Deze uitgebreide en complete uitwerking van de leerdoelen Staat & Recht (29 pagina’s) is een perfecte voorbereiding op jouw tentamens van de P1! De uitwerking is gemaakt aan de hand van literatuur, hoorcolleges en werkcolleges en wordt ondersteund door afbeeldingen en voorbeelden. Tevens bevat de...
1. uitleggen welke functies het recht heeft in de samenleving;
De functies van het recht zijn:
1. Ordening: Het recht ordent menselijk gedrag door het stellen van (rechts)regels.
Het doel van het recht is het gedrag van mensen in hun onderlinge verkeer te ordenen en
te uniformeren (doordat ze voor iedereen gelijkelijk van kracht zijn), waarbij vanuit een
perspectief van een rechtvaardige samenleving ieders belangen zo veel mogelijk worden
gerespecteerd en veiliggesteld.
Het ordenen van menselijk gedrag (door rechtsregels) gebeurt door het vaststellen van
voorschriften waarin gedragingen worden benoemd in termen van bevoegdheden en
verplichtingen. Vaak houden deze een gebod of een verbod in.
2. Het recht zorgt ervoor dat de regels worden gehandhaafd door geschilbeslechting.
De regels moeten worden gehandhaafd, dat wil zeggen dat er toezicht wordt uitgeoefend
op de niet-naleving ervan en dat conflicten daarover aan een rechter kunnen worden
voorgelegd. Het recht kent daarom veel regels die betrekking hebben op het beslechten
van deze geschillen.
2. beschrijven wat het begrip ‘staat’ inhoudt, aan de hand van de kenmerken van een staat;
Staat: Gemeenschap van mensen, op een bepaald grondgebied, waarover een organisatie het
hoogste gezag uitoefent.
De kenmerken van een staat:
1. Grondgebied
2. Gemeenschap
3. Gezag.
(4. Erkenning)
Gezag: De staat het exclusieve zeggenschap op en over zijn gehele grondgebied.
Het grondgebied van een staat (territorium) kent grenzen die soms na talloze oorlogen tot
stand zijn gekomen in een verdrag (overeenkomst tussen één of meer staten) met
buurlanden zijn vastgelegd.
De grenzen aan de kust zijn in internationale verdragen vastgelegd, waarbij ook een brede
strook zeewater tot het grondgebied van de staat behoord (12 mij = 22 km).
Ook het luchtruim boven het land hoort bij het grondgebied van de staat.
, Gemeenschap
De gemeenschap wordt gevormd door mensen die daartoe behoren vanwege hun
afstamming of die op eigen verzoek de nationaliteit van de staat hebben verkregen.
De verbondenheid met de gemeenschap uit zich in nationale symbolen, bijv. vlag, volkslied
Door de onderlinge verbondenheid wordt de gemeenschap een volk oftewel een natie.
Gezag
Het hoogste gezag van de staat is gericht op het scheppen en handhaven van orde en recht.
Geweldmonopolie: Alleen het hoogste gezag van de staat mag geweld gebruiken (om te
voorkomen dat burgers voor eigen rechter gaan spelen).
Het gezag geldt voor iedereen die zich op het grondgebied van de staat bevinden.
Erkenning
Erkenning van een staat door andere staten wordt wel als vierde kenmerkend element van
een staat beschouwd.
Een moeilijkheid doet zich voor als een staat niet door alle andere staten wordt erkent.
Betekenissen ‘Staat’
1. Het land, dat wil zeggen het grondgebied met de bevolking van de staat
2. Het gezag in de staat bedoelt, oftewel de overheid.
3. de verschillen tussen de gecentraliseerde eenheidsstaat, gedecentraliseerde eenheidsstaat,
federatie en confederatie beschrijven;
Gecentraliseerde eenheidsstaat: (alle macht bij het centrale gezag)
Alle overheidsmacht bevind zich bij de centrale overheid.
Dit concept legt sterk de nadruk op de eenheid van de staat en op het belang van een sterk
centraal gezag in de staat.
