Samenvatting parodontologie
Thema 1 bouw en functie van het parodontium
Normale macroscopische structuren van het gezonde parodontium
Parodontium macroscopisch - Unieke structuur van 4 weefseltypen. Samenstelling van
celtypes, hoeveelheid proteïne, mate van metabole activiteit en de gevoeligheid voor ziekte
verschilt.
De 4 basisvormen van lichaamsweefsels
- Epitheel
o Plaveiselepitheel
o Kubisch epitheel
o Cilindrisch epitheel
o Overgangsepitheel
o Trilhaarepitheel
- Bindweefsel
- Spierweefsel
- Zenuwweefsel
Wortelcement & bot – 2 gemineraliseerde componenten welke de tand via het PDL
verankeren.
Gingiva – bedekkende en beschermende structuur.
Onderdelen van het parodontium
- Gingiva → enige bedekkende structuur die we zien
o Vrije gingiva (niet tand of bot ondersteund)
o Vaste gingiva (botgesteund)
- Alveolaire mucosa (beweeglijke deel van het tandvlees)
- Parodontaal ligament
- Wortelcement
- Alveolair bot
Ongezond parodontium
Je ziet een teruggetrokken gingiva waar het dentine en het
worteloppervlak blootligt. Er is plaque en tandsteen zichtbaar
en de kleur van de gingiva is rood en wat gezwollen.
Gezonde gingiva:
- Zichtbaar bij klinische inspectie → kleurverandering etc.
Door melanineverkleuring bij donkere rassen heeft de gingiva een donkerdere kleur
- Stippeleffect → sinaasappel effect
- Bloedt niet bij poetsen of eten → bloeding is nooit goed
- Ligt strak tegen de tand aan
- Bevindt zich coronaal van de tand
,Iris Damen
- Mucosa zit naar apicaal
Vrije gingiva – deel dat zich occlusaal van de bindweefselaanhechting bevindt. Het wordt
begrensd door de sulcus gingivalis (niet gekeratiniseerd)
Aangehechte gingiva – de vaste basis van het gingivale complex en is verbonden met de
onderliggende harde weefsels via de collagene vezels.
Mucogingivale grens – grens tussen gingiva en mucosa
Er is geen ‘normale’ minimale breedte van gingiva die bepaald of het parodontium gezond is.
Voor preventie van recessies of poetstrauma’s is het belangrijk dat de vaste gingiva intact
blijft.
In de bk is er geen mucosa. Je hebt gingivaal weefsel dat
het palatum bedekt.
Rugae – verdikkingen op het palatum
Gingiva hoogte vanaf coronaal vanaf de mucosa – deze
kan verschillen → die afb. Buccaal bij het front kan dit tot
5mm zijn en op sommige plekken maar 2 of 3 mm.
Linguaal is het bij het front ong. 2-3mm en bij de molaren
juist meer
Variaties gingivabreedte:
- Breedte = 1-9mm; de dikte 0,8-1,5mm
- Maxilla buccaal
o Anterieur > molaren > premolaren
- Maxilla palatinaal
o Geen begrenzing met het palatum
- Mandibula buccaal
o Incisieven > molaar > hoektand en premolaren
- Mandibula linguaal
o Premolaren en molaren > incisieven
Na extractie treedt er botresorptie op. De mucogingivale grens gaat naar boven toe. De
processus alveolaris klapt in en wordt dunner.
Poetstrauma – door te hard en te veel poetsen. Kunnen vaste gingiva beschadiging en
zorgen dat het terugtrekt (recessie). Het kan tot in de mucosa lopen en dat kan zorgen voor
dentinegevoeligheid
Interdentale papil – driehoekvormige tandvleesstructuur die de ruimte (embrasure) tussen
de tanden en kaakbot opvult in de gezonde situatie. Maakt de
verbinding tussen de linguale en buccale gingiva en het deel langs
het element is de interdentale col
Interdentale col – op smalle tanden beperkt dan dikte en bestaat
het uit 1 papil. Op molaren is het breder en bestaat het uit 2
papillen (zie afb). De col is niet gekeratiniseerd, hierdoor kan het
makkelijk ontstoken raken
,Iris Damen
Op deze afbeelding zie je dat de vestibulaire en het linguale deel
wel gekeratiniseerd zijn (oranje) en dat de col zelf niet
gekeratiniseerd is (geel).
