Colleges Methodiek van de Diagnostiek
HC01 METHODIEK VAN DE DIAGNOSTIEK
Wat is (psycho)diagnostiek?
De Bruyn, e.a. 2003, p.15
- Informatie verzamelen en informatie verwerken over cliënt en omgeving met het oog
op het ontwerpen van de meest adequate aanpak van de problemen die door cliënt
zelf of door diens omgeving zijn gesignaleerd
- Zoek en beslissingsproces dat in dialoog met cliënt en diens omgeving wordt
uitgevoerd met als doel een antwoord te krijgen op de hulpvraag van de cliënt
Projectgroep toegang Jeugdzorg
- Diagnostiek is gericht op informatie verzamelen vanuit een heldere vraagstelling, en
deze op expliciete en navolgbare wijze te verwerken tot een antwoord op de
hulpvraag van de cliënt
HGD handelingsgerichte diagnostiek
Hanteren ook brede omschrijving van diagnostiek
“Een proces van gericht informatie verzamelen en analyseren met als doel het nemen van
een beslissing over de in te zetten aanpak of interventie”
Doel van de cursus Methodiek van de Diagnostiek
Scholing in wetenschappelijk professioneel verantwoord uitvoeren van diagnostiek
- Expliciet, transparant, controleerbaar
- Gebruikmakend van de valide theorieën en instrumenten
- Door kennis te maken en leren toepassen van systematische diagnostische
procedure, de diagnostische cyclus
Wetenschappelijk verantwoorde diagnostiek:
- Maakt gebruik van wetenschappelijke empirische kennis
- Toetst veronderstellingen over de werkelijkheid aan feiten
- Transparantie gevolgde argumentatie en procedure
en
- Cliëntbetrokkenheid
HC02 METHODIEK VAN DE DIAGNOSTIEK
Introductie op Klachtanalyse:
- Vragen naar de verwachtingen van de hulpvrager
- Goed opletten dat je niet teveel je vragen riedeltje afwerkt goed luisteren naar de
ouders
In de klachtanalyse belevingen en verwachtingen nagaan
Placebo en nocebo effect
Diagnostische cyclus:
- Prescriptief procesmodel, denk model bewust zijn van wat je aan het doen bent
- Cyclus: herhaling van stappen, afhankelijk van zekerheid
- Doel diagnostisch handelen en beslissen optimaliseren
,Aanmelding en Type traject
- Cliënt zelf: hulpverleningstraject
o Zowel procedurele als inhoudelijk enige vrijheid dwz hoe het traject eruit zal
zien, varieert per aanmelding, afhankelijk van hulpvraag
- Externe opdrachtgever: dienstverleningstraject
o Weinig speelruimte zie boek
Aanmeldingstraject:
- Wat ging eraan vooraf
- Wie zijn betrokkenen, formele posities, is afhankelijk van leeftijd cliënt
- <12 ouders opdrachtgevers, bij OTS gezinsvoogd direct betrokkene
- 12 – 16 ouders opdrachtgevers, maar toestemming jeugdige vragen om mee te
werken
- 16 – 18 jeugdige cliënt/opdrachtgever, betrokkenheid ouders bespreken (niet
wettelijk verplicht)
- Zie ook beroepscode NVO en NIP
Aanmeldingstraject:
- Voortzetting traject, wanneer verder
o Positie betrokkenen niet in strijd wettelijke bepalingen
o Bereid om afspraken te maken
o Onderzoek is nodig
o Onderzoek is uitvoerbaar
- Vervolgtraject bepalen:
o Wat zal er nu gaan gebeuren, afspraken maken en op papier zetten
o Welke vragen kunnen wel / niet beantwoord worden
o Soms in hulpverlening onvoldoende vrijheid om vraaggericht te werken
- Resultaat aanmeldingsfase:
o Verslag van maken, startcontract, meegeven aan ouders zodat ze er nog op
terug kunnen komen
- Pas op:
o Juiste combinatie van relationeel en zakelijke attitude
Klacht-hulpvraag analyse
Centraal KA: verhaal beleving cliënt dus subjectief
Waarom aparte fase van KA?
- Ethisch: wat is het voor persoon (emoties, beleving etc.)
- Professioneel: goede samenwerkingsrelatie is heel belangrijk om alle belangrijke
informatie te kunnen verkrijgen
- Klinisch-methodisch: goed zicht krijgen op de hulpvraag deze vraag stuurt je
handelen
Klacht- en hulpvraag analyse
Definitie: verhelderen van klachten, met het oog op het formuleren van expliciete
hulpvragen die aanknopingspunten bieden voor verder onderzoek
, Wat zijn klachten?
- Klachten zijn uitspraken van cliëntopvoeders dat het gedrag/de situatie van jeugdige
of de gevolgen daarvan voor de jeugdige zelf, of diens omgeving als
o Negatief (ongewenst, storend, afwijkend, belemmerend, niet meer
beheersbaar) beleefd, ervaren worden
o Of op bepaalde wijze worden geïnterpreteerd (dagelijkse diagnose)
Klachten in DC
- Belevingen van cliëntopvoeders
- Interpretaties van cliëntopvoeders
Cliëntopvoeder: vader, moeder, leerkracht, groepsleidster
Voorbeelden klachten:
Negatieve beleving van gedrag:
- Vader maakt zich grote zorgen over het niet eten van zijn zoon Jake
Negatieve beleving van gevolgen van gedrag:
- Moeder kan niet meer slapen als Bart iedere nacht bij hun in bed komt liggen nadat
hij is wakker geworden en niet meer alleen durft te slapen
- Door het angstige gedrag van Carla voelt moeder zich erg beperkt, zij kan nooit eens
ergens naar toe zonder dat Carla in paniek raakt
Interpretatie van cl-opv over oorzaak gedrag cl-j ook wel ‘dagelijkse diagnose’ genoemd:
- De leerkracht heeft de indruk dat Jan niet goed ziet en dingen op het bord niet kan
lezen
- Volgens moeder wil Alex niet naar haar luisteren omdat hij bij zijn vader alles mag
Interpretatie van cl-opv over beleving cl-j:
- Vader denkt dat Rob zich heel erg veel zorgen maakt over zijn prestaties in het
voetbal team en daarom iedere zaterdagochtend misselijk is
Oefenvoorbeelden:
- De leerkracht vindt de ouders van Mark erg prestatiegericht en zij vermoedt dat de
hoofdpijn klachten van Mark daar vandaan komen interpretatie van de leerkracht
= dagelijkse diagnose
- Moeder kan niet meer met haar dochter Rian naar een kleding- of schoenenzaak
omdat Rian zich dan niet weet te gedragen beleving van de gevolgen van het
gedrag
Hulpvraag
Wat is hulpvraag bij deze klachten?
- “vraag naar de soort hulp waar de cliënt of diens omgeving – in de context van de
klachtervaring – behoefte aan heeft
- Uitingen van wensen en verwachtingen die men heeft tav hulpverlening
- Kan meer of minder expliciet zijn
Diagnostische hulpvraag en diagnostisch scenario
Uitgangspunt:
Hulpvraag van cliënt stuurt het diagnostisch onderzoek
Type hulpvraag Type vraagstelling Type onderzoek Stap cyclus
