Risico Toepassing
Evenementen
Veiligheidsrisico’s op Pinkpop
Door:
AIV-IV1
28 oktober 2019
Hogeschool Utrecht
Instituut voor Veiligheid
Integrale Veiligheidskunde
Voltijdopleiding Bachelor
Jaargang 2019-2020
Jaar 1
Cursuscode: AIV-V1RT-18
,Voorwoord
Sinds 1970 wordt jaarlijks het popfestival Pinkpop gehouden. In de loop der jaren is dit
popfestival uitgegroeid tot het grootste popfestival van Nederland. Jaarlijks genieten
zeventig duizend bezoekers van nationale en internationale artiesten in de popwereld. Om
zeventig duizend bezoekers in de goede banen te leiden, is een uitgebreid veiligheidsplan
nodig. Om tot dit veiligheidsplan te komen is uitvoerige analyse van de risico’s die zich voor
kunnen doen op het Pinkpop festival benodigd.
Op een festival als deze zijn talloze scenario’s mogelijk en om deze allemaal individueel te
tackelen is een onmogelijke opdracht. In dit onderzoeksverslag kijken we naar een aantal
risico’s, gaan we er dieper op in en bekijken we verschillende maatregelen en bijbehorende
actoren om dit risico zo klein mogelijk te houden.
In combinatie met vele bedrijven en hulpdiensten doen zich relatief weinig ernstige
incidenten voor op Pinkpop. Dit is te danken aan duidelijke communicatie, goede
samenwerking en handelen volgens het veiligheidsplan opgesteld door de veiligheidskundige
in samenwerking met Pinkpop.
Het verslag is gebaseerd op vele bronnen, die we apart waarderen aan de hand van 5
verschillende criteria.
Dit onderzoeksverslag is gericht aan docent Daphne Van Waarde. Het is gemaakt in opdracht
van de Hogeschool Utrecht (HU), voor het vak Onderzoeksvaardigheden in samenwerking
met het vak Fysieke en Sociale Veiligheid.
2
,Inhoudsopgave
Voorwoord.................................................................................................................................................... 2
Probleemschets............................................................................................................................................. 3
Inleiding op het onderwerp..................................................................................................................................4
Doelstelling......................................................................................................................................................5
Vraagstelling....................................................................................................................................................5
Onderzoeksverantwoording........................................................................................................................... 5
Toelichting zoekstrategie......................................................................................................................................6
Waardering bronnen............................................................................................................................................7
Risico’s.......................................................................................................................................................... 8
Inleiding Risico’s Pinkpop......................................................................................................................................8
Noodweer tijdens Pinkpop............................................................................................................................. 9
Omstandigheden................................................................................................................................................10
Gevolgen.............................................................................................................................................................11
Kans....................................................................................................................................................................11
Maatregelen en actoren.....................................................................................................................................14
Verdrukking tijdens Pinkpop........................................................................................................................ 14
Omstandigheden................................................................................................................................................15
Gevolgen.............................................................................................................................................................16
Kans....................................................................................................................................................................16
Maatregelen en actoren.....................................................................................................................................17
Diefstal op Pinkpop...................................................................................................................................... 18
Omstandigheden................................................................................................................................................18
Gevolgen.............................................................................................................................................................19
Kans....................................................................................................................................................................19
Maatregelen en actoren.....................................................................................................................................19
Literatuurlijst............................................................................................................................................... 22
Bijlage......................................................................................................................................................... 24
Bijlage 1. Printscreen Braint Eindtoets...............................................................................................................24
............................................................................................................................................................................25
Bijlage 2. Mindmaps...........................................................................................................................................25
Bijlage 3. Printscreen Informatievaardighedentoets..........................................................................................25
Bijlage 4. Pinkpop Plattegrond...........................................................................................................................26
Probleemschets
3
,Inleiding op het onderwerp
Veiligheid betekent het effectief beschermd zijn van mensen tegen persoonlijk leed, in de
vorm van fysieke en sociale veiligheid. Dit onderscheid ligt in de oorsprong van het onheil;
fysieke veiligheid duidt op veiligheid tegen ongevallen en incidenten uit niet-menselijke
oorsprong bijvoorbeeld brandveiligheid, wateroverlast of verkeersongevallen. Sociale
veiligheid duidt op veiligheid tegen onheil met een menselijke oorsprong zoals misdrijven,
overtredingen, en overlast door anderen (Stol, 2016).
