100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Samenvatting hoofdstuk 4: de late middeleeuwen €4,69   In winkelwagen

Samenvatting

Samenvatting hoofdstuk 4: de late middeleeuwen

 52 keer bekeken  1 keer verkocht
  • Vak
  • Instelling

volledige samenvatting (lesnotities+ ppt + boek) hoofdstuk 4 van het vak geschiedenis van het publiekrecht en de politiek

Voorbeeld 4 van de 31  pagina's

  • 7 januari 2021
  • 31
  • 2020/2021
  • Samenvatting
avatar-seller
HOOFDSTUK 4
De late middeleeuwen: soevereiniteitaanspreken versus communalisme,
consti tuti onalisme en parlementarisme



Graafschap Vlaanderen op het hoogtepunt van zijn macht & rijkdom. Terug te vinden in de kunsten
o.a..

Algemeen: Frankrijk en Duitsland 2 grote machten -> Vlaanderen deels toebehoort aan beide delen

Heel wat spanningen tussen beide vorsten -> vaak oorlog

Vlaanderen probeert daar voordeel uit te halen

Engeland -> Willem de veroveraar eig. een fransman die het kanaal is overgestoken en op de troon
zit sinds 1066.

Alle vorstendommen zijn aan elkaar gerelateerd eigenlijk.

Ook de periode van de 100-jarige oorlog = strijd tussen Engeland en Frankrijk -> Hugo capet sterft en
zen lijn sterft en dan claimt de Engelse koning de troon in Frankrijk -> leidt tot een conflict die ong.
100 jaar duurt

- De maagd van Orléans = jean-darc die de Franse troepen aanvoerde om de Engelse te
verdrijven en uiteindelijk eindigt op de brandstapel
o Het figuur van het verzet van Frankrijk
o Geen eerlijk proces gehad
o Bevreesd dat een vrouw die zich huldde in manskleren de troepen kon aanvoeren
- De pest:
o Met schepen uit Azië en door ratten aan land zijn gekomen in Italië -> zo verspreid
door Europa
o De pest is plots verdwenen na een drietal eeuwen -> zonder enige reden eigenlijk
- Belangrijk voor onze contreien:
o Aantal graven van Vlaanderen:
 Gwijde van Dampierre
 De gulden sporenslag -> het is Gwijde van Dampierre die de fransen
verdrijft uit Vlaanderen
 Maar niet zo zeer waar want hij at op dat moment in een Franse cel
 Robrecht II van Béthune
 Zat ook in de cel toen
 Lodewijk I van Nevers
 Lodewijk II van Male
 Zijn dochter huwt met de eerste bourgondische hertog
 Het moment dat onze contreien onder de Bourgondiërs valt
 Gezorgd dat ons Vlaanderen werd verenigd in een personele unie
 Filips de stoute -> “stoute” voor daadkrachtigheid, durven
o Huwt dus met de enige dochter van Lodewijk van male ->
Margaretha van male

, o Heeft hem ook geholpen met zijn vlucht uit Gent voor de
oproerkraaiers in Gent
o Gent was de rijkste stad van Vlaanderen en toonden dat wel
eens door in opstand te komen en te zeggen dat ze niet
akkoord zijn met het beleid
o Stroppendragers -> straf voor Gentenaars nadat ze weer
eens een keizer (dit geval keizer Karel) hadden geschoffeerd
en gezegd wij gaan geen belastingen betalen, wij gaan niet
bijdragen aan de oorlog die u wilt voeren
o zijn zoon Jan zonder vrees: neemt over
o zit niet lang genoeg op de troon om voor uitbereiding te
zorgen
o ambitie is de eenmaking van het bourgondische rijk met de
gebieden tot en met het graafschap Vlaanderen
o Jan zonder vrees vermoord in Parijs door de Franse koning
en zijn gevolg
o Filips de goede zorgt pas voor de gebiedsuitbreiding -> de
hertogen van Bourgondië een van de rijkste in de wereld ->
graafschap Vlaanderen één van de rijkste gebieden in het
westen -> door Vlaams laken (wol)
o Karel de stoute -> slaagt erin het middenrijk te
reconstrueren
 maar eventjes
 wordt op een slagveld gedood
 zijn dochten neemt het over -> Maria van
Bourgondië -> moeder van de Habsburgse
overheersing hier -> huwt met Maximiliaan van
Oostenrijk en zij slagen erin om samen het grootste
rijk op dat moment v.d. wereld te maken -> zoon:
Filips de schone -> zijn zoon keizer Karel (wereldrijk)
-> machtigste keizer (in gent in prinsenhof geboren)

A. Communalisme (de steden)
- Rond 1300 grote dichtheid van steden
o Belangrijke steden in Europa : Ieper, Douet, Rijsel, Kortrijk, Roeselare, Gent en
Brugge
o Gent is een koploper -> 2de grootste stad boven de alpen -> in West-Europa dus
o De grootste stad blijft doorheen de geschiedenis Parijs (en Londen)
- Ook 2de concentratie van steden in het noorden van Italië
o Te wijten aan handel en economie
o Vooral geldeconomie
 Zorgen voor sponsering bv de medici
- Grote handelsroute tussen Vlaanderen en noord-Italië
o Zorgt voor economische wisselwerking tussen beide regio’s -> zorgt voor veel
rijkdom
o Brugge werd het Venetië van het noorden genoemd -> was toonaangevend
- Hoe word je een stad?

