in deze samenvatting staat alles van periode 2 leerjaar 2 van de opleiding VED. Hierin staat de informatie die nodig is voor de kennis toets. Hierin staan de kennisclips uitgelegd, informatie uit UN (understanding nutrition), overige bronnen en de informatie van de lessen met opdrachten
Natrium en Kalium
Literatuur:
_Whitney, E. & Rolfes, S.R. (2013 of 2016). Understanding Nutrition. (13e of 14e druk). Belmont,
CA: Wadsworth Cengage Learning
Het mediterraan voedingspatroon:
- Geen specifiek dieet maar een verzamling van eetgewoonten die traditioneel door de
volken aan de mediterrane zee gevolgd werd.
- Heeft betrekking op het dieetprofiel van eind jaren 50 en begin jaren 60 van de
vorige eeuw.
- Staat in (wetenschappelijke) belangstelling vanwege de positieve
gezondheidseffecten.
Mediterrane landen zijn met name: Spanje, Portugal, Frankrijk, Italië, Griekenland.
Karakteristieken van dit voedingspatroon:
(voedingsmiddelen)
In vergelijking met het westers voedingspatroon bevat het mediterrane voedinsgpatroon uit:
De totale en% is niet lager
Meer:
- Groente, fruit
- Kruiden
- Vis
- Plantaardige olie, vooral olijfolie als voornaamste vetbron
- Noten en zaden
- Matig hoeveelheid rode wijn
Minder:
- Varkens- en rundvlees
- Boter
- Room
Meer:
- Vezels
- Complexe KH
- Vitamine C
- Omega 3- vetzuren (zowel EPA/DHA als alfa-linoleenzuur)
- Fytochemicalien
,Gezondheidseffecten van dit voedingspatroon:
Positieve effecten op veel voorkomende chronische aandoeningen zoals: HVZ, metabole
stoornissen, bepaalde kankersoorten.
Natrium:
Belangrijke rol in lichaamsprocessen:
- Natrium is het belangrijkste ion van de extracellulaire vloeistof
- Behoud normale vloeistof en elektrolyten balans.
- Helpt ook om de zuur-base balans te behouden
- Essenstieel voor zenuwimpuls overdracht en spiercontractie
- Wordt gemakkelijk geabsorbeerd door het darmkanaal en reist vrij in het bloed tot
dat het de nieren bereikt, die alle natrium uit het bloed filteren. Dan geven de nieren
de precieze hoeveelheid natrium die het lichaam nodig heeft terug aan het bloed.
De hoeveelheid uitgescheiden natrium is ongeveer gelijk aan de hoeveelheid
ingenomen natrium op een dag.
Wanneer het natrium gehalte in het bloed stijgt (dus wanneer iemand gezout voedsel
eet) signaleert dorst de persoon om te drinken tot dat de juiste natrium naar water
concentratie is herstel. De nieren scheiden dan het teveel aan water en het teveel
aan natrium samen uit.
Natrium en hypertensie (hogebloeddruk)
Zout (natriumchloride) is de boosdoener voor een te hoge bloeddruk. Dit heeft een groter
effect dan dat je alleen natrium of chloride hebt of in combinatie met andere ionen. De
,verhoging van bloeddruk in reactie op hoge zout inname kan onmiddellijk zijn en is
onkeerbaar met zout beparkering.
- Een zout-beperkernde voeding verlaagt bloeddruk en verbetert bloedvatenverwijding
ook mensen zonder hypertensie.
- Een eetpatroon is effectief in het verlagen van de bloeddruk: DASH (dieetbenadering
die hypertensie stoppen) kalium rijk
Een hoge zout inname wordt ook geassocieerd met een verhoogde calciumuitscheiding.
Kalium kan de calciumuitscheiding voorkomen. Daarom wordt er bij zout beperkt dieet altijd
veel kalium rijk voedsel geadviseerd.
In verwerkt voedsel zit de meeste natrium en minder kalium.
- 75% van natirum in de voeding van mensen komt voor uit zout toegevoegd aan
voedsel door fabrikanten.
- 15% zout toegevoegd tijden het koken en op tafel
- 10% uit de natuurlijke inhoud van voedsel
Omdat verwerkt voedsel natrium kan bevatten zonder chloride, smaken ze niet altijd naar
zout. Pindanoten smaken meer naar zout omdat het zout op de hele oppervlakte is, waar de
smaakreceptoren van de tong deze onmiddellijk oppikken.
Overmatig gebruik van natrium oedeem en een hoge bloeddruk, hypertensie
Natriumdeficiente Hyponatrimie
Komt bijna niet voor omdat het lichaam maar heel weinig zout nodig heeft. Het natrium
gehalte in het bloed kan dalen met overgeven, diarree of hevig zweten. In deze gevallen
moet natrium en water aangevuld worden.
Onder normale omstandigheden van zweten als gevolg van fysieke activiteit kan zoutverlies
gemakkelijk later op de dag vervangen worden met voedsel.
Zout zit voor grootste deel extracellulair. Water is gehorig aan zout: Na+ bepaalt waar het
H20 gaat zitten. (osmose)
Osmose Het verspreiden van een vloeitstof, waarin andere stoffen zijn opgelost.
Hypo-osmolaire oplossing cel zwelt door vochtopname
Hyperosmolaire oplossing cel verschrompelt door vochtafgifte
, 1 gram keukenzout = 0,4 gram natrium
1 gram natrium = 2.5 gram keukenzout
AB zout = 6 gram per dag
AB natrium = 2,4 gram natrium per dag
Kalium:
Kalium is net zoals natrium een positief geladen ion. Maar in tegenstelling tot natrium is
kalium de belangrijkste intracellulaire kation in het lichaam. En natrium de extracellulaire.
Functies:
- Vocht- electrolytenbalans (wisselwerking met Na)
- Celintegriteit
- Zenuwgeleiding en spiercontractie (samen Na)
- Ook van belang voor gezond hartritme
Normen:
Gezondheidsraad heeft GEEN normen voor kalium
IOM: 4,7 gram/ dag
IOM: “adultsshouldconsumeat least4,7 grams of potassiumper dayto lowerbloodpressure,
bluntthe effectsof salt, and reducethe risk of kidneystonesand boneloss”
Natrium versus Kalium
- Veel Na en weinig K in voiding:
= verhoogde kans op hypertensie
- Veel K en weinig Na in voeding
= voorkomt hypertensie en kan hypertensie corrigeren
- Voeding die laag is in K geeft grotere kans op hypertensie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MerelMertens. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,39. Je zit daarna nergens aan vast.