Veiligheid is uiteraard van groot belang bij evenementen. Evenementen zijn verplaatsbare
georganiseerde gebeurtenissen die toegankelijk zijn voor een bepaalde verzameling mensen.
Vanwege de aanwezigheid van een groot, divers publiek is veiligheid een belangrijk punt in
de organisatie van het evenement. Veiligheid kan worden gewaarborgd door een inschatting
te maken van risico’s. Een risico is de kans dat een potentieel gevaar uitmondt tot een
daadwerkelijk incident en daarmee letsel of schade als gevolg. Op evenementen doen zich
dus fysieke risico’s en sociale risico’s voor. Zo gebeurde er een ernstig ongeval op 25 mei
2019 op een festival in Breda waarbij een vrouw uit een tokkelbaan viel en ernstig gewond
raakte (NOS, 2019). In 2014 werd een 17-jarige jongen doodgestoken op een festival in
Dronten. Er brak een vechtpartij uit waarbij een mes is getrokken. Een incident dat valt
onder sociale veiligheid (AD, 2014).
We spreken hier van negatieve risico’s, over ongewenste gebeurtenissen. Door deze risico’s
te inventariseren en voorzorgsmaatregelen te treffen tegen de verschillende risico’s kan men
de kans op incidenten verkleinen en daarmee de veiligheid vergroten. Risico’s die men
vermoedt, maar waartegen geen maatregelen genomen kunnen worden noemt men
restrisico’s. Restrisico’s zijn ook bij elk evenement aanwezig. Een goed voorbeeld van een
restrisico is het krijgen van een hartinfarct door een bezoeker. Er zijn geen redelijke
maatregelen te bedenken om dit te voorkomen. Wel kunnen er maatregelen getroffen
worden om een dergelijk incident op te vangen, bijvoorbeeld door AED en EHBO posten
(Stol,2016).
Aanleiding
Dit onderzoek gaat over risico’s bij het evenement Pinkpop. Pinkpop is Nederlands oudste en
bekendste popfestival. In 1970 werd Pinkpop voor het eerst georganiseerd door Jan Smeets,
het vond plaats in Geleen. De naam ‘Pinkpop’ komt van ‘Pop met Pinksteren’ en het festival
wordt meestal in het pinksterweekend georganiseerd. Het festival was eerst een eendaags
festival maar groeide uit tot een meerdaags Festival in Geleen, Baarlo (één keer in 1897) en
later in Landgraaf. Het festival is inmiddels niet meer weg te denken uit de Nederlandse
festivalscène. (Pinkpop, 2019)
In dit verslag gaat de onderzoeker uitlichten welke risico’s zich zouden kunnen voordoen op
het evenement Pinkpop, en welke maatregelen daarbij voor een vergrote veiligheid kunnen
zorgen. Incidenten doen zich vaak voor rondom Pinkpop of andere grote festivals. Daarom is
het van belang om een actuele inschatting te maken van risico’s die zich voordoen. De
wereld verandert continu en dit heeft zijn uitwerking in de risico’s waar men rekening mee
moet gaan houden. Bijvoorbeeld criminaliteit op en rondom festivals. Volgens onderzoeken
van de Politieacademie in 2014 (“Intelligence bij evenementen” en “Opsporing bij
4
,evenementen”) wordt criminaliteit op festivals doorgaans zeer ondermaats
geïnventariseerd, en dat terwijl op bijvoorbeeld het populaire festival Defqon in 2014 279
aanhoudingen zijn verricht. (De Drontenaar, 2014).
Op dit moment wordt er dus niet optimaal gekeken naar veiligheidsaspecten op festivals.
Hoewel er genoeg aandacht is voor ‘crowdmanagement’, zijn andere veiligheidsrisico’s het
ondergeschoven kindje. In dit onderzoek gaat de onderzoeker dieper in op deze andere
veiligheidsrisico’s en mogelijke actoren die dit risico kunnen ondermijnen. Veiligheid is een
dynamisch begrip en is altijd aanwezig, veiligheid is overal.
Doelstelling
De doelstelling voor dit onderzoeksverslag is:
Inzicht krijgen in welke sociale en fysieke risico’s zich voor kunnen doen bij Pinkpop en wat er
gedaan kan worden om deze risico’s te voorkomen of te beheersen.
