De gewone celdeling komt in
het hele lichaam voor en duurt afhankelijk van het celtype en de
omstandigheden één tot 2 uur.
- Reductiedeling: Meiose. Dit komt alleen in de geslachtsklieren, dus in de
eierstokken (ovaria) en in de zaadballen of testes. Door dit proces
vermindert het aantal chromosomen tot de helft. Dit verklaart ook
waarom het reductie (vermindering) heet. De cellen bevatten dan slecht
23 chromosomen. Deze deling verloopt in 2 stappen, zodat er uiteindelijk
bij de man 4 (zaad)cellen (geslachtscellen) ontstaan. Bij de vrouw gaat
het iets anders. Het celplasma wordt namelijk niet gelijk verdeeld over de
4 dochtercellen. Om straks de bevruchte eicel zoveel mogelijk celplasma
mee te geven, gaat bij de reductiedeling bijna al het cytoplasma naar een
van de dochtercellen. De andere 3 cellen bestaan uit een kern met een
minuscule hoeveelheid cytoplasma met celwand. Deze cellen worden
poollichaampjes genoemd. Alle 3 de poollichaampjes en de eicel hebben
23 chromosomen. Deze lichaampjes worden niet bevrucht.
Dat je lijkt op je ouders wordt bepaald door sociale en milieufactoren,
maar vooral door erfelijke factoren, opgeslagen in de genen. Via de genen
(die zich bevinden in de chromosomen) worden niet alleen positieve
eigenschappen overgedragen, maar ook de minder gunstige zoals
bepaalde ziekten. Diegenen die eigenschappen van genen onderzoekt
noemen we genetica of erfelijkheidsleer. Elke embryo (de zich
ontwikkelende vrucht) heeft na de zaadcel met 23 chromosomen met de
eicel met 23 chromosomen weer 46 chromosomen in zijn cellen, die voor
de ene helft een kopie van zijn vader is en de andere helft van zijn
moeder.
De geslachtscellen van de vrouw bevatten altijd 2 X-chromosomen, die
van de man bevat 1 X-chromosoom en 1 Y-chromosoom.
1 X-chromosoom van de man + 1 X-chromosoom van de vrouw = een
meisje
1 Y-chromosoom van de man + 1 X-chromosoom van de vrouw = een
jongen.
Een sterker gen noemen we dominant, het zwakke gen noemen we
recessief.
1
, Anatomie/fysiologie/pathologie Periode 2 Leerjaar 3
Weefsels:
Een weefsel is een groep cellen met dezelfde vorm en functie. Sommige
weefsels hebben nauwelijks tussenstof, anderen hebben meer tussenstof
dan cellen. VB. respectievelijk dekweefsel en bindweefsel. We
onderscheiden 4 typen:
- Dekweefsel (epitheel): bestaat uit cellen die zonder tussenstof direct
tegen elkaar liggen. Het bevat geen bloedvaten en lymfevaten en kan
daarom nooit erg dik zijn. De voeding moet komen uit de bloedvaten van
het onderliggende bindweefsel en door de weefselspleten de cellen
bereiken. Dekweefsel bekleedt de buitenkant van het lichaam en de
binnenkant van alle holle organen. Bij de bloedvaten heet de
binnenbekleding endotheel. Dekweefsel heeft daarom een beschermende
functie. Ook heeft het meestal een begrenzende functie, denk maar aan
de huid. Naast bescherming heeft dekweefsel ook de functie opnemen en
uitscheiden. Resorptie wil zeggen: het opnemen van het verteerde
voedsel vanuit het darmkanaal naar het bloed. Secretie bedoelen we het
afscheiden van stoffen. Bij secretie maakt men een onderscheid tussen
slijmcellen en klierweefsel. Het dekweefsel kan eenlagig of meerlagig zijn.
Op plaatsen waar kans op beschadiging het groots is, tref e altijd
meerlagig epitheel aan (mond/keelholte en slokdarm). Vanaf de maag is
het verteringskanaal bekleed met eenlagig epitheel: dit vergemakkelijkt
bovendien de opnamen van voedingsstoffen. De vagina en de huid zijn
bekleed met meerlagig epitheel. Dekweefsel hebben verschillende
vormen en functie:
o Epitheel: dit vormt de binnenbekleding van organen die in
contact staan met de buitenwereld (bijv. luchtwegen en het
spijsverteringskanaal)
o Mesotheel (weivlies): dit bestaat uit één laag plaveiselcellen met
een dun laagje bindweefsel met veel zenuwvezels (bekleding
van longen, buikholte en buikorganen)
o Endotheel: dit is één laag plaveiselcellen aan de binnenzijde van
de bloedvaten, het hart en de lymfevaten.
Bijzondere celvormen van epitheel zijn:
o Slijmcellen: slijmbekercellen, ligt tussen epitheelcellen en
produceren slijm. Het komt voor als binnenbekleding van
luchtwegen, het maag-darmkanaal, vagina en baarmoeder. Het
slijm helpt bij het vervoeren van stoffen door het maag-
darmkanaal, bij de bescherming en bij de afweer. De leukocyten
(witte bloedcellen, die verantwoordelijk zijn voor de afweer)
kunnen alleen in het waterige omgeving functioneren. Wanneer
het slijmvlies in bijv. de luchtwegen uitdroogt, is de kans op
luchtweginfecties groot.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper elisajacoba. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
