Hoorcolleges Internationaal en Europees Strafrecht
Hoorcollege 1: Inleiding en rechtsbronnen
Begrippen:
➔ Internationaal strafrecht = internationaal publiek recht maar ook nationale regels
m.b.t. internationale samenwerking
➔ Europees strafrecht = meestal het strafrecht van de Europese Unie
➔ Droit pénal international = nationaal strafrecht met betrekking tot internationaal
strafrecht
➔ Droit international pénal = internationaal strafrecht
➔ Supranationaal strafrecht = wordt vaak EU recht mee bedoeld. Omdat de EU een
supranationale organisatie is.
➔ Transnationaal strafrecht =
➔ ‘’Internationaal en Europees strafrecht’’: HISR minus hoofdstuk 9
Belangrijke aandachtspunten:
➔ Internationalisering van de strafrechtspleging
➔ Rechtsvorming, bronnen en actoren
➔ Soevereiniteit, intergouvernementeel versus supranationaal
➔ Harmonisatie van materieel en formeel strafrecht
➔ Vertrouwensbeginsel en beginsel van wederzijdse erkenning
➔ Fundamentele rechten
➔ Ne bis in Idem
Soevereiniteit:
➔ Intern: een soevereine staat heeft de bevoegdheid om binnen zijn territoir bindende
beslissingen te nemen
➔ Extern: een soevereine staat hoeft daarbij geen inmenging van andere staten te
dulden
Intergouvernementeel perspectief → soevereine staten binden zichzelf in onderlinge
samenwerking
Supranationaal perspectief → een autonome rechtsorde, geplaatst boven lidstaten, beperkt
hun bevoegdheden
Rechtshulp in strafzaken:
➔ Primaire rechtshulp:
o Staat A doet afstand van uitoefening recht tot vervolging/strafexecutie
o Staat B neemt vervolging/strafexecutie over
➔ Secundaire rechtshulp:
o Staat B verricht ondersteunende handeling t.b.v.
opsporing/vervolging/berechting/strafexecutie in staat A
o Uitlevering/overlevering
o ‘Kleine’ rechtshulp (bijv. doorzoeking en inbeslagneming)
,Hoe werkt rechtshulp en welke belangen spelen daarbij een rol?
Twee modellen van het strafproces
Onderwerpen
Europees strafrecht
› Soevereiniteit vs. autonome rechtsorde
› Handvest v/d grondrechten
› Harmonisatie mat./proc. recht
› Politiële en justitiële samenwerking
› Europese handhavingsinstanties
Harmonisatie en doorwerking van EU-strafrecht
› Harmonisatie van materieel strafrecht
› Harmonisatie van strafprocesrecht
› Toepassing van geharmoniseerde rechtsregels in de strafrechtspraktijk
▪ Rechtstreekse toepassing
▪ Omzetting in nationale wetgeving
▪ Rechtstreekse werking
▪ Conforme interpretatie
,Rechtsmacht
› Verschil materiële en formele rechtsmacht
› Welke gedragingen vallen onder de Nederlandse strafrechtsmacht?
› Regelingen in art. 2-8d Sr en lagere regelgeving
› Beginselen van rechtsmacht
› Verhouding internationaal recht – nationale rechtsmacht
Uitlevering en overlevering
- Nederlandse wetgeving, verdragen en EU-wetgeving
› Twee modaliteiten van internationale
samenwerking in strafzaken
▪ Klassieke internationale
samenwerking
▪ Samenwerking op basis van
wederzijdse erkenning
Overdracht en overname van strafexecutie
› Nederlandse wetgeving, internationale verdragen, EU-wetgeving
› Samenwerking: klassieke grondslag en wederzijdse erkenning
› Resocialisatiebeginsel; vermijden van straffeloosheid
› Omzetting (exequatur) of voortgezette tenuitvoerlegging?
› Verbod op verzwaring van straffen
› Politieke gevoeligheden en ideeën over gelijkheid en rechtvaardigheid van straffen
Overdracht en overname van strafvervolging
› Nederlandse wetgeving en internationale verdragen
› Samenwerking alleen op klassieke grondslag
› Rechtsmacht?
› Overdracht gehele onderzoek
› Sterke voor- en tegenstanders
› Recente wetswijziging
Opsporingshulp en kleine rechtshulp (en het Europees Onderzoeksbevel)
› Nederlandse wetgeving en internationale verdragen
› Samenwerking
▪ op klassieke grondslag
▪ met wederzijdse erkenning
› Recente wetswijzigingen
› Relatief informeel
Ne bis in idem
› Verbod van dubbele vervolging
› Verschillende rechtsbronnen, verschillende interpretaties
, Rechtsbronnen
Nederlands recht
› Wetgeving
▪ Wetboek van Strafrecht
- Rechtsmacht; ne bis in idem
▪ Wetboek van Strafvordering
- Kleine rechtshulp
- Overdracht en overname van strafvervolging
▪ Bijzondere wetten
- Uitleveringswet, Overleveringswet
- WOTS, WETS
Internationaal recht
› Bilaterale verdragen
› Multilaterale verdragen
▪ Raad van Europa
▪ VN
› EU-recht
▪ EU-verdrag
▪ Verdrag betreffende de werking van de EU
▪ Handvest van de grondrechten van de EU
▪ Secundair EU-recht
Jurisprudentie
› Hoge Raad
› EHRM
› Hof van Justitie EU
Strekking transnationaal strafrecht artikel
Normen die in een of meerdere landen ontwikkeld zijn, internationale erkenning hebben
gekregen en andere landen overnemen. Strafrechtelijke samenwerking mogelijk. Denk
vooral aan terrorisme, drugs, witwassen etc.
Belangrijke lijnen: als je dat soort problemen inventariseert op internationaal niveau dat je
dan eigenlijk twee dingen kan doen 1. Harmoniseren (een definitie) 2. We moeten gaan
samenwerken om het te bestrijden. Deze lijnen zie je vaak naast elkaar. Sommige landen
hebben een voorkeur zoals VK bijvoorbeeld, die wil liever optie 2.
Overwegingen over die twee lijnen zijn belangrijk.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliavanderhorst. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.