Vraagstelling
De vraagstelling voor dit onderzoeksverslag is:
Welke sociale en fysieke risico’s kunnen er zich voordoen bij Pinkpop en wat kan er gedaan
worden om deze risico’s te voorkomen of te beheersen?
Om deze vraag goed te kunnen beantwoorden behandel ik de volgende deelvragen:
- Welke drie veiligheidsrisico’s zijn van toepassing op het evenement?
- Welke maatregelen kunnen genomen worden om die veiligheidsrisico’s te voorkomen
of te beheersen?
- Welke actoren spelen hierbij een rol?
Onderzoeksverantwoording
5
, Toelichting zoekstrategie
Ik ben begonnen met het maken van een mindmap via een site die mij een overzichtelijk en
net format gaf om de mindmap op te stellen. Daarna ben ik gaan brainstormen over een
onderwerp. Ik heb verschillende zaken afgewogen waar veiligheid een belangrijk aspect is.
Hier kwam al snel uit: Pinkpop. Ik heb hiervoor gekozen omdat het een groot festival is waar
veel over te lezen is en vaak in het nieuws komt, zowel positief als negatief.
In mijn mindmaps ben ik gaan brainstormen over veiligheid op Pinkpop in de breedste zin
van het woord (zie bijlage 2). Daaruit kwamen verschillende onderwerpen, ik heb hiervan de
onderwerpen gekozen die mij het meest aanspraken. Met deze onderwerpen ben ik gaan
zoeken naar deze en hieraan verwante termen. Termen zoals, Pinkpop, evenementen,
crowdmanagement, festival, ongeluk op festival, zomerfeesten. Door het gebruik van veel en
verschillende trefwoorden kwamen verschillende bronnen bovenaan in Google en Google
Scholar. Ook konden deze bronnen gemakkelijk worden bevestigd door het gebruik van
synoniemen en verwante trefwoorden. Deze verwante trefwoorden heb ik meermaals
gehaald uit de literatuurlijst van andere artikelen. Dit gaf een sneeuwbaleffect en het aantal
artikelen tot mijn beschikking werd daardoor aanzienlijk groter. Dit noemt men ook wel de
sneeuwbalmethode. Door hiervan gebruik te maken heb ik gemakkelijk nieuwe artikelen
kunnen vinden met nieuwe informatie of andere artikelen kunnen controleren.
In de les onderzoeksvaardigheden hebben we ook aandacht besteed aan de HU-bibliotheek.
Middels HUGO heb ik gezocht naar informatie uit wetenschappelijke bronnen uit de HU-
bibliotheek. Voor onderwerpen waar ik een breder informatie overzicht wilde hebben
gebruikte ik het informatiebronnen register van de HU-bibliotheek. Daarnaast gebruikte ik
ook de HBO Kennisbank ter inspiratie hoe ik een verslag/onderzoek logisch kon opzetten.
Een simpel trucje op Google is “AND” “NOT” en “OR” hebben mij ook erg geholpen.
Bijvoorbeeld door dit in te vullen op Google: evenementen AND veiligheid, krijg je pagina’s
waarin beide termen in voorkomen. Als je bijvoorbeeld iets wilt zoeken over noodweer maar
niet over extreme hitte dan gebruikte ik op google: “Noodweer” NOT extreme hitte. Daarbij
is wel belangrijk dat je het woord wat je juist wel nodig hebt tussen aanhalingstekens
plaatst. Bij termen waar je minstens één van de twee nodig had, zette ik er OR tussen.
Bijvoorbeeld Pinkpop OR Festival. Ook artikelen waar Pinkpop en Festival genoemd werden
kwamen dan naar boven. Hier heb ik heel veel aan gehad.
Een ander waardevolle tip was het vertalen van trefwoorden naar het Engels. In het
Nederlands zijn veel onderzoeken te vinden, maar het overgrote deel van de relevante
onderzoeken is Engels geschreven. Om die reden is het waardevol om in Engelse
trefwoorden te zoeken die mij dan naar Engelse onderzoeken leidden, met mogelijk nieuwe
informatie.
Sommige zoekresultaten waren in de vorm van websites, andere waren bestanden, vaak
PDF-bestanden. Om tijd te besparen en dus niet het hele document door te hoeven lezen,
loont het om met de zoekfunctie (CTRL + F) het trefwoord in het bestand op te zoeken. Dit
leidde mij dan vaak ook naar het meest relevante stuk van het document.
6