De col verdwijnt na extractie en ook als een buurelement ontbreek
of wanneer er geen contactpunt is. Het ontbreken van de
col/interdentale papil wil dus niet altijd zeggen dat de situatie
ongezond is.
Het parodontium microscopisch
Parodontium microscopisch
- Gingiva
- Epitheel
- Alveolaire mucosa
- Bindweefsel
- Parodontaal ligament
- Wortelcement
- Alveolair bot
- Bloedvaten
- Zenuwen
Tussen het cement en het kaakbot liggen de vezels van het
parodontaal ligament.
Het parodontium bestaat uit vele cellen:
- Basale cellen
- Keratinocyten – basale cellen die migreren door
volledige epitheeldikte
- Melanocyten
- Langerhanscellen – komen uit progenitorcellen van het bot & kunnen mitose doen
naar een ander celtype
De vrije gingiva is gekeratiniseerd en kent 4 epitheliale lagen:
− Stratum basale → hier bevinden zich de progenitorcellen, deze zorgen voor een
voortdurende vernieuwing. Ze schuiven van onderaf aan naar boven en komen na 1 à
2 weken aan in het stratum corneum. Ze zijn eerst kubisch en worden later
langgerekt. Ze wisselen voedingsstoffen, afvalproducten en communicatiesignalen uit
met onderliggend bindweefsel.
− Stratum spinosum → bevat veel glycogeen. Aan te tonen door een jood-jood
kalioplossing
− Stratum granulosum → hier worden de keatohyaliene korrels gevormd. Deze zijn een
rol in het verhoorningsproces.
− Stratum corneum
, Iris Damen
Retelijsten ontstaan omdat ze zorgen voor een oppervlaktevergroting en
voor een betere stofwisseling zorgen.
Sulcus – gezonde ruimte tussen tand en tandvlees van 1-3mm diep. Hieruit
komt de creviculaire vloeistof (serum) en bevat witte bloedcellen en
afgeschilferde epitheelcellen.
Creviculaire vloeistof komt dus uit de sulcus en is rechtsreeks afhankelijk
van de mate van ontsteking.
Oraal sulcusepitheel – is een voortzetting van het orale gingivale epitheel,
het heeft alleen geen verhoornde laag. Doordat het niet verhoornd is, is
het mogelijks beter toegankelijk voor pathogenen. Ontstekingen gebeuren
in deze regio.
Pocket – ruimte tussen tand en tandvlees van meer dan 3mm diep → ongezonde situatie
Pocketmeting – voeren we uit om een idee te krijgen van de toestand van de gingva en de
aanhechting hiervan. Bloeding bij sonderen duidt op ontsteking. In een gezonde situatie
komt de pocketsonde niet tot op het botniveau.
In de sulcus begint het ontstekingsproces (gingivits en paro) door ophoping van microbiele
accumulatie. Het lichaam reageert met een immuunrespons
Immuunrespons – slaat de aanval af maar is negatief voor de normale functies van het
epitheel en de bindweefselcellen. Het is dus een immunopathologisch proces.
Verkleefd (junctional) epitheel – de cellaag is verkleefd d.m.v. Hemidesmosomen
(zuignappen in de cellen) aan het tandoppervlak. Het beschermt onderliggende structuren
voor het binnendringen van vreemde substanties.
Het bindweefselcompartiment bestaat uit:
- 60-65% collageen
o Vezels bestaande uit fibrillen
o Vezelbundels geven weerstand, contour, steun aan de aangehechte gingiva
en beschermen het PDL.
- 5% fibroblast cellen
- 3% leukocyten, mestcellen en macrofagen
- 35% vasculaire elementen (bloed, lymfe, zenuwen en grondubstanties)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper irisd98. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
