Een samenvatting van hoofdstuk 5 en 6 uit het boek van NOVA scheikunde 4 HAVO en hoofdstuk 7 en 8 uit het boek van NOVA scheikunde 5 HAVO. Inclusief afbeeldingen.
5.1 Aardolie
De eerste bewerking die aardolie ondergaat is gefractioneerde destillatie. Daarbij
ontstaan fracties. De naftafractie ondergaat verdere bewerking in de petrochemische
industrie, waarbij andere stoffen worden gevormd.
Bij gefractioneerde destillatie ontstaan 7 fracties.
Elke fractie bestaat uit verschillende stoffen en
heeft dus een kooktraject. De fracties bevatten
allemaal koolwaterstoffen.
Koolwaterstoffen zijn stoffen waarvan de
moleculen zijn opgebouwd uit koolstof- en
waterstofatomen. De algemene formule hiervan
is CxHy. X is het aantal C-atomen en y het aantal
H-atomen.
Benzine en diesel zijn na destillatie nog niet
geschikt als brandstof. Zwavelhoudende
verbinden worden verwijderd, omdat dit
zwaveldioxide oplevert (giftig). Ook worden
additieven toegevoegd voor een betere
verbranding.
Als aardolie opraakt zullen er nieuwe
grondstoffen nodig zijn → hernieuwbaar. Uit
biomassa, bijvoorbeeld suikerriet. De
brandstoffen uit biomassa noem je biobrandstoffen
→ draagt niet bij aan het versterkte broeikaseffect.
Alkanen zijn een groep verzadigde koolwaterstoffen
met de formule CnH2n+2. Ze vormen een homologe
reeks (steeds een CH2 groep erbij). De C- en H-
atomen vormen een enkele atoombinding.
Alkenen zijn een groep onverzadigde
koolwaterstoffen met de formule CnH2n. Ze
vormen ook een homologe reeks → grondstof voor
kunststoffen.
Om extra benzine te maken wordt gebruik gemaakt
van kraken. Thermisch kraken → sterke verhitting.
Katalytisch kraken → katalysator die proces
versnelt.
,5.2 Systematische naamgeving
Isomerie: dat je van 1 stof meerdere structuurformules kan maken.
Naamgeving alkaan:
1. Langste keten C-atomen → Binas 66D.
2. Zijgroep opzoeken → methyl of ethyl → als voorvoegsel gebruiken.
3. Op welke plaats zit de zijgroep? → vooraan zetten.
4. De zijgroep moet de laagste plaats krijgen.
Formule alkanen: CnH2n+2.
Formule alkenen: CnH2n.
Naamgeving van alkenen is hetzelfde als alkanen, alleen is het plaatsnummer nu de
plaats van de dubbele binding. Het plaatsnummer plaats je middenin, bijv: but-2-een.
Alkenen hebben altijd een dubbele binding.
Denk aan de covalentie bij het maken van een structuurformule.
Een dubbele binding heeft bij naamgeven voorrang op een zijgroep.
Isomeren hebben dezelfde molecuulformule, maar een andere structuurformule.
De systematische naamgeving van de vertakte alkanen verloopt volgens vaste regels.
, 5.3 Karakteristieke groepen
Koolstofatomen kunnen lange ketens vormen. Ze vormen onderling makkelijk
atoombindingen, maar ook met met H-atomen. Koolstofatomen vormen ook
bindingen met andere niet-metaalatomen, zoals O, N, S en halogenen.
Om alle verschillende stoffen een naam te geven, is een naamgeving bedacht die is
afgeleid uit de aanwezigheid van een bepaald atoom of bepaalde atoomgroep →
karakteristieke groep. Binas 66D: overzicht karakteristieke groepen.
Als een H-atoom in een alkaan is vervangen door een halogeenatoom, dan krijg je
een halogeenalkaan. Het voorvoegsel is fluor, chloor, broom of jood.
Als een H-atoom in een alkaan is vervangen door één OH-groep, dan krijg je een
alkanol. De algemene formule is CnH2n+1OH. Alkanolen vormen een homologe
reeks. Naam is afgeleid van het alkaan en achtervoegsel is –ol. Het plaatsnummer van
de OH-groep komt middenin. Als in een alkaan één of meer H-atomen zijn vervangen
door een OH-groep, dan krijg je een alcohol. Elk alkanol is een alcohol, maar niet elk
alcohol is een alkanol.
Aminen zijn verbindingen met koolstof als basis en als karakteristieke groep de NH2-
groep (aminogroep). De algemene formule van alkaanaminen is CnH2n+1NH2 →
homologe reeks. Één H-atoom wordt vervangen door een NH2-groep.
Carbonzuren bevatten de karakteristieke groep –COOH: carboxylgroep. In een
alkaanzuur komt één COOH-groep voor → eerste C-atoom van de koolfstofketen. De
naam wordt gevormd door de naam van het alkaan en het achtervoegsel –zuur.
Homologe reeks met de algemene formule CnH2n+1COOH.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hidingfixtures. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,50. Je zit daarna nergens aan vast.