Gedecentraliseerde eenheidsstaat: (Verdelingen van gezag)
Er is een verhouding (verdeling) van overheidsmacht tussen de centrale overheid en de lagere
overheid. De centrale overheid staat een deel van de macht af aan lagere overheden.
Het overheidsgezag is niet meer opgedragen aan één centraal overheidsverband, maar
verdeeld over meerdere overheidsverbanden.
Naast de centrale overheid oefenen een aantal decentrale overheidsverbanden, waaronder
provincies en gemeenten, overheidsgezag uit.
De staat is verdeeld in territoriale overheidsverbanden met zelfstandige bevoegdheden op
het terrein van wetgeving en bestuur.
De Grondwet stelt de decentrale overheidsverbanden in en maakt hen bevoegd tot
regelgeving en bestuur, maar kent aan deze decentrale overheidsverbanden geen exclusieve
bevoegdheden toe.
De centrale overheid heeft uitgebreide bevoegdheden om toezicht te houden op de
decentrale overheden De regering heeft de bevoegdheid om besluiten van
provinciebestuur en gemeentebestuur te vernietigen wegens strijd met het recht of het
algemeen belang (art. 132 GW).
Gedecentraliseerde eenheidsstaat en federatie is het tegengestelde van elkaar.
, Federatie (bondsstaat): (Zelfstandige bondstaten hebben eigen grondwetten en gaan
samenwerken met andere bondstaten. Maken dan samen grondwetten en zo ontstaat een
federatie).
Zelfstandige deelstaten die het handig vinden om bij bepaalde zaken een centrale overheid in het
leven te roepen. De lagere overheid staan een deel van hun overheidsmacht af aan de centrale
overheid om bepaalde zaken te regelen.
Het federalisme legt de nadruk op de verdeling van de staat in zelfstandige deelgebieden, die
samenwerken in een groter overheidsverband.
(!) De federale staat is meestal een uit deelstaten samengestelde staat.
In de federale staat bezitten de deelstaten een aantal statelijke kenmerken van een staat:
1. Zij hebben elk een eigen grondwet
o Hierin is de overheidsorganisatie van de deelstaat verankerd.
o De grondwet van de deelstaat verdeelt de bevoegdheden op het terrein van
wetgeving, bestuur en rechtspraak over de ambten van de deelstaat.
2. De deelstaat heeft een eigen parlement en regering
3. De deelstaat heeft een eigen rechterlijke organisatie
Naast de grondwetten van de deelstaten kent de staat als geheel een overkoepelende
‘federale’ grondwet.
De federale grondwet verdeelt de bevoegdheden op het terrein van wetgeving, bestuur en
rechtspraak tussen de federale overheid en de deelstaten.
Een gangbare constructie in federale grondwetten is dat als uitganspunt de deelstaten een
algemene bevoegdheid bezitten, en dat de federale grondwet de onderwerpen opsomt, die
behoren tot de bevoegdheid van de federale ambten.
In een federale staat werkt de wetgeving van de federale wetgever rechtstreeks door in de
deelstaten. Deze wetgeving is meesstal van hogere orde dan de wetgeving van de deelstaten.
Een federaal gerechtshof ziet in hoogste instantie toe op de naleving van de federale
grondwet en federale wetten.
Gedecentraliseerde eenheidsstaat en federatie is het tegengestelde van elkaar.
Confederatie (statenbond): (Samenwerking tussen verschillende soevereine staten via een
verdrag. Er is een centrale instantie, maar die heeft slechts coördinerende bevoegdheden).
Een confederatie is een verdrag tussen soevereine staten om op bepaalde terreinen samen te
werken en treden als één staat naar buiten. Bijv. op het gebied van handel. komt niet voor,
want is opstapje naar federatie.
De statenbond is een samenwerkingsverband van staten, echter geen staatsrechtelijke
verbinding van deelstaten op basis van een grondwet.
In een statenbond werken soevereine staten op basis van een (internationaal) verdrag samen
en dragen een of meer te behartigen taken op aan een gezamenlijk orgaan.
De statenbond is dus geen staatsvorm, maar een verdragsconstructie, een
samenwerkingsverband van soevereine staten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rechtenstudent45. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