, o Is de bevolking belangrijk?
 Bevolkingsaantal is niet van belang
 Hoeft niet groot te zijn
 Bv Durbuy is niet groot maar een stad
o Ook niet van belang de economische ontwikkeling
o Belangrijk: dat men het recht gekregen heeft om stad genoemd te worden
 Een gunst dat wordt gegeven door de koning -> KB
 Één v.d. laatste toekenningen waren Genk en Waregem



B. Stadrechten of stadsprivileges
- De facto: de stad als socio-economische entiteit
o Steden werden meestal gecreëerd aan drukke kruispunten of waterlopen waar men
handel en nijverheid kan drijven en zich kan settelen
o De facto reeds in de romeinse tijd
 Tongeren: rond 150
 Belangrijke stad want lag heel dicht bij de grenzen met het
Germaanse rijk -> moest een versteviging komen om de grens te
kunnen bewaken
 Waren heel veel militairen gecasaneerd
 Uiteindelijk werd het zo een belangrijke centrum dat er een
administratieve hoofdplaats werd van een civitas
 Vandaag: niet meer zo een belangrijke stad
 Doornik:
 Hoofdstad van het Frankische rijk op een bepaald moment
 De verstedelijkte centra blijven dus ook in de Frankische periode
verder bestaan
o Enkele kernen in Germaanse tijd -> overleefd en bleven zich verder ontwikkelen
o Late middeleeuwen: bloei (echte opleving v.d. steden)
 (=> pas nu krijgen ze stadsrechten)
 Stadhuis van Leuven: het hertogdom Brabant
 Toont de rijkdom op dat moment v.d. stad
 Gotisch bouwwerk
 Ook het belfort toont aan dat het een stad is
 Iets typisch Vlaams
 Lakenhal in Ieper
 Ieper was een koploper in Europa door het laken
 Het grootste gebouw ter wereld geweest een bepaalde periode
 Het was ook het hoogste wereldlijke gebouw ter wereld
 Achter de lakenhal ligt de sint maarten kathedraal
 Na WOI in puin gelegen en heeft dit volledig gereconstrueerd
 => legitimatie v.d. macht => forum waar het stedelijk gezag zich presenteert
 Grote steden vandaag niet vergelijkbaar met “groot” toen
 Een grootstad is een paar 10 000 inwoners toen en een heel grote
stad voorbij 100 000
 Gent zou dus als een grootstad aanzien worden want telde 65 000
inwoners ongeveer (vandaag: 300 000 inwoners ong.)

,  “groot” dus heel relatief -> populatie varieert
 Kunst
 Van Eyck, van der broes,…
 Worden overal in Europa gevraagd en besteld
 Nieuw: erkenning
 Erkeninning v.d. stad
 De graaf zal hun een stadrecht toekennen en een privilege
toekennen
 De eerste stadsprivilege was voor Hoei (1066)
o Ligt in het prinsbisdom Luik
 Geraardsbergen volgt kort daarop (1068)
o Ligt in et graafschap Vlaanderen
- De iure: publiekrechtelijke erkenning door “stadrecht”
o D.m.v. stadrecht dat wordt verleend door een hogere overheid
 Belang: stadrecht en stadsburgers
 Stadrecht is de constitutie, grondrecht van een stad
 Daar moeten we de basis zien voor wat wij vandaag als
grondwettelijk recht beschouwen -> de organisatie v.d. staat
beschouwen
 Constitutie waarin wordt neergeschreven hoe de stad werkt en
welke instellingen er allemaal zijn, hoe het bestuurd wordt,…
 Stadsburgers:
o Normaal hangt macht af van bezit, van gronden,…
o Deze hebben politieke rechten omdat men in de stad woont
-> men hoeft dus niet een bepaald niveau van rijkdom te
halen voor deze rechten
 Erkenning: toen, maar nu nog
 Vorst die erkend daar rechten aan te geven en geldt enkel binnen die
muren
 Uitzondering: banmijl -> de cirkel errond voor ook de landelijke
omgeving
 De erkenning gebeurd nog altijd door de koning via KB
o Aparte juridische status toekent (publiekrechtelijke
rechtspersoon) -> eigen overheidsrechten
o Stad is dus de tussenstap geweest in de evolutie naar een
nationale staat
 Stadsrecht breekt het landrecht
 Stadsrecht is iets bijzonder en komt niet overeen met wat normaal
gezien zou gelden
 Zijn dan ook bijzondere organen voor nodig voor de naleving en
toezicht (bescherming)
 Het is een gunst van de vorst maar niet zeker of het houdbaar is
o De macht van de stad is ook afhankelijk van de hoeveelheid
men de vorst kan en wil financieren
 Eigen organen bestuur/ rechtspraak
o Formeel: document, gezegelde keure
 Meestal op perkament -> houdt langer en heeft meer cachet
 Staat in wat de juridische staat is van de stad -> staat in de keure of charter

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoniemmm007. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 64438 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€4,69  1x  verkocht
  • (0)
  Kopen